Przekłady na języki narodowe

24.Rosyjski - dużą część ST przełożył z Vg pod koniec XV w. kroacki dominikanin Beniamin; Biblię rosyjską w oparciu o tekst staro-cerkiewno-stowiański, wydano 1663 w Moskwie. ST tłu­maczył ok. 1835 z hebrajskiego G.P. Pawski, a potem M. Głuchariew - tłumaczenie pierwszego nie zostało przyjęte przez Święty Synod i nie zostało wydrukowane, drugie zaś ukazało się dopiero 1860-67, po śmierci tłumacza. Staraniem metropolity Filareta po długich przygotowaniach, w których uczestniczyły 4 prawo­sławne rosyjskie akademie duchowne, wydano 1876 w Petersburgu Biblia Świętego Synodu; tłumaczona z języków hebrajskiego i greckiego, objęła również księgi deuterokanoniczne. Pięcioksiąg L.J. Mandelsztama (B 1876²) był przeznaczony dla Żydów. Biblię wydaną w przekładzie V.A. Levinsona i D.A. Chwolsona (Lo 1875) po uzyskaniu zgody wydano także 1882 w Moskwie; poprawiony przekład Psałterza z tej Biblii (R 1950), a także całej tej Biblii (Wa 1952) służy prawosławnym na emigracji. Biblię Świętego Synodu poprawioną językowo 1918 wydano 1956 w Moskwie.

25. Rumuński - W 1561 ukazały się w Kronstadzie Ewan­gelie diakona Coresi (jako jedna z pierwszych drukowanych książek rumuńskich); NT następnie opublikował metropolita Symeon Stefan (Bel­grad 1648); metropolita Dosoftei z Suczawy przełożył wierszem Psaltirii (Uniejów 1673), wzorując się na Psałterzu J. Kocha­nowskiego; z różnych przekładów częściowych całą Biblię wydał N. Milescu pt. Serbana cantacuzino (Bc 1688); nowy jej przekł. przy­gotowało kilku uczonych (1865-69), a poprawił W. Mayer (1873). Rumuński Kościół prawosławny używa Biblii, którą 1927-38 z tekstów oryginalnych przetłumaczył G. Galaction i in.; autorami innych przekładów Biblii byli: C. Aristia (1889, części ST), G. Erbiceanu i G. Enaceanu (Bc 1865-69), I. Niculescu (Bc 1895-1906), D. Cornilescu (Bc 1920) oraz 1951 patriarcha Nikodem z Kluż. Unici rumuńscy mają Biblię, której tłumaczem był S. Micu, a poprawił bp J. Bob (Biblia z Blaj, 1792-95); poprawek w NT z tej Biblii dokonał 1795 bp I. Balan. Dla katolików obrządku łacińskiego NT z Vg prze­tłumaczyli 1935 C. Vineri i G. Anton.

26. Serbo-chorwacki - dla Chorwatów, którzy wcześniej mieli już przekład części Pisma św., NT i części ST, Biblię prze­tłumaczyli protestanci S. Konzul i A. Dalmatin (T 1562,1564). Katolicki przekł. całego Pisma św. z Vg ogłosili: J. Japelj (1784-1802), M.P. Katančić (Bu 1831) i I.M. Śkarić (W 1858-61). Po ogłoszeniu kilku przekładów częściowych ze ST (I. Kristijanović 1842-58, P. Vlašić 1923-25) i przekładów Ewangelii oraz Dziejów apostolskich, którego autorem była kapituła katedralna w Sara­jewie (1912), przekład NT z greckiego ogłosił F. Zagoda (Zg 1925), a całego Pisma św. bp J.E. Šarić (1941-42).
Dla prawosławnych Serbów NT przetłumaczyli A. Stojković (Ptb 1824) oraz V.S. Karadžić (1847); części ST i NT wydał bp P. Atanacković (1858-60). Całą Biblię dla prawosławnych wydał D. Danićić (Beograd 1868), w której umieścił własny przekł. ST, a NT w tłumaczeniu Stojkovića; jest ona powszechnie używana przez Serbów. Nowsze tłumaczenie całej Biblii przygotował L. Bakotić (1933), a NT D. Stefanović (Beograd 1934). Katolicki serbski przekład całej Biblii z Vg redagowali J. Łusčanski i M. Hórnik (Budyšin 1887), a NT L. Rupcić (Sarajevo 1967).

27. Słowacki - przekład pochodzący od kamedułów został odkryty po II wojnie światowej; musiał on być wzorem wcześ­niejszych przekładów częściowych. Czeską Biblię kralicką dla Słowaków przerobili M. Bel i D. Krman (Hl 1712), a właściwą pierwszą drukowaną słowacką Biblią było tłumaczenie z Vg, którego auto­rem był J. Palkovič (Strzygoń 1829-32); z Vg również tłumaczył J. Donoval (Trnava 1926). Katolickie przekłady z Vg: NT (W 1884), ST (Trnava 1922-26); z tekstów oryginalnych cała Biblia (Pr 1936), NT i Ps (Pr 1933), NT, który opublikowali Š. Zlatoš i A. Šurjansky (Trnava 1946) oraz K. Strmen (Scranton 1954), a także T.L. Miklas (Bratysława 1952) i NT wydany przez gimnazjum św. Wojciecha (Trnava 1952). Protestanckie tłumaczenie NT z greckiego opublikował J. Rohaček (Bu 1913), który też przetłumaczył całą Biblię (Pr 1926).

28. Słoweński - Biblię na podstawie tłumaczenia Lutra, z uwzględ­nieniem tekstów oryginalnych, przełożył J. Dalmatin (Wittenberg 1584), NT i Ps także na podstawie B. Lutra - P. Trubar (1557-77), NT z greckiego - S. Küzmič (1771), a Psałterz z hebrajskiego A. Terplan. Protestancką Biblię tłumaczoną z tekstów oryginalnych wydał A. Chraska i in. (1914), a NT - F. Remeć i J. Stritar. Katolickie przekłady fragmentów Pisma św. wydali: J. Čandik (1612-13), F. Pagloveč (1733), M. Pohlin (1773), M. Küzmič (1780), F. Klančnik (1840-41), F. Lampe i J. Krek (1894-1912). NT wydał J. Zidanšek (1918); inne tłumaczenie Biblii, również z Vg, po­wstało na polecenie bpa A.A. Wolfa (1856-59). Nowego prze­kładu Biblii dokonał A.B. Jeglič (Ljubljana 1925), NT z greckiego F. Jere i in., ze ST tłumaczonego z języka hebrajskiego M. Slavič wydał 1939 tylko część.

29. Staro-cerkiewno-słowiański - Cyryl i Metody przetłumaczyli na język staro-cerkiewno-słowiański tylko teksty czytane w liturgii. Fragmenty te, a także części pochodzące z tłumaczenia dokonanego za cara Symeona Wielkiego (893-927) i z przekładu abpa nowogrodzkiego Gennadiusza (XV w.) oraz części zebra­ne przez księcia K.W. Ostrogskiego zostały wydane jako tzw. Biblia ostrogska (Ostróg 1581); choć nie miała ona jednolitego cha­rakteru i wykazywała wiele braków i nieścisłości, wywarła wiel­ki wpływ na przekłady słowiańskiew. (wyd. poprawione, Ptb 1751).

30. Szwedzki - Najstarsze przekłady częściowe zostały włą­czone do Biblii, która ukazała się 1520; protestancki przekład NT opu­blikowali 1526 (X Petri i L. Andersen, a Biblię Gustawa Wazy - 1541 bracia O. i L. Petri. Prywatne przekłady Biblii w XIX w. wydali: Melin (1858-65), O.F. Nyrberg (1887-99), NT zaś J.A. Edsman (1900); wyszedł też 1883 NT jako tekst próbny prze­kładu Bibli Gustawa V (1913), który przez 150 lat przygotowywała specjalna komisja. Katolicki przekład NT z Vg zredagował J.P.E. Benelius (Sto 1895).

31. Turecki - NT na język turecki przełożył 1653 Ali Bej (W. Bobowski); przekłady NT opublikowali: W. Seaman (Ox 1666), E. Henderson (Lo 1825), Psalmy - metropolita Serafim (1782), całą Biblię - J.D. Kieffer (1819).

32. Ukraiński - znane były przekłady Ewangelia peresopnicka:. oraz innnych części tekstów biblijnych (Wl 1526), których autorem był archimandryta Grzegorz. Tłumaczenie przygotowane dla arian przez W. Nehałewskiego (1581) jest przeróbką lub przedrukiem innych przekładów. Przekłady Psalmów I.P. Maksymowycza (Ptb 1859) oraz M. Szaszkewycza i T. Szewczenki (Ptb 1860) przygotowały przekład całej Biblii, którego dokonali z języków ory­ginalnych P.O. Kulisz, I.S. Łewycki i I. Puluj (W 1903; NT wydano już 1880). Przekład Ps z LXX dał M. Kobryn (Wwa 1936). Najnowszy przekład całej Biblii (Lo 1962) na polecenie me­tropolity Hilariona (I. Ohijenko), podobnie jak poprzedni, nie zawiera ksiąg deuterokanonicznych. Do użytku katolików przy­gotowali: O. Baczynski przekład NT i Psałterza ze starosłowiańskiego (Lw 1903) i całej Biblii (Lw 1900-08), J. Ławycki - Biblię z języków oryginalnych (Żowkwa 1921 - Lw 1933), P. Sztokałko - wier­szowany przekład Ps (Żowkwa 1927), Ewangelie z greckiego T.T. Hałuszczynski (R 1946) i M. Krawczuk (Lw 1937), całą Biblię z tekstów oryginalnych przetłumaczył J. Khomenko (R 1963).

33. Węgierski - Najstarszy przekład ST (1416-35) jest za­chowany w rękopisach; częściowe przekłady drukowane: Listy Pawła Apostoła, które przełożył B. Komjati (Kr 1533), Ewangelie - G. Pesti (W 1536), NT - J. Sylvester (Ujsziget 1541), Psałterz - I. Benczedi Szekely (Kr 1548); całą Biblię, tłumaczoną przez róż­ne osoby (G. Heltai i in.), wydawano częściami (Kolozsvar 1551-65). Z ramienia kalwinistów przekład całej Biblii, który zyskał duże uznanie, przygotował G. Karolyi na podstawie Vg (Vizsoly 1590), ale z uwzględnieniem tekstów oryginalnych; podobną Biblię ze strony katolików przygotował jezuita G. Kaldi (W 1626); tekst jej po wielu drobnych poprawkach poddano gruntownej rewizji (Bu 1927-34), zwł. NT (Bu 1954-57). Nowego przekładu NT z greckiego dokonali G.J. Bekes i P. Dalos (R 1951). Również protestanci dokonali nowego przekładu Biblii, która jednak na­wiązuje do B. Karolyiego (ST - 1951, a NT - 1956). Nadto NT przetłumaczył A. Raffay (Lo 1929). Żydzi węgierscy wydali wła­sny przekład ST pod redakcją W. Bachera (Bu 1898-1907) i inny, J.H. Hertza, przekład Pięcioksięgu oraz lekcji czytanych na nabo­żeństwach synagogalnych (Bu 1939-42).