Zasady tworzenia przypisów

Piotr Walewski

publikacja 14.10.2010 13:02

Fragment książki "Praca naukowa nad Biblią. Cytowanie i skróty", który zamieszczamy za zgodą Wydawnictwa Edycja Świętego Pawła

Zasady tworzenia przypisów

1. Informacje, które podajemy w przypisie naukowym

1. Autor: imię (imiona) i nazwisko
2. Tytuł (podtytuł) książki, rozdziału, czasopisma lub hasła
3. Nazwa i numer serii
4. Tłumacz
5. Numer tomu
6. Miejsce wydania
7. Rok wydania
8. Numer wydania
9. Numer strony (przypisu)

W zależności od rodzaju cytowanego dzieła (pracy naukowej), kolejność wymienionych informacji może się zmieniać, a do powyższych danych moż­na dołączyć inne (np. redaktora przekładu lub tytuł dzieła oryginalnego).

2. Tworzenie przypisów i rodzaj informacji w nich podawany

2.1. Autor

a) Typ I: imię podajemy w skrócie (inicjałem). Między imieniem a nazwi­skiem zawsze po kropce występuje spacja.
Przykład:
W. Wilkens, Die Entstehungsgeschichte des vierten Evangeliums, Zollikon 1958.
B. Lindars, Rachel weeping for her children - Jeremiah 31:15-22, JSOT 12 (1979)47.
I. de la Potterie, Le Paraclet, w: La vie selon l'Esprit, Paris 1965.
M. Gilbert, La Sapienza deldelo. Proverbi, Giobbe, Qohelet, Siracide, Sapienza, tł. L. Bacchiarello, Cinisello Balsamo 2005.

b) Typ II: w przypadku dwóch i więcej imion nie robimy spacji między inicjałami, ale oddzielamy nią ostatnie imię od następującego po nim nazwiska.
Przykład:
P.-E. Bonnard, Le Second lsaie, son disciple et leurs editeurs (EtB), Paris 1972.
J.-L. Ska, Il libro sigillato e il libro aperto (CBib), Bologna 2005.
W.A.M. Beuken, Jesaja (PredOT), Nijkerk 1986.
J.J.C. Willemse, Het vierde evangelie. Een onderzoek naar zijn struktur, Antwerpen 1965, 28-98.

c) Typ III: nazwiska, które tworzą jedną całość, w żadnym wypadku nie można skracać.
Przykład:
Luis Alonso Schökel:
L. Alonso Schökel, (w przypisie)
Alonso Schökel L., (w bibliografii)
Robert Payne Sniith:
R. Payne Smith, (w przypisie)
Payne Smith R., (w bibliografii)
E. Cabezudo Melero:
E. Cabezudo Melero, (w przypisie)
Cabezudo Melero E., (w bibliografii)

d) Typ IV: rozwiązanie różnych skrótów (np. Jr. - od junior) i tytułów szla­checkich (itp.) lub partykuł związanych z nazwiskiem.
Przykład:
R.R. Melick Jr., Philippians, Colossians, Philemon (NAC 32), Nasłwille 1991, 335-369.
R.R. Melick Jr., (w przypisie)
Melick R.R., Jr., (w bibliografii)
P.D. Miller Jr., Deuteronomy, Louisville 1990.
P.D. Miller Jr., (w przypisie)
Miller P.D., Jr., (w bibliografii)
J. van der Ploeg, Les anciens dans l'Ancien Testament, w: Lex tua Veritas, Fs. H. Junker, Trier 1961, 175-191.
J. van der Ploeg, (w przypisie)
Ploeg J. van der, (w bibliografii)
G. von Rad, Die Priesterschrift im Hexateuch, Stuttgart 1934.
G. von Rad, (w przypisie)
Rad G. von, (w bibliografii)

e) typ V: gdy jest jeden autor.
Przykład:
J. Blenkinsopp, Isaiah 40 - 55. A New Translation with Introduction and Commentary (AB 19A), New York i in. 2002.
S. Hałas, Bóg jako „Ojciec miłosierdzia" (2 Kor 1,3). Biblijne powiązanie Bożego miłosierdzia z ojcostwem, VV 3 (2003) 163-179.
R.F. Melugin, The Formation of Isaiah 40 - 55 (BZAW), Berlin 1976.
CV. Camp, Wisdom and the Feminine in the Book of Powerbs (BLS 11), Sheffield 1985.

f) Typ VI: gdy jest 2-3 autorów, wtedy nazwiska oddzielamy myślnikiem („-"). Dopuszczalna jest też forma stosowania przecinków.
Przykład:
J. S. Kselmann - M. L.Barre, Księga Psalmów, w: KKB, 481-524.
M. Auerbach - M. Golias - M. Rezler, Gramatyka grecka, Warszawa 2000.
F. Brown - S.R. Driver - C.A. Briggs, The New Hebrew and English Lexicon, Peabody 1979.
W. Chrostowski - B. Strzalkowska, Feministyczna interpretacja Pisma Świętego, w: MKPŚ, 1726-1729.

g) Typ VII: gdy jest powyżej 3 autorów, wtedy po pierwszym autorze (redak­torze) dodajemy zwrot „i inni" w skrócie (i in.). Stosujemy polski odpowied­nik łacińskiego „et al".
Przykład:
Encyklopedia katolicka, red. F. Gryglewicz i in., Lublin 1985-.
J.C. de Moor in., A Bilingual Concordance to the Targam of the Prophets, Leiden - New York - Koln 1995-.
S. Amsler i in., I profeti e i libri profetici (PicEB 4), Roma 1987.
J. Friedrich i in. (red.), Rechtfertigung, Fs. E. Kasemann, Tubingen 1976.

2.2. Tytuł (podtytuł)

Tytuł i podtytuł piszemy kursywą. Przecinek i spacja oddzielają tytuł od po­przedniego członu, czyli w tym przypadku od nazwiska.

Przykład:
R. Brown, The Message of Deuteronomy. Not by Bread Alone (BST), Leicester 1994
H.W. Wolff, Studien zur Prophetie. Probleme und Ertrage (TB 67), Munchen 1987.
D.E. Orton, Prophecy in the Hebrew Bible: Selected Studies front Vetus Testa­mentum (BRBS 5), Leiden 2000.
B.L. Visotzky, Golden Bells and Pomegranates. Studies in Midrash Leviticus Rabbah (TSAJ 94), Tiibingen 2003.

2.3. Nazwa i numer serii

Nazwę serii i numer (jeśli seria jest numerowana) podajemy w skrócie (jeśli jest dostępny) bezpośrednio po tytule (podtytule), bez przecinka, w nawia­sie zwykłym. Powinno się stosować skróty ogólnie przyjęte.

Przykład:
G. Baumann, Liebe und Gewalt (SBS 181), Stuttgart 1999.
W. Chrostowski, Ogród Eden. Zapoznane świadectwo asyryjskiej diaspory (RSB 1), Warszawa 1996.
A. Motyer, Isaiah. Ań Introduction and Commentary (TOTC), Leicester 1999, 294
S. Terrien, The Psalms. Strophic Structure and Theological Commentary (ECC), Grand Rapids - Cambridge 2003, 229.

2.4. Tłumacz

Stosujemy tu najprostszy (ale czytelny) skrót, czyli „tł.", który może ozna­czać zarówno słowo „tłumaczył", jak i „tłumaczenie".

UWAGA: w odróżnieniu od skrótów „przeł." (= przełożył) lub „przekł." (= przekład) nie mnożymy niepotrzebnie dodatkowych skrótów. Nie ma po­trzeby pisać, z jakim tłumaczeniem mamy do czynienia, gdyż w większości przypadków wynika to z tytułu przekładu.

a) Typ I
Przykład:
K. Baltzer, Deutero - Isaiah. A Commentary on Isaiah (Hermeneia), tł. M. Kohl, Minneapolis, MN 2001, 257.
O. Keel, The Symbolism of the Biblical World. Ancient Near Eastern Iconography and the Book of Psalms, tł. T.J. Hallett, New York 1978, 202.
W. Barclay, Ewangelia św. Mateusza, tł. i red. Z. Pawlik, Warszawa 1970.
E. Gerstenberger, Leviticus.A Commentary, tł. D.W. Scott, Louisville 1996.

b) Typ II: ewentualnie można podać tytuł dzieła oryginalnego. Proponujemy uczynić to po przypisie bibliograficznym, w nawiasie kwadratowym, z dodaniem skrótu „oryg.".
Przykład:
H.A.W. Meyer, Critical and Exegetical Handbook to the Epistles to the Philippians and Colossians, tł. J.C. Moore - W.P. Dickson, Edinburgh 1875 [oryg.: Kritisch-exegetisches Handbuch uber die Briefe an die Philipper, Kolosser und an Philemon (KEK 9/2), Gottingen 1847-1848].
R. de Vaux, Instytucje Starego Testamentu, tł. i red. T. Brzegowy, Poznań 2004 [oryg.: Institutions de l'Ancien Testament, t. 1-2, Paris 19612-19672].
F.J. Stendebach, Introduzione all'Antico Testamento (GdT 251), Brescia 1996 [oryg.: Einleitung in das Alte Testament, Duisseldorf 1994].

Czasem stosuje się odwrotną kolejność:

M. Simonetti, Lettera e/o allegoria. Un contributo alla storia dell'esegesi patristica (SEAug 23), Roma 1985 [tł.: Między dosłownością a alegorią (MT 26), tł. T. Skibiński, Kraków 2000].

2.5. Numer tomu

Tomy (np. niem. Band, łac. i ang. volume) oznaczamy, bez względu na język, literą „t." (= tom). Po „t." robimy spację i piszemy arabskimi cyframi (liczbami) numer tomu. Całość piszemy bez kursywy.

Przykład:
W. McKane, Commentary on Jeremiah XXVI - LII (ICC), t. 2, Edinburgh 1996.
A.A. Anderson, Psalms (NCB), t. 1, London - Grand Rapids 1972, 135.
G. Phillips, The Psalms in Hebrew with a Critical, Exegetical, and Philological Commentary, t. 1, London 1846.

2.6. Miejsce wydania

a) Typ I: gdy jest jedno miasto, wtedy po przecinku i spacji podajemy zwy­kłym pismem nazwę miasta.
Przykład:
S. Tułodziecki, Miłosierdzie Boże w Starym Testamencie, Poznań 1992.
J. Homerski, Księga Jeremiasza, Częstochowa 1999.

b) Typ II: gdy są 2-3 miasta, wtedy poszczególne miasta oddzielamy od siebie spacją i myślnikiem („-").
Przykład:
M. Wolter, Der Brief an die Kolosser. Der Brief an Philemon (OTK 12), Gutersloh - Wurzburg 1993, 225-282.
J. Gnilka, Der Kolosserbrief (HThKNT 10/1), Freiburg - Basel - Wien 19912.
J.N. Oswalt, The Book of lsaiah. Chapters 40 - 66 (NICOT), Grand Rapids, MI - Cambridge 1998.

c) Typ III: gdy jest powyżej 3 miast, wtedy podajemy tylko pierwsze z nich, dodając zwrot „i inne" w skrócie (i in.).
Przykład:
J.A. Fitzmyer, The Acts of the Apostles (AB 31), New York i in. 1998.
M. Barth - H. Blankę, Colossians. A New Translation with Introduction and Commentary (AB 34B), New York i in. 1994.

d) Typ IV: w przypadku, gdy podajemy nazwę stanu, w którym dane miasto leży, lub używamy skrótów przy identyfikacji niektórych miast, wtedy bezpośrednio po nazwie miasta wstawiamy przecinek i po spacji „dużymi literami" podajemy nazwę stanu w skrócie. Inne skróty nazw miast piszemy w sposób, który proponujemy poniżej.
Przykład:
N.T. Wright, The Epistles of Paul to the Colossians and to Philemon. An In­troduction and Commentary (TNTC), Grand Rapids, MI - Cambridge 1986, 164-192.
Freiburg/B. = Freiburg im Breisgau, Niemcy
Freiburg/M. = Freiburg im Mainz
Freiburg Schw. = Freiburg im Schwarzwald
Freiburg/F. = Freiburg / Freiburg, Szwajcaria

2.7. Rok wydania

a) Typ l
Przykład:
J. Briend, Dieu dans l'Ecriture (LD 150), Paris 1992.
P. Briks, Radość Boga w Starym Testamencie (RSB 7), Warszawa 2000.

b) Typ II: w wykazie skrótów i bibliografii można poprzestać na informa­cji, od którego roku jest wydawane dzieło, bez podawania roku wydania poszczególnych tomów. Bezpośrednio po dacie, bez spacji, dodajemy łącznik („-").
Przykład:
Aufstieg und Niedergang der romischen Welt. Geschichte und Kultur Roms im Spiegel der neueren Forschung, red. H. Temporini - W. Haase, Berlin 1970-.
Encyklopedia katolicka, red. F. Gryglewicz i in., Lublin 1985-.

2.8. Numer wydania (jeśli jest to wydanie kolejne)

Bezpośrednio po roku wydania, w górnym indeksie, bez spacji, podajemy nu­mer wydania. W przypadku, gdy jest to pierwsze wydanie książki, numeru „l" nie zaznaczamy.

a) Typ I
Przykład:
F. Blass - A. Debrunner, Grammatik des neutestamentlichen Griechisch, red. F. Rehkopf, Gottingen 199017.
R. Brandstaetter, Krąg biblijny, Warszawa 19996.

b) Typ II: informację o tym, że mamy do czynienia z wydaniem poprawio­nym i uzupełnionym, podajemy po tytule.
Przykład:
J. Blenkinsopp, A History of Prophecy in Israel (Revised and Enlarged), Louisville, KE 1996.
H.G. Lidell - R. Scott - H.S. Jones,  A Greek-English Lexicon (A New Edition Revised and Augmented), Oxford 1961 (repr.).

2.9. Numer strony (przypisu)

Bezpośrednio po roku wydania wstawiamy przecinek i po spacji podajemy strony książki (bez znaku „s."). Tak samo postępujemy w przypadku przypisu - z tą różnicą, że dodajemy skrót „przyp.".
Przykład:
D.L. Christensen, Deuteronomy 12 - 32 (WBC 6B), Nasłwille 2002, 797.
DM 16, przyp. 52.
KKK 446.