Kanon Pisma Świętego: wiadomości podstawowe

Ojcowie używali słowa „kanon” na oznaczenie „reguły wiary”, kanon Pisma zaś uchodził za spisaną regułę wiary. Od poł IV w. kanonem biblijnym określano oficjalny spis ksiąg natchnionych. - przeważyła idea kanonu jako określonego zbioru pism tworzących regułę wiary. Tak więc kanon Pisma to:

Zbiór natchnionych przez Boga ksiąg, przyjętych przez Kościół i uznanych przezeń za nieomylną regułę wiary i moralności z racji ich Boskiego pochodzenia.

Możemy zauważyć, że stosowany do Pisma świętego termin „kanoniczne” można ujmować w sensie czynnym lub biernym:

1) czynnym - Biblia jako reguła wiary i moralności,
2) biernym - Biblia jako Pismo urzędowo przyjęte przez Kościół.

Księgi protokanoniczne - jednomyślnie uznane za natchnione
Księgi deuterokanoniczne - przez jakiś czas były co do nich wątpliwości.

Kościół katolicki przyjmuje jako święte 73 księgi: 46 pism ST i 27 pism NT

STARY TESTAMENT

Podział:

PRAWO (Tora)
- Rdz, Wj, Kpł, Lb, Pwt

PROROCY (Nebijm)
- pierwsi: Joz, Sdz, 1-2 Sm, 1-2 Krl;
- późniejsi: Iz, Jer, Ez, Oz, Jl, Am, Ab, Jon, Mi, Nah, Hab, Sof, Agg, Zach, Mal

PISMA (Ketubim)
- Pisma Wielkie: Ps, Prz, Hi;
- Pięć zwojów: Pnp, Rut, Lm, Koh, Es;
- oraz: Dn, Ezdr, Neh, 1-2 Kr

Księgi deuterokanoniczne ST:
Tb, Ju, Ba, 1-2 Mach, Syr, Mdr

Co do Prawa i Proroków nie było wątpliwości, gorzej było z jednomyślnością w stosunku do Pism. Spory zostały zakończone na pewno przed LXX, która zawiera wszystkie księgi wchodzące w skład tzw. Pism (również deuterokanoniczne).

Początek ery chrześcijańskiej:

• kanon palestyński (Hebrajczycy palestyńscy): tylko księgi protokanoniczne
• kanon aleksandryjski (Żydzi pochodzący z diaspory, zwłaszcza egipskiej):również księgi deuterokanoniczne

Obecnie:

• Księgi historyczne Rdz - 2 Mach
• Księgi dydaktyczne Hi - Syr
• Księgi prorockie Iz - Mal

NOWY TESTAMENT

Pierwsze uznano listy Pawłowe.
Początek II w. - Ewangelie i inne (cytowane u Ojców Kościoła)

I/II w.

• - Klemens Rzymski: uznaje (cytując) Hbr, Jk
• - św. Polikarp: 2J
• - Klemens Rzymski, Justyn: 2P
• - św. Polikarp: Jud
• - Justyn, Papiasz: Ap
• Jedynie 3J nie jest w tym okresie nigdzie cytowany.

Do końca II w. - brak spisu ksiąg kanonicznych. Koniec II w. - pierwszy spis dla potrzeb Kościoła (ze względu na dużą liczbę apokryfów i pism heretyckich)

Najstarszy spis jaki mamy to Kodeks Muratoriego z ok. 170-180 r. (odkryty w 1740 r.), brak w nim ksiąg deuterokanonicznych [ Hbr, Jk, 2P, 2-3 J, Jud, Ap]

IV/V w. - Synody w Rzymie, Laodycei, Kartaginie i Hipponie potwierdzają kanon
692 r. synod Trullański - zakończenie dyskusji o kanonie
1546 r. Sobór Trydencki - dogmat o kanonie (jako reakcja na wystąpienie Lutra)
SW I i II potwierdzenie kanonu