Kamień - symbolika i miejsce w Biblii

KAMIEŃ WĘGIELNY

Hebrajski zwrot rosz pina - dosłownie: głowa kąta (węgła, narożnika domu), to po polsku „kamień węgielny". Określenie to występuje w Księdze Psalmów (118,22) oraz u Izajasza: Oto Ja kładę na Syjonie kamień, kamień dobrany, węgielny, cenny, do fundamentów założony Kto wierzy nie potknie się (28,16), a na kartach Nowego Testamentu nabiera nowego znacze­nia (Mt 21,42; Ef 2,20; 1 P 2,4-7).
Kamień węgielny pełnił szczególną rolę w każdej budowli, od niego rozpoczynano jej wznoszenie. Sam Bóg położył kamień węgielny pod ziemię, tzn. oparł na kamieniach fundamentowych i „wymierzył sznurem" (Hi 38,4). Kiedyś zakładanie pod budowę domu kamienia węgielnego, na którym wyryte było imię wznoszącego, było bardzo ważnym momentem. Dzisiaj jest to jedynie piękny zwyczaj. Na Wschodzie ważną rolę odgrywał kamień narożny. Wiązał on dwie części murów, a właściwie sprzęgał cały budynek, dlatego musiał być odpowiednich rozmiarów. W kamieniu narożnym przechowywano tabliczki z pamiątkowymi napisami.

KAMIEŃ WĘGIELNY - SYMBOL CHRYSTUSA

Kamień przez budujących stał się kamieniem węgielnym
(Ps 118,22).

Kamień wspomniany w Psalmie 118, najpierw jest odrzucony, a potem wzięty jako kamień wybrany. Odnosi się to do samego Jezusa. Odrzucony przez Izrael, jak to sam wyznał w przypowieści o nieuczciwych dzierżawcach winnicy, stał się kamieniem węgielnym Nowego Izraela - Kościoła.
Kamień węgielny jest wymieniony w Biblii 12 razy. W Nowym Testamen­cie Chrystus jest kamieniem węgielnym i zwornikiem królestwa mesjańskiego, chwałą wierzących, natomiast kamieniem obrazy i zgorszenia dla niewierzą­cych. Jest także głową i kamieniem węgielnym Kościoła, którego fundament stanowią apostołowie, wierni zaś są żywymi kamieniami tej budowli. Jeden z kamieni fundamentu przewyższa inne, jest nim Piotr - czyli skała: Ja ci po­wiadam, ty jesteś Piotr (po grecku: Petros), i na tej opoce (po grecku: petra) zbuduję Kościół mój (Mt 16,18).
Postaci Chrystusa przedstawianej na obrazach i rzeźbach niekiedy to­warzyszy napis „Caput anguli" - kamień węgielny. Stanowi to nawiązanie do zapowiedzianej w Starym Testamencie, a rozwiniętej w Nowym Testa­mencie, idei Chrystusa jako kamienia węgielnego. Św. Paweł w Liście do Efezjan, nawiązując do tej idei, napisał: A więc nie jesteście już obcymi i prze­chodniami, ale jesteście współobywatelami świętych i domownikami Boga -zbudowani na fundamencie apostołów i proroków, gdzie kamieniem węgielnym jest sam Chrystus Jezus (2,19 -20). Chrystus jako kamień węgielny łączy ze sobą dwie ściany (apostołów i proroków) i jest podstawą, na której wyrasta budowla po to, aby się stać przybytkiem, w którym będzie mieszkał Bóg. W Nowym Testamencie kamień węgielny jest najważniejszym elemen­tem w całej budowli.
Chrystus jako kamień węgielny pojawia się w modlitwie odmawianej przy poświęceniu ognia w wigilię Wielkanocy. O Chrystusie kamieniu węgielnym wspominają Dzieje Apostolskie: On jest kamieniem, odrzuconym przez bu­dujących, tym, który stał się głowicą węgła (4,11).
Teksty Starego Testamentu mówiące o kamieniu węgielnym są interpre­towane jako przepowiednie odnoszące się do Chrystusa. Żydzi odrzucili Chry­stusa, Pan Bóg uznał Go za kamień wartościowy i uczynił Go kamieniem wę­gielnym nowej społeczności, to jest Kościoła.

KAMIEŃ JAKO MATERIAŁ BUDOWLANY

Kamień jest ze swej natury materiałem budowlanym. Zostaje poddany obróbce, jest w większości przypadków trwały i odporny na warunki atmos­feryczne. W czasach biblijnych był podstawowym budulcem, stąd nie dziwi fakt, że w tekstach biblijnych ponad 40 razy pojawia się w takim właśnie znaczeniu.
Do budowy Świątyni jerozolimskiej użyto ciosane kamienie: Król po­lecił im, aby kazali wyłamywać kamienie wielkie, wyborowe i ciosane na założenie fundamentów budowli. Murarze więc Salomona i murarze Hirama wraz z Giblitami ciosali i przygotowywali drewno i kamienie na bu­dowę świątyni (1 Krl 5,31-32). Z kamieni nieciosanych budowano zaś oł­tarze ofiarne: A jeśli uczynisz mi ołtarz z kamieni, to nie buduj go z ka­mieni ciosanych, bo zbeszcześcisz go, gdy przyłożysz do niego swoje dłuto (Wj 20,25).
Cztery razy wymienione są kamienie przykrywające studnie. Pojawiają się w kolejnych wersetach Księgi Rodzaju: Tam ujrzał studnię w polu i trzy stada owiec wylegujących się wokół niej, z tej bowiem studni pojono stada. Wielki zaś kamień przykrywał jej otwór (29,2); 29,3; 29,8 i 29,10: A gdy Jakub ujrzał Rachelę, córkę Labana, brata swej matki, i trzodę tegoż Labana, zbliżył się, odsunął kamień znad otworu studni i napoił trzodę.

WIERZĄCY JAKO ŻYWE KAMIENIE

Zbliżając się do tego, który jest żywym kamieniem, odrzuconym wprawdzie przez ludzi, ale u Boga wybranym i drogocennym, wy również, niby żywe kamienie, jesteście budowani jako duchowa świątynia, by stanowić święte kapłaństwo, dla składania duchowych ofiar, przyjemnych Bogu przez Jezusa Chrystusa (1 P 2,4-5).
Sanballat, na widok prób odbudowania murów Jerozolimy podejmowa­nych przez powracających z wygnania, pytał: Czy z kupy gruzu na nowo oży­wią te kamienie? (Ne 3,34 Bbr). Jest to interesująca metafora po połączeniu ze słowami Piotra, według którego poszczególni wierzący są niby żywe ka­mienie (Ryken L., Wilhoit J. C, Longman III T., 1998).
Wierni nazywani są ociosanymi i spojonymi miłością żywymi kamieniami Kościoła złączonymi ręką Boga, opierającymi się z wiarą na Chrystusie - niewzruszonym kamieniu. Ci zaś, którzy oddają się modlitwie, zdaniem Ojców Kościoła są godni stać się kamieniami ołtarzowymi w Kościele Bożym. Ignacy Antiocheński przyrównał wiernych do żywych kamieni, które za pomocą krzyża zostały wydźwignięte ku górze.

CHRYSTUS JAKO KAMIEŃ OBRAZY I SKAŁA ZGORSZENIA

On będzie kamieniem obrazy i skałą potknięcia się dla obu domów Izraela, pułapką i sidłem dla mieszkańców Jeruzalem (Iz 8,14).

Kamień obrazy w Starym Testamencie (grec. skandalon) to obrazowe wy­rażenie określające powód bycia winnym wobec Boga. W Nowym Testamen­cie to sam Jezus jest kamieniem obrazy. Opowiedzenie się za Nim lub przeciw Niemu decyduje o ostatecznym zbawieniu lub potępieniu człowieka. Powoły­wanie się Izraela - zdaniem Pawła - na własne uczynki, zamiast na łaskę, jest właśnie potknięciem się o kamień obrazy. To Chrystus, będąc kresem Prawa, został ustanowiony zbawieniem dla wszystkich ludzi (por. Rz 9,32).