Przywołany fragment Dziejów Apostolskich nie jest jedynym, w którym wspomina się o braciach Jezusa. Określenie to znajdujemy zarówno na kartach Ewangelii, jak i w innych pismach Nowego Testamentu. U Mateusza, Marka i Łukasza czytamy, że Matka i bracia Jezusa chcieli się z Nim spotkać, lecz nie mogli tego uczynić z powodu tłumu (por. Mt 12,46n; Mk 3,31n; Łk 8,19n). Podobnie ewangelista Jan wspomina, że po uroczystościach weselnych w Kanie Galilejskiej Jezus, „Jego Matka, bracia i uczniowie Jego udali się do Kafarnaum, gdzie pozostali kilka dni” (J 2,12). Także Paweł w Liście do Galatów, wspominając o swoim pierwszym spotkaniu z apostołami w Jerozolimie, wymienia wśród nich Jakuba, „brata Pańskiego” (Ga 1,19), a w Pierwszym Liście do Koryntian pisze o „braciach Pańskich” (1 Kor 9,5). Warto dodać, że w Ewangelii Mateusza i Marka znajdujemy także wzmiankę mówiącą o „siostrach Jezusa” (Mt 13,56; Mk 3,32).

Czy w przywołanych wyżej tekstach chodzi o rodzeństwo Jezusa? Z pewnością nie. Już najwcześniejsza tradycja chrześcijańska podkreślała wiarę w trwałe dziewictwo Maryi, a na brak biologicznego rodzeństwa Jezusa wskazują pośrednio dwa wydarzenia opisane w Ewangeliach. Pierwsze z nich to pielgrzymka dwunastoletniego Jezusa do Jerozolimy. Ewangelista Łukasz nie wspomina o braciach lub siostrach Jezusa towarzyszących Maryi i Józefowi w trakcie pielgrzymki czy podczas Jego powrotu, gdy „…był im poddany” (Łk 2,51). Drugie wydarzenie związane jest ze śmiercią Jezusa. Umierający Jezus powierzył swoją Matkę umiłowanemu uczniowi (por. J 19,26-27). Gdyby Jezus miał rodzeństwo, z pewnością powierzyłby Maryję któremuś ze swoich braci.

Kim zatem są „bracia” Jezusa? Odpowiedź jest prosta: to jego kuzynostwo lub członkowie dalszej rodziny. Dla Żydów mieszkających w Palestynie słowo „brat” oznaczało wiele form pokrewieństwa. Co więcej, już Stary Testament nazywa bratem lub siostrą także bliskich krewnych, różnych od rodzeństwa biologicznego. Przykładem jest tutaj Abraham, który określa tak swego bratanka Lota (por. Rdz 13,8). Podobne zjawisko, wskazujące na to, że słowo „brat” jest używane w wielu kontekstach, obserwujemy także współcześnie w krajach Bliskiego Wschodu.

Na koniec warto zapytać o to, dlaczego autorzy Nowego Testamentu nie wykazali się większą precyzją i nie stosowali słowa „kuzyn” (gr. anepsios)? Odpowiedź wydaje się prosta. Słowo to było bardzo rzadko używane, w Septuagincie, greckim przekładzie Starego Testamentu, występuje jedynie trzy razy, natomiast w Nowym Testamencie pojawia się ono tylko raz (por. Kol 4,10). Być może nawet większość słabo wykształconych ludzi nie znała jego znaczenia, dlatego też natchnieni autorzy posługiwali się słowem „brat”.•

Zobacz więcej: Czytelnicy pytają, „Gość” odpowiada