Niebieski trybunał

Leszek Śliwa

GN 50/2013 |

publikacja 12.12.2013 00:15

Widzimy klasyczne, typowe przedstawienie sądu ostatecznego. Górną część kompozycji zajmuje niebieski trybunał.

Jan Provoost „Sąd ostateczny”,  olej na desce, 1525 Muzeum Groeninge, Brugia Jan Provoost „Sąd ostateczny”, olej na desce, 1525 Muzeum Groeninge, Brugia

Na środku zasiada najwyższy sędzia, czyli Chrystus, otoczony złocistym nimbem oznaczającym świętość. W jednej ręce Zbawiciel trzyma miecz będący symbolem wymiaru sprawiedliwości, a drugą dotyka swych ran, przypominając swą zbawczą śmierć. Nagie ramiona Ukrzyżowanego okrywa purpurowy, królewski płaszcz. Przed Jezusem widzimy krzyż i Pismo Święte. Z obu stron Sędziego zgromadzili się święci.

Z lewej strony na pierwszym planie znajduje się Matka Boża, a z prawej św. Jan Chrzciciel. Maryja, w niebieskim płaszczu i koronie na głowie, została ukazana z obnażoną piersią, co przypomina o Jej roli Matki Syna Bożego. Jan Chrzciciel natomiast trzyma na kolanach baranka, ponieważ nazwał on kiedyś Chrystusa Barankiem Bożym.

Po stronie Maryi pierwszy rząd świętych zajmują apostołowie. Rozpoznajemy wśród nich św. Piotra z kluczem, św. Pawła z mieczem i św. Bartłomieja z nożem. Za Janem Chrzcicielem natomiast wyróżnia się postać Mojżesza z tablicami zawierającymi Boże przykazania.

Pod postacią Chrystusa dwa anioły grają na trąbach, budząc w ten sposób zmarłych, by wstali na sąd ostateczny. Zmartwychwstałych ludzi widzimy na dole obrazu, odrzucających śmiertelne całuny.

Z lewej strony znajduje się brama do raju, którą przekraczają zbawieni. Anioł pomaga sprawiedliwym nałożyć białą szatę. Z prawej strony otwierają się piekielne czeluście. Karykaturalne demony porywają tam grzeszników, których czeka wieczne potępienie.

Obraz został zaopatrzony w kunsztowną, piękną ramę. Ozdabiał bowiem ścianę reprezentacyjnego pomieszczenia ratusza w Brugii. Jan Provoost wykonał go na zamówienie władz tego bogatego flamandzkiego miasta.

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.