Cierpienie na przykładzie Psalmu 22. Studium egzegetyczno – teologiczne.

Przypisy:

[1] Do niewiasty powiedział: Obarczę cie niezmiernie wielkim trudem twej brzemienności, w bólu będziesz rodziła dzieci, ku twemu mężowi będziesz kierowała swe pragnienia, on zaś będzie panował nad tobą. Do mężczyzny zaś Bóg rzekł: Ponieważ posłuchałeś swej żony i zjadłeś z drzewa, co, do którego dałem ci rozkaz w słowach: Nie będziesz z niego jeść - przeklęta niech będzie ziemia z twego powodu: w trudzie będziesz zdobywał od niej pożywienie dla siebie po wszystkie dni twego życia. Cierń i oset będzie ci ona rodziła, a przecież pokarmem twym są płody roli. W pocie, wiec oblicza twego będziesz musiał zdobywać pożywienie, póki nie wrócisz do ziemi, z której zostałeś wzięty; bo prochem jesteś i w proch się obrócisz!
[2] H. Küng, Bóg a cierpienie, Warszawa 1973, s. 7
[3] Pismo Św. Starego i Nowego Testamentu w przekładzie języków oryginalnych, Wstęp do Księgi Psalmów, wyd. III, Wydawnictwo Pallottinum Poznań – Warszawa 1990 (Biblia Tysiąclecia)
[4] Septuaginta, w skrócie LXX, najdawniejszy znany przekład Starego Testamentu na język grecki; powstawał w III – II w. p.n.e. w żydowskiej diasporze w Egipcie; według legendy przekazywanej w apokryficznym „Liście Arysteasza” (II w. p.n.e.), najstarsza część Septuaginty jest dziełem 72 rabinów (stad tytuł przekładu – Septuaginta znaczy po grecku 70)
[5] Wulgata, Vulgata (z łacińskiego – rozpowszechniona, ogólnie znana), łaciński przekład Biblii dokonany 382 – 406 na polecenie papieża Damazego I przez św. Hieronima
[6] Pismo Św. Starego i Nowego Testamentu w przekładzie języków oryginalnych ze wstępami i komentarzami, Wstęp do Księgi Psalmów, wyd. III, Księgarnia św. Wojciecha, Poznań 1992 (Biblia Poznańska)
[7] J. St. Synowiec, Wprowadzenie do Księgi Psalmów, Wydawnictwo oo. Franciszkanów „Bratni Zew”, Kraków 1996, s. 11
[8] dz. cyt. s. 18
[9] J. Sadzik, Księga Psalmów, tłumaczenie z hebrajskiego Cz. Miłosz, Éditions du Dialogue, Paris 1981, s.31
[10] por. Wstęp do Księgi Psalmów (Biblia Tysiąclecia)
[11] por. Wstęp do Księgi Psalmów (Biblia Poznańska)
[12] H. Witczyk, Psalmy dialog z Bogiem, Wyd. Księgarnia św. Jacka, Katowice 1995, s. 10
[13] St. Wójcik, Księga Psalmów, Wyd. oo. Redemptorystów, Warszawa 1983, s.15
[14] J. Sadzik, w: Księga Psalmów, tłumaczenie z hebrajskiego Cz. Miłosz, Éditions du Dialogue, Paris 1981, s. 35
[15] por. Psalmy dialog z Bogiem, s. 10
[16] por. L. Stachowiak, Księgi dydaktyczne – Księga Psalmów, W: Wstęp do Starego Testamentu, wyd. Pallottinum, Poznań 1990, s. 358
[17] tenże, s. 359
[18] J. Sadzik, w: Księga Psalmów, tłumaczenie z hebrajskiego Cz. Miłosz, Éditions du Dialogue, Paris 1981, s.35
[19] dz. cyt. Psalmy dialog z Bogiem, s.14
[20] dz. cyt. Wprowadzenie do Księgi Psalmów, s. 20
[21] por. Księga Psalmów, ss. 16 – 17
[22] por. A. Świderkówna, Rozmowy o Biblii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997, s.286
[23] Księga Psalmów w: Zanim otworzysz biblie, praca zbiorowa, wyd. Księgarnia św. Wojciecha, s. 91
[24] por. tamże s.91
[25] por. dz. cyt. s. 91
[26] por. St. Łach, Psalmy – wstęp, przekład z oryginału, komentarz liturgiczny niedzielno – świąteczny, Pallottinum 1986, s.55
[27] por. dz. cyt. s. 55
[28] por. Księga Psalmów, ss. 17-18
[29]por. J. St. Synowiec, Wprowadzenie do Księgi Psalmów, s. 51
[30] por. dz. cyt. ss. 51-52
[31] por. dz. cyt. s. 52
[32] por. J. ST. Synowiec, Wprowadzenie do księgi Psalmów, Wyd. oo. Franciszkanów „Bratni Zew”, Kraków 1996, s. 34
[33] por. dz. cyt. s. 34
[34] dz. cyt. Psalmy dialog z Bogiem, s.14
[35] por. St. Wójcik, Księga psalmów, Wyd. oo. Redemptoryści, Warszawa 1983, s. 29
[36] por. L. Stachowiak, Księgi Dydaktyczne, Księga Psalmów, w: Wstęp do Starego Testamentu, Wyd. Pallottinum, Poznań 1990, s. 365
[37] por. J. St. Synowiec, Wprowadzenie do księgi Psalmów, Wyd. oo. Franciszkanów „Bratni Zew”, Kraków 1996, s. 35
[38] por. St. Wójcik, Księga psalmów, Wyd. oo. Redemptoryści, Warszawa 1983, ss. 30–31
[39] por. St. Łach, Gatunki psalmów, miejsce ich powstania i struktura, w: ZNKUL R.15: 1972, z. 2(58) s. 7
[40] dz. cyt. s. 7
[41] por. J. St. Synowiec, Wprowadzenie do księgi Psalmów, Wyd. oo. Franciszkanów „Bratni Zew”, Kraków 1996, s. 35
[42] dz. cyt. s. 7
[43] dz. cyt. s. 7
[44] Pismo Św. Starego i Nowego Testamentu w przekładzie języków oryginalnych, Księga Psalmów, wyd. III, Wydawnictwo Pallottinum Poznań – Warszawa 1990 (Biblia Tysiąclecia)
[45] por. L. Stachowiak, Księgi Dydaktyczne, Księga Psalmów, w: Wstęp do Starego Testamentu, Wyd. Pallottinum, Poznań 1990, s. 365
[46] por. St. Wójcik, Księga psalmów, Wyd. oo. Redemptorysci, Warszawa 1983, s. 30
[47] por. St. Łach, Gatunki psalmów, miejsce ich powstania i struktura, w: ZNKUL R.15: 1972, z. 2(58) s. 8
[48] dz. cyt. s. 8
[49] dz. cyt. s. 8
[50] dz. cyt. s. 8
[51] dz. cyt. s. 9
[52] Pismo Św. Starego i Nowego Testamentu w przekładzie języków oryginalnych, Księga Psalmów, wyd. III, Wydawnictwo Pallottinum Poznań – Warszawa 1990 (Biblia Tysiąclecia)
[53] por. St. Łach, Psalmy – wstęp, przekład z oryginału, komentarz liturgiczny niedzielnoświąteczny, Pallottinum 1986, s.44
[54] por. St. Wójcik, Księga psalmów, Wyd. oo. Redemptoryści, Warszawa 1983, s. 30
[55] por. por. St. Łach, Gatunki psalmów, miejsce ich powstania i struktura, w: ZNKUL R.15: 1972, z. 2(58) s. 9
[56] por. dz. cyt. s. 9
[57] por. dz. cyt. s. 10
[58] por. dz. cyt. s. 10
[59] por. St. Wójcik, Księga psalmów, Wyd. oo. Redemptoryści, Warszawa 1983, s. 31
[60] por. J. St. Synowiec, Wprowadzenie do księgi Psalmów, Wyd. oo. Franciszkanów „Bratni Zew”, Kraków 1996, s. 44
[61] Pismo Św. Starego i Nowego Testamentu w przekładzie języków oryginalnych, Księga Psalmów, wyd. III, Wydawnictwo Pallottinum Poznań – Warszawa 1990 (Biblia Tysiąclecia)
[62] St. Łach, Księga Psalmów, wstęp – przekład z oryginału komentarz – ekskursy, wyd. Pallottinum – Poznań 1990, s.174
[63] Pismo Św. Starego i Nowego Testamentu w przekładzie języków oryginalnych, Księga Psalmów, wyd. III, Wydawnictwo Pallottinum Poznań – Warszawa 1990 (Biblia Tysiąclecia)
[64] T. Brzegowy, Psałterz Dawidowy, wprowadzenie i egzegeza wybranych psalmów, Tarnów 1994, t. 10, s. 92
[65] por. St. Łach, dz. cyt., s.174
[66] Ps 22,12
[67] Ps 22,20-22
[68] Ps 22,7-9
[69] Ps 22,13-19
[70] Ps 22,4-6
[71] Ps 22,10-12
[72] Ps 22,23-32
[73] Ps 22,28-32
[74] por. T. Brzegowy, Psałterz Dawidowy, wprowadzenie i egzegeza wybranych psalmów, Tarnów 1994, t. 10, s. 92
[75] Wł. Borowski, Psalmy. Komentarz biblijno – ascetyczny, wyd. oo. Karmelitów Bosych 1983, s.110
[76] Pismo Św. Starego i Nowego Testamentu w przekładzie języków oryginalnych, Księga Psalmów, wyd. III, Wydawnictwo Pallottinum Poznań – Warszawa 1990 (Biblia Tysiąclecia)
[77] A. Tronina, Chrystologiczna lektura Ps 22, w: Roczniki Teologiczne, t. XL, z.1 – 1993, s. 62-63
[78] zob. H. J. Kraus, Teologie der Psalmem, Neukirchen 1979, s. 238
[79] por. zob. R. Rubinkiewicz, Mk 15,35 i Hbr 1,8-9 w świetle tradycji targumicznej, w: RTK 25:1978, z. 1, ss. 59 n.
[80] por. St. Łach, Psalmy – wstęp, przekład z oryginału, komentarz liturgiczny niedzielno – świąteczny, Pallottinum 1986, s. 299
[81] dz. cyt. s. 299
[82] dz. cyt. s. 299
[83] dz. cyt. s. 299
[84] dz. cyt. ss. 299-300
[85] T. Brzegowy, Psałterz Dawidowy, wprowadzenie i egzegeza wybranych psalmów, Tarnów 1994, t. 10, s. 92
[86] dz. cyt., s. 92