Pokuta w ekonomii zbawienia Starego Testamentu - Pięcioksiąg

Krew przebłagania źródłem życia (Kpł 17)

„PAN rzekła do Mojżesza: «Życie ciała jest bowiem w jego krwi. Ja zezwoliłem ją składać wam na ołtarzu, aby była za was zadośćuczynieniem, bo z powodu życia, które jest we krwi, dokonuje się zadośćuczynienie. Dlatego powiedziałem Izraelitom: Nikomu z was, tak samo cudzoziemcom, którzy wśród was mieszkają, nie wolno spożywać krwi!» (Kpł 17,11-12).

Szesnasty rozdział Księgi Kapłańskiej opisywał uroczystą liturgię Dnia Pojednania, podczas której bardzo ważnym momentem było wylewanie krwi zwierząt ofiarnych za grzechy całej społeczności Izraela. Pokropienie przez arcykapłana krwią przebłagalni, czyli złotej płyty przykrywającej Arkę Przymierza, służyło pojednaniu wierzącej wspólnoty z Bogiem oraz nawiązaniu z Nim życiodajnej komunii (Kpł 16,14-15). O wyjątkowym znaczeniu krwi przebłagania opowiada także siedemnasty rozdział Księgi Kapłańskiej, który wraz z poprzedzającym go opisem Dnia Pojednania (Kpł 16) został umieszczony w centrum tego pisma (Kpł 16-17), a więc w samym środku Pięcioksięgu. Teologiczne przesłanie tego centralnego fragmentu Tory (Pięcioksięgu) zawiera orędzie o miłosiernym Bogu, który pragnąc przebaczyć ludziom grzechy dał im krew służącą jako środek pojednania (Kpł 17,11). Ofiarowany całemu Izraelowi Boży dar życia obecnego we krwi posiadał wyjątkowe znaczenie w kulcie, gdyż to właśnie dzięki niemu ludzkie życie mogło być wykupywane przez zastępczą śmierć składanego w ofierze zwierzęcia: „Życie ciała jest bowiem w jego krwi. Ja zezwoliłem wam składać ją na ołtarzu, aby była za was zadośćuczynieniem, bo z powodu życia, które jest we krwi, dokonuje się zadośćuczynienie” (Kpł 17,11). Krew (hebr. dām) jako życiodajna dla organizmu substancja, której utrata prowadzi do śmierci, uważano za „siedlisko życia”, a nawet „utożsamiano ją z życiem” (Rdz 9,5) (Biblia Paulińska). Stąd też krew, zgodnie z Bożym nakazem, została wyłączona z jakiegokolwiek spożywania i dana przez Boga Izraelitom po to, aby życie ludzkie mogło być wykupywane od śmierci, jaką sprowadza grzech, dlatego że to właśnie w niej zawiera się życie. A zatem to nie krew sama w sobie sprawiała przebłaganie Boga za ludzkie winy, ale nadana jej w ofiarniczym rytuale Boża moc. Wynagrodzenie za grzechy prowadzące do pojednania z Bogiem dokonywało się dzięki wylaniu ofiary krwi na ołtarz, która właśnie w tym celu została dana społeczności Izraela. Stąd też fundamentalne znaczenie dla tej kwestii posiadają słowa, w których biblijny autor stwierdza, że to Bóg dał Izraelitom krew na ołtarz (Kpł 17,11), by była dla nich widzialnym znakiem Bożego przebaczenia. Krew jako siedlisko życia, którego jedynym Panem jest Bóg, służyła oczyszczeniu człowieka z grzechu, by przywrócić mu życiodajną więź z Bogiem.