Ewangelista Starego Testamentu

Okoliczności wygłoszenia przez Izajasza proroctwa

Według przekazu zawartego w Iz 7,1-2, proroctwo Izajasza zostało wygłoszone w czasie panowania króla judzkiego Achaza (zob. Iz 7,1; por. 2 Krl 16,1-19) w dość tragicznych okolicznościach, kiedy to po zajęciu pewnej części ziem Judy połączone wojska Aramu (Syrii) oraz Izraela podjęły zbrojną inwazję na Jerozolimę. Miało to miejsce w kontekście walk państewek syryjsko-palestyńskich przeciw hegemonii rosnącego w coraz większą potęgę państwa asyryjskiego, nad którym władzę wówczas sprawował Tiglat-Pilesar III (745-727). Wobec ekspansji władcy asyryjskiego wspomniane państewka zawiązały koalicję, której przewodził król Damaszku Resin. Wykorzystując sprzyjające okoliczności, kiedy to Tiglat-Pileser III był zajęty działaniami wojennymi w Ururat i Medii (738-734), Resin nawiązał najpierw sojusz z Tyrem a następnie do koalicji przystąpił, a być może został zmuszony Pekach z Samarii, król Izraela, który swą władzę zdobył na drodze zamachu stanu, być może przy udziale króla syryjskiego, którego stał się wasalem. Resin prawdopodobnie zdawał sobie sprawę, że dla zatrzymania tak potężnego nieprzyjaciela czymś koniecznym było zawiązanie szerszej koalicji. W tych okolicznościach królestwo Judy wydawało się dość intratnym sojusznikiem. Próby wciągnięcia Judy do koalicji z Syrią i Izraelem prawdopodobnie miały miejsce już w czasie panowania króla Jotama, poprzednika Achaza. Wynika to z przekazu 2 Krl 15,37-38, gdzie mowa jest o militarnej presji na Judę ze strony sprzymierzeńców, dla których być może zmiana na tronie judzkim jawiła się jako sprzyjająca okoliczność do podjęcia tego rodzaju działań. Z przekazu zawartego w Iz 7,6 można wnioskować, że zamiarem koalicjantów było pozbawianie władzy Achaza, a obsadzenie tronu judzkiego marionetkowym władcą, całkowicie zależnym od króla syryjskiego. Tę funkcję miał pełnić jakiś książę syryjski, określony ogólnie jako „syn Tabeela”. 

Wieści o działaniach podjętych przez wojska koalicji syro-efraimskiej skłoniły Tiglat-Pilesera III do zorganizowania wyprawy na Zachód. Achaz oceniając realistycznie sytuację, w jakiej się znalazł, postanowił nie przystępować do koalicji syro-efraimskiej. Zaniechawszy  również zbrojnego oporu postanowił całe bezpieczeństwo Judy oprzeć na poddaniu się pod protektorat Asyrii. Wysłał  zatem do Tiglat-Pilesera III poselstwo z prośbą o pomoc wojskową. W celu zapewnienia sobie przychylności króla asyryjskiego, Achaz przesłał mu jako „dar hołdowniczy” sporą ilość złota i srebra, pochodzącego ze skarbców świątyni jerozolimskiej oraz pałacu królewskiego (zob. 2 Krl 16,7-8). Zaistniałe okoliczności stały się dla Tiglat-Pilesera doskonałym pretekstem, aby wyprawić się przeciw Syrii i Palestynie. W ten sposób została wysłuchana prośba Achaza, co autor Drugiej Księgi Królewskiej tak opisał: „Król asyryjski wysłuchał go. Wyruszył król asyryjski przeciwko Damaszkowi i zajął go, a mieszkańców zabrał w niewolę do Kir. Resina zaś kazał zabić”. Ostatecznie polityczne posunięcie Achaza przyniosło pozytywny skutek: pozwoliło zachować częściową suwerenność królestwu Judy oraz zapewniło Achazowi stabilizacje na tronie judzkim aż do końca jego życia. Być może w obliczu zagrożenia państwa a zwłaszcza dynastii, czego wyrazem miało być osadzenie na tronie Dawidowym „syna Tabeela”, Achaz podjął radykalne rozwiązanie poddania się Asyrii. Ceną tego było zawarcie przymierza z państwem asyryjskim, co - jak się okazało - miało znaczący wpływ na sferę religijną królestwa Judy. Otóż - jak wynika z 2 Krl 16,10-16 oraz 2 Krn 28,22-24 - po interwencji Asyrii w państwie syryjskim Achaz musiał udać się do Damaszku na spotkanie z Tiglat-Pileserem III. Stamtąd - zanim jeszcze powrócił do swego królestwa - przesłał do Jerozolimy instrukcje dotyczące budowy na dziedzińcu świątyni ołtarza według wzorów z Damaszku. A zatem wejście Achaza w przymierze z Asyrią miało swe drastyczne następstwa religijne: w konsekwencji bowiem pociągnęło za sobą uznanie przez króla asyryjskich bogów i ich panowania.