Obradom pierwszej kongregacji generalnej Synodu przewodniczył kard. William Joseph Levada. Jest on jednym z trzech przewodniczących delegowanych obecnego zgromadzenia synodalnego.
Prefekt Kongregacji Nauki Wiary przypomniał znaczenie żywej kościelnej Tradycji, by rozumieć Pismo Święte jako autentyczne Słowo Boże, które kieruje życiem Kościoła i pozwala wzrastać duchowo wiernym. Kard. Levada wskazał też na odpowiedzialną rolę biskupów, którzy mają być słuchaczami Słowa i jego głosicielami.
Następnie głos zabrał sekretarz generalny Synodu Biskupów. Abp Nikola Eterović zdał sprawozdanie z prac sekretariatu Synodu w ciągu ostatnich trzech lat, od poprzedniego, 11. zgromadzenia zwyczajnego, które było poświęcone Eucharystii. Powołana na jego zakończenie 15-osobowa rada sekretariatu generalnego współpracowała z Ojcem Świętym w podsumowaniu owoców obrad – w tym w opracowaniu posynodalnej adhortacji apostolskiej – oraz w wyborze tematu i przygotowaniu obecnego zgromadzenia. W Rzymie zebrała się w tym czasie sześciokrotnie. Jednak dzięki współczesnej technologii przekazu, zwłaszcza poczcie elektronicznej, członkowie rady – pochodzący ze wszystkich kontynentów – mogli stale wymieniać informacje i współpracować, nie opuszczając swych diecezji.
Wprowadzenie do dyskusji ojców synodalnych w najbliższych trzech tygodniach stanowiła obszerna relacja kard. Marca Ouelleta. Relator generalny podkreślił duszpasterski i misyjny cel zgromadzenia synodalnego. Chodzi o wspólne słuchanie Słowa Bożego, by odpowiedzieć na ten dar miłością do Pisma Świętego i głoszeniem jego przesłania wszystkim ludziom. Synod ma rozważyć, jak zostały zrealizowane wskazania Soboru Watykańskiego II o Słowie Bożym w jego powiązaniu z odnową Kościoła, z dialogiem ekumenicznym oraz międzyreligijnym. Kanadyjski purpurat zwrócił uwagę, że dotychczas nie weszły one w pełni w świadomość Kościoła, nie przynosząc jeszcze spodziewanych owoców w jego życiu i misji. Synod musi zaproponować konkretne rozwiązania, by wypełnić te braki, zaradzić nieznajomości Pisma Świętego i aktualnym trudnościom w ewangelizacji. Wiążą się one z takimi zjawiskami, jak sekularyzacja, pluralizm religijny, globalizacja i eksplozja mediów.
Tematykę obrad Synodu kard. Ouellet skupił wokół trzech kluczowych terminów: convocatio, communio, missio. Convocatio znaczy „zwołanie”. Słowo Boże powołuje ludzi do istnienia i wchodzi z nimi w dialog, prowadzony w Kościele. Communio to życie kościelnej wspólnoty, jej dialog z Bogiem w liturgii i modlitewnej medytacji, interpretacja Słowa Bożego w duszpasterstwie i teologii. Wreszcie termin missio dotyczy głoszenia Ewangelii, dawania świadectwa miłości, także w wymiarze ekumenicznym, oraz służby każdemu człowiekowi, w tym dialogu międzyreligijnego.