WPROWADZENIE

Apostoł Paweł, ewangelizując w Małej Azji, został w tajemniczy sposób wezwany do przekroczenia granicy między dwoma kontynentami. W tym właśnie momencie musiał zmieć swoje plany i dostosować je planu Ducha Święty, który w nocnym widzeniu wytycza nowy kierunek misji: „Przepraw się do Macedonii i pomóż nam!” (Dz 16,9). Wezwanie jest naglące i kategoryczne: „Po tym widzeniu staraliśmy się natychmiast wyruszyć do Macedonii. Byliśmy bowiem przekonani, że Bóg nas wzywa, by tam głosić Ewangelię” (Dz 16,10). „Ewangelia dla Europy” jest zatem wolą Bożą, Jego zbawczym planem!

Europa jako kontynent została umownie wydzielona z geograficznej krainy Eurazji. Jej historia i kultura wyrasta z ducha starożytnej Grecji i Rzymu, ale również z wkładu ludów celtyckich, germańskich, słowiańskich, ugrofińskich, kultury żydowskiej i świata muzułmańskiego. „Tym niemniej – przekonuje Jan Paweł II – trzeba uznać, że historycznie inspiracje te znalazły w tradycji judeo-chrześcijańskiej siłę zdolną do ich harmonizacji, konsolidacji i rozwoju. Jest to fakt, o którym nie można zapomnieć; przeciwnie, budując «wspólny europejski dom» trzeba uznać, że gmach ten winien się opierać na wartościach, które objawiły się w pełni w tradycji chrześcijańskiej. Świadomość tego przynosi korzyść wszystkim” (EiE 19). Pierwsza ewangelizacja Europy objęła tylko mały fragment starego kontynentu, teren starożytnej Macedonii – ojczyzny Aleksandra Wielkiego (por. 1 Mch 6,2). Dla rozwoju tej misji duże znaczenie miała Via Egnatia – rzymska droga łącząca Bosfor i Azję Mniejszą z portami Morza Adriatyckiego i drogą morską na Półwysep Apeniński. Tą trasą podążał Apostoł Paweł wraz z współpracownikami zakładając pierwsze gminy w Filippi, Tesalonice i Berei (Dz 16,9 – 17,14).

„Apostołowie, a w szczególności Paweł i Piotr, przynieśli Ewangelię do Grecji i do Rzymu, a te apostolskie początki z upływem stuleci wydały owoce. Ewangelia wkroczyła na kontynent europejski różnymi drogami: na Półwysep Apeniński, na tereny dzisiejszej Francji i Niemiec, na Półwysep Iberyjski, na Wyspy Brytyjskie i do Skandynawii. Rzecz znamienna, że ośrodkiem, z którego wyruszali misjonarze, obok Rzymu, była Irlandia. Na Wschodzie centrum, z którego promieniowało chrześcijaństwo w jego odmianie bizantyjskiej, a następnie słowiańskiej, był Konstantynopol. Dla świata słowiańskiego szczególnie ważna jest misja świętych braci Cyryla i Metodego, którzy podjęli swoje dzieło ewangelizacji, wyruszając z Konstantynopola, ale pozostając równocześnie w kontakcie z Rzymem. W tamtym czasie bowiem chrześcijanie ze Wschodu i z Zachodu nie byli jeszcze podzieleni.
Dlaczego mówiąc o Europie, zaczynamy od ewangelizacji? – pytał krótko przed odejściem do domu Ojca wielki Papież. Przyczyna, być może, tkwi po prostu w fakcie, że ta ewangelizacja stworzyła Europę, dała początek cywilizacji narodów i ich kulturze. Szerzenie wiary na kontynencie sprzyjało tworzeniu się poszczególnych narodów europejskich, zasiewając w nich ziarna kultur o różnorakich rysach, ale powiązanych wspólnym dziedzictwem wartości zakorzenionych w Ewangelii” (por. Jan Paweł II, Pamięć i tożsamość, Kraków 2005, 96).

Przekonanie sługi Bożego jest dla nas, współczesnych Europejczyków – wyznaniem, by na nowo sięgać do Ewangelii i odkrywać tam korzenie własnej tożsamości jako ludzi ochrzczonych, wierzących, uczniów Jezusa Chrystusa i członków Jego Kościoła: „Europa – jak przekonywał Jan Paweł II – nie tylko powinna dzisiaj odwoływać się do swojego chrześcijańskiego dziedzictwa: trzeba by znowu była w stanie decydować o swojej przyszłości w spotkaniu z Osobą i orędziem Chrystusa (…). Odnowa Europy musi rozpoczynać się od dialogu z Ewangelią” (por. Deklaracja I Synodu Biskupów dla Europy nr 2-3).

Taki dialog winien rozbrzmiewać w szkole Słowa Bożego! „Ewangelię nadziei” można odnaleźć w psalmach oraz w wybranych fragmentach dwudzieła trzeciego Ewangelisty.

A oto plan tegorocznych spotkań:
1. Łukasz przyłącza się do misji Apostoła Narodów (Ps 4; Dz 16,4-10; Łk 1,1-4)
2. Przeprawa do Macedonii – więzienie w Filippi (Ps 25; Dz 16,11-15; Łk 9,1-6)
3. Misja w Tesalonikach – wierny Sylas (Ps 37; Dz 16,16-34; 17,1-9; Łk 9,18-26)
4. Misja w Berei – uczeń Tymoteusz (Ps 39; Dz 16,1-6; 17,10-15; Łk 9,37-48)
5. Spotkanie z Grekami na Areopagu (Ps 40; Dz 17,16-34; Łk 9,28-36)
6. W warsztacie Akwili i Pryscylli (Ps 56; Dz 18,1-11; Łk 10,1-12)
7. W domu bogobojnego Tycjusza Justusa (Ps 62; Dz 18,7-11; Łk 10,17-24)
8. Przed trybunałem Galliona (Ps 130; Dz 18,12-22; Łk 13,22-35)

Od pierwszej niedzieli Adwent będą ukazywać się rozważania biblijne dla kolejnych etapów szerzenia się „Ewangelii nadziei” dla współczesnej Europy.

Wielki Papież prosił Maryję, Matkę nadziei:
Naucz nas głosić Boga żywego;
pomóż nam dawać świadectwo Jezusowi,
jedynemu Zbawcy;
spraw, byśmy służyli bliźniemu,
otwierali się na potrzebujących,
wprowadzali pokój,
z zapałem budowali świat
bardziej sprawiedliwy;
wstawiaj się za nami,
którzy działamy w historii,
pewni, że plan Ojca się wypełni.
Jutrzenko nowego świata,
okaż się Matką nadziei i czuwaj nad nami!
Czuwaj nad Kościołem w Europie:
niech będzie odzwierciedleniem Ewangelii;
niech będzie autentycznym
miejscem komunii;
niech żyje swoją misją
głoszenia, celebracji i służby
Ewangelii nadziei
dla pokoju i radości wszystkich.
Królowo pokoju,
strzeż ludzkości trzeciego tysiąclecia!
Czuwaj nad wszystkimi chrześcijanami:
niech ufnie zdążają drogą jedności
jako zaczyn zgody na kontynencie.
Czuwaj nad młodzieżą,
nadzieją przyszłego świata;
niech wielkodusznie odpowiada
na wezwanie Jezusa.
Czuwaj nad ludźmi odpowiedzialnymi
za narody:
niech podejmują budowanie
wspólnego domu,
w którym szanować się będzie
godność i prawa każdego.
Maryjo, daj nam Jezusa!
Spraw, abyśmy za Nim szli i kochali Go!
On jest nadzieją Kościoła,
Europy i ludzkości.
On żyje z nami, pośród nas,
w swoim Kościele!
Z Tobą mówimy:
«Przyjdź, Panie Jezu!» (Ap 22, 20).
Niech nadzieja chwały
wlana przez Niego w nasze serca
przynosi owoce sprawiedliwości i pokoju.

Regularna praktyka medytacyjnej i modlitewnej lektury słowa Bożego pozwala niejako „skosztować i zobaczyć, jak dobry jest Pan” (Ps 34,9).
Tradycyjnią strukturę lectio divina przedstawiano w formie „drabiny do raju” (Guigo II Kartuz), gdzie proces duchowej lektury przypominał „wstępowanie” wzwyż po kolejnych szczeblach: od lectio („czytanie tekstu”), poprzez meditatio („rozmyślanie”), oratio („modlitwę”) aż po sam szczyt, czyli contemplatio („zanurzenie w Bogu”).

Odnowioną i rozbudowaną strukturę lectio divina Carlo Maria kard. Martini woli nazywać „mostem zbudowanym na ośmiu filarach” , który od lectio, meditatio, oratio i contemplatio prowadzi dalej do consolatio („zachęty, wezwania”), discretio („duchowego rozeznania”), deliberatio („wewnętrznej narady i ostatecznego wyboru”), aż po actio („działania – życia”)
.

Całość tego duchowego procesu, który rozwija się w sercu i umyśle praktykującego lectio divina, kard. Martini wyjaśnia w następujący sposób: „Istnieje przysłowie, które wydaje mi się pasować do tego przypadku: Pomiędzy mówieniem a czynieniem znajduje się [głęboka rzeka]. Innymi słowy można się zadowolić lekturą tekstu, która daje jakąś intelektualną satysfakcję (poznanie), lecz nie nawraca, nie zmienia życia. Mnie jednakże interesuje, w praktyce, metoda, która zmieni mnie wewnętrznie, właśnie metoda mostu na ośmiu filarach”.

Każdy uczeń „szkoły słowa Bożego” musi przyswoić sobie etapy tej duchowej drogi i nauczyć się poruszać po „moście [opartym] na ośmiu filarach”. Ostatecznym bowiem celem duchowej drogi jest spotkanie ze Wcielonym Słowem - Jezusem Chrystusem.

W proponowanym zbiorze medytacji zachowamy wypróbowany schemat (oparty na praktyce lectio divina, a w wersji elektronicznej wzbogacony o dopowiedzi internautów):

Czytaj! W duchowej lekturze wymagana jest atmosfera wyciszenia (może Ci towarzyszyć zapalona świeca). Przed lekturą wezwij pomocy Ducha Świętego; wskazany tekst czytaj powoli i spokojnie.
Dodaj! – na zasadzie e-maila – odnalezione przez ciebie teksty paralelne do rozważanego fragmentu Ewangelii.

Rozważ! Po lekturze słowa Bożego rozważ zaproponowane orędzie, które pragnie Ci pomóc w osobistej medytacji. Nade wszystko pytaj samego siebie: co Bóg chce mi powiedzieć przez dane Słowo?
Dodaj! – na zasadzie e-maila – własne pytania do refleksji dla innych uczestników telemostu biblijnego.

Módl się! Medytacja nad słowem Bożego w sposób oczywisty prowadzi do modlitwy, dlatego spróbuj przemodlić Słowo. Wskazane teksty modlitw są tylko zachętą do prywatnej rozmowy z Bogiem.
Dodaj! – na zasadzie e-maila – własną modlitwę zrodzoną ze spotkania z żywym Słowem.

Żyj Słowem! Na zakończenie każdej medytacji w rytmie lectio divina warto podjąć konkretne postanowienie wypływające z osobistej lektury, medytacji i modlitwy.
Dodaj! – na zasadzie e-maila – twój dobry czyn, który zrodził się ze Słowa, zgodnie z zapewnieniem Jezusa: „Moją matką i Moimi braćmi są ci, którzy słuchają Słowa Bożego i wprowadzają je w czyn” (Łk 8,21; por. Mt 7,24; Jk 1,22).

Pozostałe etapy „lektury Boga” muszą dokonać się we wnętrzu każdego czytającego, rozważającego, modlącego się i żyjącego Słowem. Niech Ono wypełnia i rozszerza nasze serca oraz jest naszą odpowiedzią na wezwanie Pana znad Jeziora Galilejskiego.