Przekłady biblijne

Posiadanie i znajomość przekładów Pisma Świętego jest nieodzowna dla wszelkich prac nad odtworzeniem autografu[1]. Szczególne znaczenie posiadają tłumaczenia i przekłady starożytne, niektóre bowiem z nich pochodzą z czasów, z których nie zachował się żaden rękopis w języku oryginalnym. Starożytne przekłady i tłumaczenia mają dla współczesnych badaczy i komentatorów bardzo dużą wartość. Spowodowane to jest faktem, iż większość z tych starożytnych tłumaczeń Biblii została wykonana przez tłumaczy-kopisów w sposób wręcz niewolniczy.

Z najważniejszych przekładów należy wymienić:

Targumy aramejskie

Historia targumów[2] sięga czasów z okresu po niewoli babilońskiej, kiedy to język biblijny – hebrajski, był wypierany przez język aramejski. Stąd też od V wieku przed Chr. pojawiła się potrzeba tłumaczenia tekstu biblijnego czytanego w czasie nabożeństw synagogalnych (zob. Ne 8,1-8). Po przeczytaniu kilku wersetów Biblii Hebrajskiej, tłumacz w sposób wolny tłumaczył, przekładał je na będący w użyciu język aramejski. Parafrazy te najpierw przekazywane były w sposób ustny, a dopiero w późniejszym okresie spisywane. Stąd też nazwa „targumy” od aramejskiego targum – przekład, tłumacz (zob. Ezd 4,7). Targum zatem to starożydowskie przekłady lub parafrazy Starego Testamentu z języka hebrajskiego na aramejski używany przez żydów palestyńskich w czasach poprzedzających i czasach życia i działalności Jezusa. Targumiczne tłumaczenie Biblii Hebrajskiej na aramejski charakteryzowało się dwiema podstawowymi cechami: z jednej strony wysoką dosłownością, a z drugiej uzupełnieniami, wyjaśnieniami, rozwinięciam. Można je podzielić na: targumy do Pięcioksięgu, do Proroków i do Pism.

Najbardziej znaczące są następujące targumy:

- Targum Jerozolimski II (nazywany także fragmentarycznym) z czasów przedchrześcijańskich, będący zbiorem licznych fragmentów pergaminowych podzielonych na dziesięć manuskryptów. znaleziony w genizie kairskiej. Jest to targum do Pięcioksięgu.

- kodeks Neofiti z Biblioteki Watykańskiej również z czasów przedchrześcijańskich, zredagowany około I/II wieku po Chrystusie. Największy z zachodnich, palestyńskich targumów. Skład się 450 kart obejmujące wszystkie księgi Tory oraz obszerne rozwinięcia tekstu biblijnego. Odnaleziony w Bibliotece Watykańskiej w 1949 roku.

- Targum Onkelosa zwany też babilońskim z I/II w. do Pięcioksięgu. Zawiera oficjalną rabiniczną interpretację Tory. Pochodzi z około I/II wieku, zredagowany zaś został około III/IV wieku. Tłumaczenie to jest bardzo dokładne. Według tradycji żydowskiej, Targum ten został pierwotnie przekazany przez Boga Mojżeszowi na górze Synaj, jednakże później został zapomniany, a przywrócony przez Onkelosa (ok. 35-120 r.).

- Targum Jonatana przypisywany Jonatanowi uczniowi Hillela. Pochodzi najprawdopodobnie z I/II w. Jest bardziej parafrazą tekstów biblijnych niż tłumaczeniem. Zawiera interpretację ksiąg historycznych oraz pism prorockich Biblii Hebrajskiej.