Kanon Nowego Testamentu

Ale dla wczesnego Kościoła ów Stary Testament był - w swym najgłębszym sensie -proroctwem o Chrystusie: uznaniem, że nawet tutaj ostatecznym autorytetem jest sam Chrystus. Chrystus polecił swym apostołom głosić dobrą nowinę i tworzyć chrześcijańską wspólnotę, napełniwszy ich mocą Ducha Świętego. Byli oni naocznymi świadkami Jego czynów i słuchaczami Jego słów, a ich znaczenie jeszcze wzrosło w czasach poapostolskich. Wczesny Kościół miał przeto trzy autorytety: Stary Testament, Chrystusa oraz apostołów. Ale ostatecznym, decydującym autorytetem był Chrystus Pan, który przemawiał bezpośrednio swymi słowami i czynami, pośrednio zaś tym, co mówili o Nim Jego świadkowie.

Z początku słowa Pana i opis Jego czynów relacjonowano i powtarzano ustnie, wkrótce jednak zaczęto je zapisywać. W swej pracy misyjnej apostołowie byli zmuszeni pisać do pewnych wspólnot. Niektóre przynajmniej z tych pism były wymieniane między Kościołami i wkrótce zyskały ten sam autorytet, co pisma Starego Testamentu. Jest jednak zrozumiałe, że dopiero po upływie jakiegoś czasu zbiór tych pism z okresu apostolskiego zajął z niezaprzeczonym autorytetem miejsce obok ksiąg Starego Testamentu, zwłaszcza gdy weźmie się pod uwagę, że wiele z nich było pismami okolicznościowymi, skierowanymi do poszczególnych Kościołów.

Spisane słowa Jezusa, Ewangelie, choć nie są najdawniejszymi pismami Nowego Testamentu, były pierwszymi stawianymi na równi ze Starym Testamentem i uznanymi za kanoniczne. Około 140 r. Papiasz, biskup Hierapolis we Frygii, zna Ewangelie Marka i Mateusza. Justyn (ok. 150) cytuje Ewangelie jako autorytet. Hegezyp (ok. 180) mówi o „Prawie, Prorokach i Panu”. Męczennicy ze Scili w Numidii (180)mieli jako święte pisma „księgi oraz listy Pawła, sprawiedliwego człowieka”; jedynie Stary Testament i Ewangelie zwano „Księgami”, tj. Pismem świętym. Pisma Ojców apostolskich dostarczają pewnych dowodów, że od pierwszych dziesięcioleci II w. wielkie Kościoły posiadały księgę - czy grupę ksiąg - która była ogólnie znana jako „Ewangelia” i którą wymieniano jako dokument autorytatywny oraz powszechnie znany.


Prawdopodobnie już pod koniec I w. lub na początku II w. znano w Grecji, Azji Mniejszej i Italii trzynaście listów Pawiowych (wyłączając list do Hebrajczyków). Wszystkie rękopisy i teksty listów Pawiowych pochodzą z jednego zbioru, który odpowiada naszemu „corpus Pau-linum”. Wczesne zbiory wykazują wprawdzie różnice w porządku listów, lecz ilość pism pozostaje ta sama. Nie ma żadnego cytatu z Pawła, który by nie pochodził z jednego z listów kanonicznych, choćby nawet było pewne, że apostoł pisał inne listy. Tak więc około 125 r. istniały dwie grupy pism, które cieszyły się gwarancją apostolską i których autorytet był uznawany przez wszystkie rozporządzające nimi wspólnoty. Nie było jednak w tej mierze oficjalnego orzeczenia i zbiory różniły się w poszczególnych Kościołach.