publikacja 22.04.2021 00:00
Chrystus niesie na ramionach owieczkę. To klasyczne przedstawienie Dobrego Pasterza, jednego z najstarszych chrześcijańskich motywów ikonograficznych.
Vicente López Portaña "Dobry Pasterz", olej na desce, ok. 1800 r. Muzeum Prado, Madryt
Zwierzę przytula się ufnie do swego opiekuna. Jezus spogląda na nas z miłością. Delikatny blask aureoli oświetla z tyłu Jego głowę.
Dobry Pasterz został przedstawiony z jedną tylko owcą. Postąpił bowiem zgodnie ze swoimi słowami z Ewangelii według św. Mateusza: „Jeśli kto posiada sto owiec i zabłąka się jedna z nich: czy nie zostawi dziewięćdziesięciu dziewięciu na górach i nie pójdzie szukać tej, która się zabłąkała? A jeśli mu się uda ją odnaleźć, zaprawdę, powiadam wam: cieszy się nią bardziej niż dziewięćdziesięciu dziewięciu tymi, które się nie zabłąkały” (Mt 18,12-13).
Motyw Dobrego Pasterza był bardzo popularny w pierwszych wiekach chrześcijaństwa. Nawiązuje on bowiem do znanego wówczas powszechnie w grecko-rzymskim kręgu kulturowym mitu o greckim herosie Orfeuszu, który zszedł do Hadesu – krainy zmarłych – i powrócił z niego żywy. Orfeusz pragnął wyprowadzić stamtąd swą ukochaną – Eurydykę, natomiast Jezus schodzi po każdego z nas, a owce symbolizują dusze zmarłych wyprowadzone z Otchłani. Skojarzenie z Orfeuszem nawiązuje więc do Zmartwychwstania. Dlatego przedstawienia Dobrego Pasterza archeolodzy odkrywają dziś najczęściej w katakumbach (starożytne cmentarzyska).
W czasach, gdy hiszpański artysta Vicente López Portaña malował swój obraz, motyw Dobrego Pasterza wciąż był dość popularny. Rozumiano go już jednak inaczej. Wobec rozszerzającej się sekularyzacji związanej z oświeceniem wielu ludzi poszukiwało swej religijnej tożsamości. Starania o „sprowadzenie do stada zabłąkanych owiec” nabrały wtedy znaczeń, które i dziś dla nas są w pełni czytelne.
Obraz, będący własnością madryckiego Museo del Prado, znajduje się obecnie w depozycie w muzeum w Maladze.
Leszek Śliwa
To dla nas sygnał, że cenisz rzetelne dziennikarstwo jakościowe. Czytaj, oglądaj i słuchaj nas bez ograniczeń.