Joel - poeta i analityk świata

Zacznijmy od kompozycji literackiej Księgi Joela. Na jakie najważniejsze elementy należy zwrócić uwagę?

Księga składa się z dwóch części. Całość tworzą zaledwie cztery rozdziały. Pierwsza część opisuje plagi niszczące uprawy rolne: szarańczę, ciemności i suszę. Tu widzimy wyraźne nawiązanie do Księgi Wyjścia i plag egipskich. Reakcją ludu Bożego na plagi jest uroczysta liturgia pokutna. Prorok przywołuje rozlegające się zewsząd głosy, nawołujące ludzi do czynienia pokuty: Przepaszcie się i płaczcie, kapłani; narzekajcie, słudzy ołtarza, wejdźcie i nocujcie w worach... Zarządźcie święty post, zwołajcie uroczyste zgromadzenie, zbierzcie starców, wszystkich mieszkańców ziemi do domu Pana, Boga waszego, i wołajcie do Pana... (Jl 1,13-14); Nawróćcie się do Mnie całym swym sercem, przez post i płacz, i lament (Jl 2,12). Pomiędzy dwoma wezwaniami do pokuty i modlitwy (por. Jl ,13-20 i 2,12-17) umieszczona została scena, w której panuje zupełnie inna atmosfera — dominuje język militarny, perykopa utkana jest z wielu krótkich rozkazów. Jest to zapowiedź dnia Pana: Dmijcie w róg na Syjonie, a wołajcie na górze mej świętej! Niechaj zadrżą wszyscy mieszkańcy kraju, bo nadchodzi dzień Pański, bo jest już bliski (Jl 2,1). Z kolei druga część księgi ma charakter bardziej apokaliptyczny. Plagi ustają, a teraz pojawiają się znaki towarzyszące nadejściu dnia Pana. Ktoś wygłasza mowy przeciw narodom pogańskim i ogłasza ideę powszechnego zbawienia (por. Jl 3,5).
Prorok zapowiada, że teraz akcja przeniesie się do doliny Jozafata, gdzie odbędzie się sąd. To jest zresztą pewnego rodzaju nomen omen, gdyż samo imię Jozafat po hebrajsku znaczy Pan sądzi. Rozdział trzeci rozpoczyna się pięknym opisem wylania Ducha Pana — ten fragment później będzie przywołany w Dziejach Apostolskich, w mowie Piotra wygłoszonej w dniu Zesłania Ducha Świętego.