PRZEMIENIENIE PAŃSKIE - ROK A

Dzięki uprzejmości Oficyny Wydawniczej „Vocatio” i Księgarni św. Wojciecha (www.mojeksiazki.pl), które wyraziły zgodę na publikację fragmentów wydawanych przez nie pozycji, przedstawiamy czytelnikom cykl: „Zrozumieć Słowo”. Będziemy starali się ukazywać w nim fragmenty Pisma Świętego przewidziane w Liturgii w kontekście historycznym, kulturowym i teologicznym.
Mamy nadzieję, że pomoże to czytelnikom w pełniejszym przeżywaniu spotkania z Chrystusem podczas Eucharystii oraz w coraz lepszym odczytywaniu skierowanego do nas Słowa Bożego i wprowadzaniu go w życie. Zapraszamy do lektury i refleksji.

PRZEMIENIENIE PAŃSKIE – Rok A

Czytania mszalne

PIERWSZE CZYTANIE

Wieczne panowanie Syna Człowieczego

Czytanie z Księgi proroka Daniela

Patrzałem, aż postawiono trony, a Przedwieczny zajął miejsce. Szata Jego była biała jak śnieg, a włosy Jego głowy jakby z czystej wełny. Tron Jego był z ognistych płomieni, jego koła - płonący ogień. Strumień ognia się rozlewał i wypływał od Niego. Tysiąc tysięcy służyło Mu, a dziesięć tysięcy po dziesięć tysięcy stało przed Nim. Sąd zasiadł i otwarto księgi.
Patrzałem w nocnych widzeniach: a oto na obłokach nieba przybywa jakby Syn Człowieczy. Podchodzi do Przedwiecznego i wprowadzają Go przed Niego. Powierzono Mu panowanie, chwałę i władzę królewską, a służyły Mu wszystkie narody, ludy i języki. Panowanie Jego jest wiecznym panowaniem, które nie przeminie, a Jego królestwo nie ulegnie zagładzie.
Dn 7,9-10.13-14

9-14. Opis sądu w niebie, podczas którego czwarta bestia zostaje potępiona i zgładzona, w całości należy (z wyjątkiem w. 11 a) do pierwotnej warstwy tekstu.

13. ”jakby Syn Człowieczy”: Lub „mający postać człowieka". Obraz, jaki ukazał się w wizji, przypominał ludzką postać, podobnie jak pierwsze cztery obrazy przypominały różne zwierzęta. Tamte wyszły z wielkiej otchłani, tj. z mocy zła; Syn Człowieczy przybywa z góry, „na obłokach nieba", tj. od Boga. Podobnie jak bestie symbolizowały pogańskie królestwa, tak ten, który przybywa w postaci człowieka symbolizuje „świętych Najwyższego" (w. 18). Dlatego w obecnym kontekście przybywający w postaci człowieka nie jest prawdziwą osobą, lecz symbolem. Ponieważ jednak w Dn myśl o „królestwie" zwykle niezauważalnie przeradza się w myśl o „królu", wyobrażenie „Syna Człowieczego" mogło się przesunąć od przenośni językowej, oznaczającej teokratyczne królestwo, do terminu oznaczającego samego mesjańskiego króla. Zmiana ta pojawia się w Księdze Henocha, napisanej sto lub dwieście lat przed czasami Chrystusa (na temat użycia tego określenia przez Jezusa w odniesieniu do siebie.

Katolicki Komentarz Biblijny,
prac. zbiorowa, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2001 :.

7,9. Tron z kołami. Zionące ogniem trony z kołami zostały opisane również w Ezechielowej wizji tronu Bożego (Ez 1,10). Pierwowzory tronów z kołami sięgają końca III tysiąclecia przed Chr. i poja­wiają się na pieczęciach cylindrycznych. Były to zwyczajne rydwany lub wozy używane podczas religijnych procesji do przewożenia posągów bóstw. Niektóre odciski pieczęci przedstawiają nawet istoty o złożonej budowie zaprzężone do wozu. Dowodem dalszego wykorzystywania moty­wu tronu z kołami mogą być reliefy z IX i VIII w. przed Chr.

7,10. Otwarto księgi. Na każdym dworze starożyt­nego świata prowadzono rejestr codziennych czyn­ności oraz szczegółowy opis wydarzeń. Czyny bestii/króla zostałyby zapisane i teraz zapis byłby przedstawiony, gdy stanęła/stanął przed bożym try­bunałem w celu osądzenia.

7,13-14. Syn człowieczy. Określenie „syn człowie­czy" jest zwyczajnym, powszechnie stosowanym wyrażeniem semickim określającym kogoś lub coś jako człowieka, a przynajmniej jako posiadającego człowieczą postać. W teologii Izraela najwyższy Bóg, Jahwe, jedzie na obłokach. W mitologii kana­nejskiej opisana tutaj rola spełniana jest przez Ela, najwyższego pradawnego boga (zob. komentarz do Dn 7,9), i jego syna, Baala, który dosiada obłoków. W jednym z mitów o Baalu Jamm, symbolizujący morski chaos, zostaje pokonany, zaś Baal - ogło­szony królem i obdarzony wiecznym panowaniem. W starożytnych mitach z obszaru Mezopotamii o konfliktach kosmicznych (np. w Enuma Elisz lub Micie o Anzu) bóstwo (odpowiednio, Marduk i Ni­nurta) zwycięża groźny chaos oraz odzyskuje wła­dzę i panowanie dla bogów. Daniel był kształcony na tego rodzaju literaturze, jego objawienia budu­ją też na tych podobieństwach, chociaż wspólne motywy zostały całkowicie zmienione. W utworach z literatury międzytestamentalnej, np. w Pierwszej Księdze Henocha, oraz w Nowym Testamencie i literaturze wczesnochrześcijańskiej postać syna człowieczego utożsamia się z Mesjaszem.

Komentarz Historyczno-Kulturowy do Biblii Hebrajskiej, John H. Walton,
Victor H. Matthews, Mark W. Chavalas, Oficyna Wydawnicza "Vocatio", Warszawa 2005 :.

PSALM RESPONSORYJNY

Refren: Pan wywyższony króluje nad ziemią

Pan króluje, wesel się, ziemio,
radujcie się, liczne wyspy!
Obłok i ciemność wokół Niego,
prawo i sprawiedliwość podstawą Jego tronu.
Refren.
Góry jak wosk topnieją przed obliczem Pana,
przed obliczem władcy całej ziemi.
Jego sprawiedliwość rozgłaszają niebiosa,
a wszystkie ludy widzą Jego chwałę.
Refren.
Ponad całą ziemię
Tyś bowiem wywyższony
i nieskończenie wyższy
ponad wszystkich bogów.
Refren.
Ps 97,1-2.5-6.9

Hymn na cześć Jahwe-Króla, podkreślający wyższość Jahwe jako „Władcy wszystkiej ziemi" i radość, jaką przynosi jego królowanie.

Struktura:
ww. 1-5 (teofania: panowanie Jahwe nad ziemią);
ww. 6-9 (panowanie Jahwe w niebie);
ww. 10-12 (królowanie Jahwe przynosi prawym radość).

1-5. Ten fragment, który rozpoczyna i kończy termin „ziemia" (ww. 1.5), opisuje zachwycającą teofanię Jahwe, gdy przybywa on z nieba na ziemię (por. Ps 18,7-16), by przejąć rządy we wszechświecie.

1. ”Pan króluje”: Zob. komentarz do Ps 93,1.

6-9. W środkowym fragmencie psalmu Jahwe przejmuje władzę nad niebiosami (w. 6), zwłaszcza zaś bożkami (ww. 7.9). Jego panowanie podkreśla pięciokrotne powtórzenie „wszystkie".

9. ”Tyś bowiem, Panie [Eljon]ponad cala ziemię”: Na temat „Eljon" zob. komentarz do Ps 47,3.

10-12. Wersety podkreślają rodzaj „rządów", które sprawuje dobry Król Jahwe. W jego królestwie ci, którzy nienawidzą zła, są wierni jemu; prawi i sprawiedliwi mogą żyć w radości, wielbiąc jego imię.

Katolicki Komentarz Biblijny,
prac. zbiorowa, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2001 :.

97,2. Obłok i ciemność wokoło Niego. Obraz bu­dzącego grozę Boga burzy, przemierzającego nie­bo w rydwanie z obłoku, ma powszechny charakter (Ps 68,5; 104,3; Jr 4,13). Takie opisy teofanii burzy można odnaleźć w tekstach mówiących o ugaryckim bogu Baalu. W eposie o Akchat oraz w cyklu opowieści o Baalu i Anat, Baal ukazany został jako „dosiadający obłoków". Atrybuty Baala: rozkazy­wanie burzy, spuszczanie błyskawic i ruszanie na wojnę pod postacią boskiego wojownika pojawiają się nawet w egipskich tekstach z Amarna. Atrybuty Jahwe jako stwórcy, źródła płodności i boskiego wojownika wiele łączy z owymi wcześniejszymi utworami epickimi. Jednym ze sposobów, w jaki Jahwe ukazuje się Izraelitom jako najwyższa Boska moc, jest przejęcie tytułów i władzy innych bóstw Bliskiego Wschodu.

Komentarz Historyczno-Kulturowy do Biblii Hebrajskiej, John H. Walton,
Victor H. Matthews, Mark W. Chavalas, Oficyna Wydawnicza "Vocatio", Warszawa 2005 :.

DRUGIE CZYTANIE
Naoczni świadkowie wielkości Jezusa

Czytanie z Drugiego listu świętego Piotra Apostoła

Najmilsi:
Nie za wymyślonymi bowiem mitami postępowaliśmy wtedy, gdy daliśmy wam poznać moc i przyjście Pana naszego Jezusa Chrystusa, ale nauczaliśmy jako naoczni świadkowie Jego wielkości.
Otrzymał bowiem od Boga Ojca cześć i chwałę, gdy taki oto głos Go doszedł od wspaniałego Majestatu: „To jest mój Syn umiłowany, w którym mam upodobanie”. I słyszeliśmy, jak ten głos doszedł z nieba, kiedy z Nim razem byliśmy na górze świętej.
Mamy jednak mocniejszą, prorocką mowę, a dobrze zrobicie, jeżeli będziecie przy niej trwali jak przy lampie, która świeci w ciemnym miejscu, aż dzień zaświta, a gwiazda poranna wzejdzie w waszych sercach.
2 P 1,16-19

16. Słowo przetłumaczone jako „mity” było zwykle używane w znaczeniu negatywnym, na określenie zmyślonych opowieści, np. oszczerczych i fałszywych relacji o bogach. Przeciwieństwem „mitów" były wiarygodne relacje. Doniesienia naocznych świadków odgrywały ważną rolę w dowodach o charakterze historycznym i prawnym, chociaż greccy i rzymscy retorzy nie zawsze przypisywali im tak wysoką wartość jak obecnie. (Niektórzy uczeni zwracali uwagę, że to samo słowo, którego Piotr używa tutaj na oznaczenie „naocznych świadków", było też stosowane w odniesieniu do adeptów poddawanych ostatniemu stopniowi inicjacji w niektórych pogańskich religiach misteryjnych, np. w misteriach z Eleusis i Samotraki. Jednak pokrewne słowo pojawia się u Platona i Arystotelesa na oznaczenie wyższej filozofii, było też tradycyjnym terminem używanym na określenie naocznych świadków, stosowanym w diasporze nawet w odniesieniu do samego Boga. Ponieważ Piotr nie opisuje tutaj swojej inicjacji w wierze, lecz naoczne doświadczenie, które jest czymś całkiem innym, centralną rolę odgrywa tutaj element naoczności. Podobnie jak Piotr, Ewangelie przyznają, że chwała, którą towarzysze Jezusa oglądali przed Jego śmiercią, była chwałą przemienienia, nie zaś Jego powtórnego przyjścia; przemienienie stanowiło jednak zapowiedź paruzji; por. 2 P 1,19.)

Wymyślanie mitów (1,16a).
Niektórzy odrzucali tradycyjne proroctwa mówiące o przyszłej paruzji Jezusa jako mity wymyślone przez ludzi w celu sprawowania władzy nad innymi - przypominające grecko-rzymskie opowieści o nagrodach i karach, czekających śmiertelnych w podziemnym świecie (Lukrecjusz, R.N. 3,830-1094). Atakując ich źródło, szydercy podważali równocześnie ich treść (zob. 3,3-4). Często powtarzający się w ówczesnych sporach argument (mit kontra prawda) pojawia się w pismach żydowskich (Filon, De fuga et inv. 121; De Abr. 243), greckich (Plutarch, De Pyth.orac. 398D) i chrześcijańskich apologetów (1 Tm 1,4; 4,7; Tt 1,14); gdy autor został oskarżony o wymyślanie mitów, wysunął ten sam zarzut pod adresem swych przeciwników w 2,3.

Przemienienie a paruzja (1,16b-18).

16b. ”naoczni świadkowie”: Odpowiadając na zarzuty, Piotr powołuje się na najmocniejszy argument - proroctwo dotyczące paruzji, którego sam był świadkiem, tj. cud przemienienia Jezusa.

17. Niektóre „testamenty” (2 P 1,14) przytaczały wyjątkowe objawienia (czasami opisy podróży do nieba) otrzymane przez ich bohatera. Piotr powołuje się tutaj na objawienie, które miało miejsce na ziemi - mówi o tym, czego doświadczył podczas przemienienia Jezusa (Mk 9,2-13). Wczesny judaizm często wspominał o Bogu, który przemawia z nieba (zob. komentarz do Mk 1,11 na temat słów tutaj zacytowanych). Słowo „chwała” było czasami stosowane przez Żydów jako pośredni sposób mówienia o Bogu. Piotr czyni tutaj przypuszczalnie aluzję do Synaju, gdzie Bóg objawił swoją chwałę Mojżeszowi.

”chwałę”: Podobnie jak w synoptycznym opisie cudu przemienienia, Piotr opisuje: świętą górę, apostołów będących naocznymi świadkami wydarzenia (szczególnie siebie samego), ukazanie się Jezusa w chwale, nadprzyrodzoną obecność Bożą i jego słowa: „To jest mój Syn umiłowany". Tradycja przypisywała Piotrowi otrzymanie szczególnego objawienia (Mt 16,17), szczególnych widzeń (Mt 28,16-20) i proroctw (Mk 13,1-3; 14,27-31) oraz szczególnej jego obecności przy sprawowaniu przez Jezusa władzy (Mk 5,37-43). Piotr jest zatem szczególnie dobrze poinformowanym, godnym zaufania źródłem tradycji o Jezusie.

18. Także Izrael doświadczył objawienia Boga na „świętej" górze. Piotr przypuszczalnie zestawia własne oglądanie chwały Jezusa z oglądaniem Bożej chwały przez Mojżesza na Górze Synaj. (Stary Testament stosuje zwykle te nazwę w odniesieniu do Syjonu, lecz Syjon miał się stać nowym Synajem lub miejscem nowego nadania Prawa w czasach ostatecznych; por. Iz 2,2-4.) Obydwa objawienia leżą u podstaw Pisma Świętego (por. 2 P 1,20), chociaż nauczyciele żydowscy ogólnie zgadzali się, że Prawo ma więcej autorytetu od samego głosu z nieba.

Przemienienie jako proroctwo (1,19)
W Ewangeliach przemienienie Jezusa było związane z przyszłym nastaniem królestwa Bożego (Mk 9,1). Ojcowie Kościoła tłumaczyli, że proroctwo zapowiadające, iż niektórzy nie zaznają śmierci, dopóki nie ujrzą królestwa Bożego, wypełniło się podczas cudu przemienienia, w ukazaniu władzy i chwały Jezusa. Jednak w takich księgach jak Apokalipsa Piotra (HSNTA 2. 663-683) samo przemienienie było proroctwem dotyczącym paruzji Jezusa, nie zaś wypełnieniem wcześniejszych przepowiedni. Stanowiąc reminiscencję proroctw Jezusa, zawartych w Mk 13, tekst zawiera jego odpowiedzi na pytania dotyczącego paruzji i końca świata; odpowiedź Piotra jest zapożyczeniem z wypowiedzi zawartych w Ewangeliach, które opisują paruzję (powrót Syna Człowieczego) ze szczególnym uwzględnieniem przyszłych nagród i kar. Cud przemienienia kończy się sceną uwielbienia Jezusa w obecności Mojżesza i Eliasza, po której Jezus udziela Piotrowi szczególnego pouczenia. Cala opowieść kończy się wstąpieniem Jezusa do nieba w chwale, co ma wskazywać na sposób jego przyszłego powrotu. Przemienienie stanowi zatem nie tylko okazję do pouczenia Piotra przez Jezusa na temat paruzji i przyszłego sądu, lecz również jako przepowiednię tego wydarzenia. Do tego znaczenia cudu przemienienia jako przepowiedni paruzji odwołuje się autor listu w argumentacji zawartej w 1,17-18.

”mocniejszą, prorocką mowę”: Zwrot należy rozumieć w znaczeniu „posiadamy bardzo dobrze potwierdzone słowo prorockie". Chociaż słowo bebaioteros jest stopniem wyższym przymiotnika, może być ono również tłumaczone jako stopień najwyższy (ZBG § 148) - wówczas przekaz dotyczący cudu przemienienia (w 1,17-18) nie byłby porównywany z innymi proroctwami (3,3-4), lecz stanowił najpewniejsze proroctwo dotyczące paruzji. Potwierdzenie obietnic i proroctw stanowi stale powracający temat żydowskich pism. Boże obietnice dane Abrahamowi (Rdz 22,16-17) zostały „potwierdzone" przysięgą (zob. Filon, Leg. alleg. 3.203-208); ta sama obietnica jest potwierdzona dlatego, że została wypowiedziana przez wiernego i godnego zaufania Boga (De Sacr. Ab. 93). Paweł mówi o „niewzruszonej" obietnicy, co stanowi bezpośrednią paralelę 1,19.

”gwiazda poranna”: Proroctwo przemienienia dotyczące paruzji jest potwierdzone, ponieważ wypowiedział je sam Bóg, może zatem pełnić rolę światła jaśniejącego w ciemności dla tych, którzy oczekują objawienia się ostatecznego światła, „gwiazdy porannej" (zob. Ap 2,28), która pojawi się wraz z paruzją Chrystusa (zob. 1 Tes 5,4).

Apostolskie objawienie w Chrystusie potwierdziło objawienia proroków ze Starego Testamentu. Niektóre zwoje znad Morza Martwego przedstawiają „gwiazdę” z Lb 24,17 jako gwiazdę mesjańską, zaś teksty ze Starego Testamentu opisują nadchodzący dzień Pański w kategoriach wschodu słońca (Ml 4,2), ponieważ Bóg miał przyjść jak słońce (por. Ps 84,11). Główną myślą wydaje się tutaj, że gwiazda poranna (Wenus) oznajmia nadejście poranka. Nowy świat miał nastać już niebawem (por. 2 P 1,11), lecz Stary Testament oraz to, co zostało objawione w czasie pierwszego przyjścia Jezusa, miało stanowić najpełniejsze objawienie dane temu światu aż do czasu Jego powrotu w dniu Pańskim. „Dobrze zrobicie" to powszechnie stosowana wówczas zachęta (tj. „Powinniście to uczynić”).
 

Katolicki Komentarz Biblijny,
prac. zbiorowa, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2001 :.

Historyczno Kulturowy Komentarz do Nowego Testamentu,
Craig S. Keener, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2000 :.

ŚPIEW PRZED EWANGELIĄ
Aklamacja: Alleluja, alleluja, alleluja.
To jest mój Syn umiłowany,
w którym mam upodobanie,
Jego sluchajcie!
Aklamacja: Alleluja, alleluja, alleluja.
Mt 17,5c

EWANGELIA
Przemienienie Pańskie

Słowa Ewangelii według świętego Mateusza

Jezus wziął z sobą Piotra, Jakuba i brata jego, Jana, zaprowadził ich na górę wysoką, osobno. Tam przemienił się wobec nich: Twarz Jego zajaśniała jak słońce, odzienie zaś stało się białe jak światło.
A oto im się ukazali Mojżesz i Eliasz, którzy rozmawiali z Nim. Wtedy Piotr rzekł do Jezusa: „Panie, dobrze, że tu jesteśmy; jeśli chcesz, postawię tu trzy namioty: jeden dla Ciebie, jeden dla Mojżesza i jeden dla Eliasza”.
Gdy on jeszcze mówił, oto obłok świetlany osłonił ich, a z obłoku odezwał się głos: „To jest mój Syn umiłowany, w którym mam upodobanie, Jego słuchajcie”
Uczniowie, słysząc to, upadli na twarz i bardzo się zlękli.
A Jezus zbliżył się do nich, dotknął ich i rzekł: „Wstańcie, nie lękajcie się”. Gdy podnieśli oczy, nikogo nie widzieli, tylko samego Jezusa.
A gdy schodzili z góry, Jezus przykazał im mówiąc: „Nie opowiadajcie nikomu o tym widzeniu, aż Syn Człowieczy zmartwychwstanie”.
Mt 17,1-9

Fragment ten zawiera tak wiele aluzji do Boga, objawiającego swoją chwałę Mojżeszowi na górze Synaj, że większość starożytnych czytelników żydowskich z pewnością, by to uchwyciła.

1. ”Po sześciu dniach”: Por. Wj 24,13-16, gdzie Bóg objawił się Mojżeszowi po sześciu dniach; Pwt 16,13-15 - ostatni dzień Święta Namiotów.

”Piotra, Jakuba i brata jego Jana”: Tych trzech ponownie pojawi się w scenie w ogrodzie Getsemani (Mt 26,37).

”na górę wysoką”: Góra jest symbolem objawienia, swego rodzaju galilejską górą Synaj, a zatem raczej górą Karmel niż tradycyjnie wskazywaną górą Tabor lub bardziej odpowiadającą wyglądem górą Hermon; dokładna lokalizacja nie jest istotna.

2. W niektórych pismach żydowskich, podobnie jak Jezus tutaj, opisywane są chwalebne anioły lub zmartwychwstali sprawiedliwi. Najbardziej wyrazista wzmianka na temat przemiany ludzkiego wyglądu w uwielbioną postać znajduje się w Wj 34,29, gdzie twarz Mojżesza zaczyna promieniować chwałą z powodu objawienia, jakiego Bóg mu udzielił.

”przemienił się”: Motyw metamorfozy często pojawiał się w literaturze klasycznej (por. Owidiusz, Metamorfozy), dlatego Łukasz uznał, iż lepiej będzie nie używać tego terminu. Nie odgrywa on istotnej roli w całym wydarzeniu,

”jak słońce”: Jezus przemienił się w świetlistą postać; Jego jaśniejąca postać mogła być widziana przez uczniów. To stanowi centralną myśl fragmentu (por. Wj 34,29.35).

3. Żydzi oczekiwali na powrót Eliasza i Mojżesza u kresu czasów. Obaj (Wj 24,15-16; 1 Krl 19,8) słuchali Boga, przemawiającego do nich na górze Synaj (zwanej także Horebem).

”Mojżesz i Eliasz”: Wielcy prorocy Boży ST, obaj związani z tradycją Synaju-Horebu, reprezentujących odpowiednio prawo i proroków (galilejskich wędrownych cudotwórców).

4. Izraelici mieszkali w namiotach na pustyni, gdy przebywała pośród nich Boża obecność i chwała.

”Panie”: Mateusz poprawnie tłumaczy Markowe rabbi, które w Mk nie oznacza żydowskiego nauczyciela, lecz sięga do dawniejszego aram. znaczenia (dosłownie „mojego wielkiego"), będącego wyrażającym szacunek zwrotem, za pomocą którego zwracano się do Boga, aniołów i ziemskich władców,

”trzy namioty”: Niewątpliwie nawiązanie do żydowskiego Święta Namiotów, Kuczek czy Szałasów (w znaczeniu Sukkot, „szałasy"; Kpł 23,42; Ne 8,14-18). Tło liturgiczne stanowi wskazówkę do zrozumienia całego wydarzenia.

5. Obłok chwały zasłonił górę w Wj 24,15 i przybytek w Wj 40,34 (to samo greckie słowo użyte przez Mateusza pojawia się w LXX w wersecie Wj 40,35). Do biblijnych aluzji zawartych w Mt 3,17 należy motyw głosu, który nawiązuje do Pwt 18,15: Kiedy pojawi się prorok podobny Mojżeszowi, „Jego słuchajcie".

”obłok świetlany”: Oznacza obecność Bożą, szekinę, obłok, w którym ludzie spotykają i słyszą Boga; zob. czarną chmurę w mozaice w synagodze Bet Alfa, stanowiącą widzialny obraz obecności Boga (zob. E.L. Sukenik, The Ancient Synagogue of Beth Alpha [Jerusalem, 1932]).

”To jest mój Syn umiłowany”: Do Markowej aluzji do Ps 2,7 i Pwt 18,15 Mateusz dodał odnośnik do Iz 42,1. Jezus został nazwany Synem Bożym, cierpiącym Sługą i prorokiem na podobieństwo Mojżesza. Prawo, Prorocy i Księgi Mądrościowe składają świadectwo o Jezusie.

6-8. Lęk uczniów był charakterystyczną reakcją ludzi ze Starego Testamentu i późniejszej tradycji żydowskiej, którzy doświadczyli Bożego objawienia.

6. ”bardzo się zlękli”: Mateusz ukazuje ich lęk jako reakcję na Boże polecenie, nie zaś na samą wizję (jak w Mk).

7. ”dotknął ich”: Dotyk Jezusa przezwycięża lęk uczniów i być może wyraża konsekrowanie do dalszej służby.

8. ”tylko samego Jezusa”: Mojżesz i Eliasz zniknęli: ich rola została pomniejszona w kontekście pełnego objawienia w Jezusie.

9. ”widzeniu”: Określając przemienienie widzeniem Mateusz daje wskazówkę co do natury tego wydarzenia: niektórzy uważali je za wizję Piotra gdy badał Pisma w czasie Święta Namiotów, dzięki której objawiono mu rolę Jezusa. Ujmując tę opowieść jako uzewnętrznienie wydarzenia duchowego nie można określić czy miało ono miejsce przed, czy po wydarzeniach Wielkanocy. Należy zwrócić uwagę na widoczne apokaliptyczne wpływy Dn 8,17; 10,9-10. Połączenie tego wydarzenia z powołaniem chrześcijanina pojawia sie w Rz 12,12; 2 Kor 3,18; por. 2 P 1,16-18; 2 Tm 1,8.10.11.
 

Katolicki Komentarz Biblijny,
prac. zbiorowa, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2001 :.

Historyczno Kulturowy Komentarz do Nowego Testamentu,
Craig S. Keener, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2000 :.