Śmierć Jezusa

Zwyczaje pogrzebowe w starożytnej Palestynie

W I wieku stosowano praktycznie dwa rodzaje grobów – kopane w ziemi oraz drążone w skale na kształt izby. Niekiedy zawierały przedsionek, który prowadził do kilku komnat grobowych. W komnatach znajdowały się kute w kamieniu ławy, na których kładziono namaszczone balsamem ciała zmarłych.

Stosowano również ossuaria. Po kilku lub kilkunastu miesiącach po złożeniu ciała w grobie, kiedy uległo ono już rozkładowi, zbierano kości do ossuariów, które następnie wsuwano do przeznaczonych na ten cel nisz.
Ossuaria za czasów Chrystusa zazwyczaj nie były zdobione, lecz często wypisywano na nich imiona zmarłych. Inskrypcje wskazywały niekiedy na koligacje rodzinne lub przedstawiały zawód zmarłego.

Powstawały one najczęściej po aramejsku, ale także po hebrajsku i grecku. Należało chować zmarłych do ossuariów lub sarkofagów mniej więcej rok po śmierci. Trzeba było przy tym starannie oddzielić kości od szczątków ciała. W ossuarium winny znaleźć się jedynie kości. Niekiedy w jednym pojemniku można było chować kości kilku członków rodziny – zawsze jednak pochówku tego dokonywać mieli krewni zmarłego.

Tak staranne przygotowanie ossuariów motywowane było wiarą w zmartwychwstanie. Przekonanie o zmartwychwstaniu zapisane zostało na kartach apokryficznej Apokalipsy Barucha: „Rzekł do mnie Bóg: Słuchaj, Baruchu, tego słowa i zapisz w pamięci swego serca to wszystko, o czym pouczasz. Niech ziemia ponownie wyda umarłych, których teraz zatrzymuje, aby ich strzec, nic nie zmieniając w ich postaci. Ona odda tak, jak je otrzymała. A ja włożyłem ich do niej, aby je wydała”.