Księga Mądrości

1.1. Anonimowa Księga Mądrości została napisana w języku greckim, praw­dopodobnie w żydowskiej diasporze Aleksandrii, być może za panowania cesarza Augusta, a na pewno w ostatnich dziesięcioleciach I wieku przed Chrystusem.
Struktura literacka Księgi i jej różnych części oraz rodzaj literacki użyty przez autora (Epidykt - pochodzi od epideiktikós, greckiego rzeczownika odczasownikowego, mają­cego swój źródłosłów w epidéiknymi - ja pokazuję) - jest jednym z trzech podstawowych rodzajów retoryki greckiej. Używano go przy konstruowaniu mów publicznych i pogrzebo­wych elegii [przyp. tłum.].) skłaniają do stwierdze­nia rzeczywistej jedności dzieła. Dzieło to bowiem składa się z trzech wielkich części, z których każda prezentuje określoną strukturę literacką (1,1-6, 21; 6, 22-9, 18; 10, 1-19, 22), a wszystkie one stanowią jednorodną całość i odpowiadają trzem wielkim częściom, na jakie dzieli się „pochwała" czyli enkomion.
Celem WPROWADZENIA lub WSTĘPU jest przedstawienie znaczenia wybranego tematu, trudności, jakie można napotkać, a także problemów, które należy rozwiązać (1,1-6,21).
Po tym następuje „pochwała" (w znaczeniu ścisłym) Mądrości pożą­danej przez mędrca, którym w tej Księdze jest Salomon. Salomon prosi Boga o ten dar i dar ten od Niego otrzymuje. Autor - zanim powtórzy modlitwę Salomona - przypomina źródło, naturę i dzieła Mądrości (6,22 - 9,18).
W trzeciej części przywołuje on dzieła Mądrości w starożytnej historii Izraela i odczytuje na nowo wydarzenia Wyjścia: plagi egipskie i dobro­dziejstwa wyświadczone Żydom (10,1 - 19,22).
Wypowiedź ta wydaje się być skierowana do młodzieży, która w przyszłości będzie odpowiedzialna za tę wspólnotę. Autor okazuje się wierny wierze przodków i równocześnie otwarty na kulturę helleńską, czym daje dobry przykład inkulturacji. Wypowiedź autora, przeznaczona bardziej do medytacji niż jako pouczenie, ujawnia przede wszystkim głę­boki wymiar duchowy. To właśnie ten wymiar pragniemy tu podkreślić, zanim przedstawimy „karmienie się" nim przez chrześcijan.

1.1.1. Pochwała i jej wymiar duchowy

Chcemy pokazać - idąc za wypowiedziami autora, a więc szanując wielkie podziały Księgi - znaczenie struktury tej Księgi dla życia ducho­wego.
Według greckich i rzymskich retorów pochwała jest mową akademicką, a celem tego rodzaju mowy było sprowokowanie słuchacza lub czytelnika do zastosowania we własnym życiu tego, co mówca wychwala. Stąd też ten rodzaj wypowiedzi zakłada rzeczywisty kontakt między mówcą i słu­chaczem. Mowa ta ma sięgnąć głębi słuchacza, który winien odnaleźć się w niej, a sprowokowany jej treścią winien podjąć zaproszenie mówcy.
Autor Księgi Mądrości we WSTĘPIE (1,1-6,21) - od początku pierw­szego wiersza - zwraca się bezpośrednio do grupy ludzi i zaprasza ich do szukania dróg Bożych. Wie on również o istnieniu religijnej kontestacji oddalającej od ducha Mądrości, co w ostateczności prowadzi do śmierci; ponieważ Bóg osądzi tak sprawiedliwych, jak i bezbożnych, ci, którzy szukają dróg Bożych, unikną tej głupoty prowadzącej do zniszczenia (1,1-12)!