Koniec świata

3. Scenariusz dnia Pańskiego

Posługując się stereotypowymi rysami literatury biblijno-judaistycznej, Pa­weł przedstawia wydarzenia związane z paruzją (1 Tes 4, 16-17). Dokona się to w trzech aktach: a) Pan zstąpi z nieba; b) nastąpi zmartwychwstanie umarłych; c) wierzący zostaną porwani na spotkanie z Panem.

3.1. Pan zstąpi z nieba

Pierwszym aktem paruzji będzie zstąpienie Pana. Sam Pan, czyli uwielbiony Chrystus, a nie jakiś Jego wysłaniec, zstąpi z nieba. Miejsce Jego przebywania jest po prawicy Boga (Rz 8,34; Kol 3,1; Ef 1,20). Myśl o objawieniu się Pana Je­zusa z nieba występuje w 1 Tes 1,10. Paweł zamiennie używa słowa niebo (ouranos) w liczbie pojedynczej (10 razy) i semityzując w mnogiej (11 razy). Ale nie należy się w tym doszukiwać specjalnego znaczenia, np. widzieć aluzji do pięter, jakie - według apokaliptyki żydowskiej - są w niebie. Podobnie jak w innych księgach Nowego Testamentu, między jednym a drugim użyciem nie ma żad­nej różnicy treściowej. Według 1 Tes pierwszym aktem paruzji będzie zstąpienie Pana (1 Tes 1,10). Według 2 Tes 4, 16 uwielbiony Chrystus, a nie jakiś Jego wysła­niec, zstąpi z nieba. Miejsce Jego przebywania jest po prawicy Boga (Rz 8, 34; Kol 3, 1; Ef 1,20). Apokaliptyczny opis jest realistyczny i zgodny z kosmologią tamtej epoki. Jest to obraz uwarunkowany ówczesnym modelem wszechświata: niebo znajduje się w górze. Czasownik zstąpić (katabainō) jest terminem typowym dla wizji kosmologicznych tamtego czasu, ale jego występowanie w Biblii jest bardzo rzadkie. Jest przeciwstawny w stosunku do czasownika wstępować (anabainō) za­równo w rozumieniu geograficznym, jak i kultycznym. W LXX jest prawie zawsze tłumaczeniem czasownika hebrajskiego jrd. W Starym Testamencie zstąpienie Boga jest przedmiotem szczególnego oczekiwania. Zstępuje On, aby sądzić (Mi 1,3). Księga Daniela, a więc tekst apokaliptyczny w sensie ścisłym, mówi o przyj­ściu Syna Człowieczego. W Ewangeliach synoptycznych, podobnie jak w listach Pawłowych (por. 1 Kor 4,5; 11,26; 2 Tes 1,10), dominuje słownictwo przyjścia - Syna Człowieczego i Pana - a nie zstąpienia. Natomiast tradycja Janowa posłu­guje się czasownikami wstępować - zstępować w sensie chrystologicznym. Przy pomocy pierwszego przedstawia chwalebne wywyższenie Chrystusa poprzez podniesienie Go na krzyż, a przy pomocy drugiego Wcielenie. Dla św. Jana Jego wstąpienie jest dowodem tego, że zstąpił, i odwrotnie, zstąpienie jest konieczne dla Jego wywyższenia (por. J 3,13; 6, 32. 38. 50. 51. 58. 62). W Apokalipsie św. Jana wspomniany czasownik jest używany w odniesieniu do wydarzeń eschatologicz­nych, które nastąpią w niebie i zstąpią na ziemię między ludzi. Tak nowa Jerozoli­ma zstąpi z nieba, od Boga, na ziemię (Ap 3, 12; 21, 2. 10).
W 2 Tes 1,7 jest mowa o objawieniu, któremu towarzyszyć będą aniołowie. Termin anioł nie występował w opisie chwalebnego przyjścia Pana Jezusa w 1 Tes 4,13-18 a jest tylko mowa tylko o głosie archanioła. Aniołowie występują często w literaturze apokaliptycznej i w Ewangeliach synoptycznych, gdzie pełnią rolę sług i pomocników Boga w wymierzaniu ostatecznej sprawiedliwości (Mk 8,38; Mt 24,31; 25,31; Łk 12,9; 1 Tes 4,16; por. także 1 Tes 3,13. Wielu egzegetów uważa, że omawiany werset jest przykładem adaptacji teofanii biblijnych oraz pozabiblijnych do paruzji Chrystusa. Podobnie jak Bogu, towarzyszy Mu dwór aniołów. Mamy więc tutaj tradycyjne ujęcie i tematy orędzia eschatologicznego. Apostoł zaczerpnął je z wielkiej, judaistycznej tradycji apokaliptycznej poprzez judaizm faryzejski. W 2 Tes 1,7 występuje sformułowanie z aniołami swojej po­tęgi, które jest hebraizmem. a) Idzie tutaj o cały zastęp aniołów, b) Według apokryfów aniołowie dzielili się na dwie grupy: aniołowie potęgi oraz aniołowie królestwa, c) Jest to wynik podwójnej tradycji, uwzględnionej tak w Ewangeliach synoptycznych (por. Mt 24,30; Mk 9,1; 13,26; Łk 21,27), jak i w omawianym liście, a mówiącej raz o pojawieniu się Chrystusa w otoczeniu aniołów, innym razem o Jego przybyciu z mocą. d) Chodzi o aniołów będących sługami albo zwiastunami potęgi Bożej albo wprowadzających porządek potęgi Bożej. Dla­tego sens tej wypowiedzi jest następujący: Ze swymi potężnymi aniołami.