Wzór do naśladowania

Leszek Śliwa

GN 41/2014 |

publikacja 09.10.2014 00:15

Święty Łukasz nie tylko napisał Ewangelię.
 Według tradycji potrafił również malować.

Guercino (Giovanni Francesco Barbieri)
„Św. Łukasz pokazujący obraz Matki Bożej”
olej na płótnie, 1652–1653
Muzeum Sztuki Nelson-Atkins, Kansas City Guercino (Giovanni Francesco Barbieri)
„Św. Łukasz pokazujący obraz Matki Bożej”
olej na płótnie, 1652–1653
Muzeum Sztuki Nelson-Atkins, Kansas City

Teodor Lektor (VI wiek) podaje, że ewangelista namalował obraz Matki Bożej, który zabrała z Jerozolimy Eudoksja, żona cesarza Teodozjusza II. Od tego czasu autorstwo św. Łukasza przypisywano wielu ikonom. Miał on namalować m.in. powszechnie czczony w średniowiecznym Bizancjum obraz Maryi Theotokos, czy jasnogórską Czarną Madonnę.


Ikona, którą właśnie prezentuje nam ewangelista, należy do typu zwanego Hodigitria – co oznacza „przewodniczka wskazująca drogę”. Maryja trzyma na rękach małego Jezusa i jednocześnie wskazuje Go ręką jako Drogę, którą wszyscy powinniśmy podążać. Gest Matki Bożej powtarza św. Łukasz. Patrzy na nas i wskazuje Maryję z Dzieciątkiem jako wzór do naśladowania. Można więc powiedzieć, że mamy do czynienia z wieloma „obrazami w obrazie”. Niewidoczny na płótnie malarz Guercino wskazuje nam św. Łukasza, wskazującego na Maryję, która z kolei wskazuje na Jezusa.


Obraz podtrzymuje anioł – posłaniec Boży. Artysta w ten sposób podkreśla, że malarskie dzieła Łukasza powstawały z Bożej inspiracji.


Z prawej strony widzimy wielką księgę leżącą na stoliku i zanurzone w kałamarzu pióro. W ten sposób Guercino przypomina, że św. Łukasz jest autorem Ewangelii. Właśnie oderwał się na chwilę od pisania, by namalować obraz. Na księdze leży figurka byka – to atrybut św. Łukasza jako ewangelisty. Według interpretacji św. Hieronima i św. Grzegorza Wielkiego byk – zwierzę składane w starożytności w ofierze – przypomina tu o zbawczej śmierci ofiarnej Chrystusa.

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.