Teologia Księgi Daniela

6. Zachęta do wierności

Księga Daniela stanowi orędzie pociechy i nadziei w sytuacjach kryzyso­wych, zwłaszcza w okresie prześladowań, gdy trzeba było dokonać wyboru po­między wiernością Bogu a karierą czy zachowaniem życia. Z tego powodu cała Księga jest zachętą do wierności Bogu nawet za cenę męczeństwa, ukazując jed­nocześnie sens cierpienia i wartość ofiary tych, którzy zaufali Bogu i nie wyrzekli się praktyk religijnych.
W opowiadaniach w Dn 1-6 wierność Bogu łączy się z wykonywaniem pewnych praktyk religijnych, między innymi powstrzymaniem się od spożywania pokarmów królewskich (Dn 1) oraz modlitwą trzy razy dziennie (Dn 6). Czę­sto uważa się, że takie postępowanie wynika z wierności wobec Prawa. Warto jednak zauważyć, że ani powstrzymanie się od posiłków pochodzących ze sto­łu pogańskiego władcy, ani też modlitwa praktykowana trzy razy dziennie, nie są wprost nakazane przez Prawo. W obu przypadkach stosowanie takich prak­tyk jest raczej rezultatem ich rozwoju, którym one podlegały w okresie Drugiej Świątyni, niż bezpośrednich przepisów Tory. Warto również zauważyć, że wy­konywanie tych praktyk stanowi nie tylko o wierności Bogu, ale również o toż­samości narodowej Żydów przebywających w pogańskim środowisku. W Dn 1 Daniel postanawia, że nie splami siebie jedzeniem króla, ani winem, które on pijał (w. 1). Prosi on zwierzchnika dworzan, aby mógł zrezygnować z jedzenia królew­skiego i stosować dietę wegetariańską. Autor Dn 1 chce podkreślić, że zdrowy wygląd, pomyślność i mądrość nie pochodzą od króla, ale od Boga. Prawdziwa pomyślność człowieka zależy od darów Boga, których udziela wiernym sobie, a nie od łaskawości króla. W Dn 6 Daniel zwrócony w kierunku Jerozolimy trzy razu w ciągu dnia klękał na swoje kolana, modlił się i składał dziękczynie­nie swemu Bogu (w. 11). Nie zaprzestaje modlitwy nawet wtedy, gdy grozi za to śmierć. Podobny temat pojawia się w Dn 3, gdzie trzej młodzieńcy nie oddają pokłonu posągowi wzniesionemu przez króla, chociaż są świadomi zagrażające­go im niebezpieczeństwa. We wszystkich tych przypadkach wykonywanie okre­ślonych praktyk religijnych prowadzi do konfrontacji pomiędzy wiernością Bogu a lojalnością wobec pogańskiego władcy. Poprzez wskazanie na pewne praktyki religijne, autor zachęca do wierności Bogu, ponieważ On nie tylko ocala z każ­dego niebezpieczeństwa, ale również nagradza za wierność swoich czcicieli. To Bóg obdarza mądrością młodzieńców żydowskich, którzy dzięki temu odnoszą sukcesy na królewskim dworze pogańskiego władcy (Dn 1; 2; 4), oraz ratuje i wy­wyższa tych, którzy nie wahają się oddać życia za wierność Jemu (Dn 3 i 6).
Inna sytuacja historyczna staje się podłożem wizji w Dn 7 - 12. Wierni Bogu są poddani prześladowaniom, znoszą cierpienia, a nawet śmierć. Autor wizji wzywając do wierności, wskazuje na ukryty sens cierpienia i śmierci, które mają wartość oczyszczającą (11, 35). Jego orędzie staje się nie tylko słowem pociechy, ale przede wszystkim ma dać prześladowanym nadzieję, że ich ofiara nie jest da­remna. To nie ziemski król odniesie ostateczny tryumf, ale Bóg, który nagrodzi po zmartwychwstaniu swoich wiernych, wywyższając ich i włączając do wspól­noty z istotami niebiańskimi w życiu wiecznym (12, 1-3).