Sobór Watykański II i Konstytucja Dogmatyczna o Bożym Objawieniu

Po raz pierwszy w dokumentach Kościoła hagiograf został nazwany „prawdziwym autorem”. Prawdziwi autorzy „przekazali na piśmie to wszystko i tylko to co On (Duch Święty) chciał”[3]. Opuszczono zatem tradycyjne określenie „narzędzie” (instrumentum)[4]. Stąd też w Konstytucji o Objawieniu znajdują się stwierdzenia, iż Duch Święty nie tyle podał, czy podyktował, ale autorzy „byli wspierani natchnieniem tegoż Ducha Świętego”, który uczył ich –„dawał im sugestie” – wiadomości, prawdy, które miały być przekazane[5]. Ojcowie soborowi uczą także, iż wpływ Ducha Świętego rozciągał się na cały proces powstawania Pisma Świętego ze wszystkimi jego uwarunkowaniami społecznymi.

W wypowiedziach soborowych nie ma odniesień do scholastycznych czy neotomistycznych schematów: Bóg, autor pierwszorzędny, który oświeca, porusza i towarzyszy autorowi nadrzędnemu. Być może w ten sposób zamierzano nie nawiązywać do szkół teologicznych i nie zamykać drogi dla dalszych badań komentatorów. Dei Verbum sięga do formuły Soboru Watykańskiego I, gdzie ojcowie koncentrowali się na idei narzędziowego potraktowania hagiografów, jednak podkreślają także prawdziwe autorstwo hagiografów, co jest niewątpliwie oryginalny wkład soboru, którego nie znajdzie się we wcześniejszym nauczaniu Kościoła. Co prawda encyklika Spiritus Paraclitus mówi o indywidualnych cechach autorów biblijnych, wpływie ich kwalifikacji literackich i ogólnokulturowych na kształt tekstu – jednak również i tam przypisywano im rolę narzędzia. Dei Verbum zaś stwierdza, iż hagiografowie byli „prawdziwymi autorami”. Oni to, wskazuje dokument soborowy, przyjmują treść Objawienia przekazaną przez Ducha Świętego. Nie określają jednak ojcowie soborowi jak dokonało się to przejęcie. Jak człowiek przejął ową prawdę Bożą. Pytaniem także stała się kwestia co do relacji między natchnieniem a prawdą Pisma Świętego.