Kończy się... (Rdz 49-50)

Poemat, który to opisuje jest bardzo stary. Jego zasadnicza część pochodzi prawdopodobnie z początków królestwa (X w. przed Chr.), a niektóre fragmenty być może jeszcze z czasów sędziów. Słowa, które autor natchniny wkłada w usta Jakuba, w zwięzły sposób opisują losy poszczególnych pokoleń i wyjaśniają dlaczego tak się one potoczyły.

Losy pokoleń

Ruben, Symeon i Lewi utracą swoje znaczenie i terytorialne dziedzictwo w Izraelu, za popełnione grzechy. Pierworodny Ruben dopuścił się kazirodztwa – a jego plemię nie odegrało żadnej roli w historii Izraela. Symeon i Lewi dopuścili się okrucieństwa wobec mieszkańców Sychem – pokolenie Symeona niemal całkowicie wyginęło zdziesiątkowane przez Filistynów i jego resztka stopiła się z pokoleniem Judy (por. Joz 19,1); Lewi „rozproszył się w Izraelu”, bo nie otrzymał ziemi w dziedzictwo (zob. Pwt 12,12).

Juda i Józef będą znaczyli więcej niż pozostali. To właśnie oni otrzymują błogosławieństwo Jakubowe. Przeznaczeniem Judy jest władza królewska i bogactwo. Porónany zostaje do lwa – symbolu siły i potęgi. Józef zaś w błogosławieństwie otrzymuje obietnicę pomyślności w uprawie roli, potęgi militarnej i opieki ze strony Boga. Potomkowie jego synów Efraima i Manassego, będą tak liczni, że sięgną poza własne terytoria. Tak też się stało: z tych pokoleń powstały dwa najsilniejsze ośrodki przyszłego Narodu Wybranego: Królestwo Południowe i Północne.

Wzmianki o pozostałych pokoleniach stają się bardziej zrozumiałe w świetle innych ksiąg Pisma Świętego – głównie Jozuego i Sędzów – w których znajduje się wiele wcześniejszych tradycji o pierwotnych miejscach osiedlania się pokoleń i późniejszych ich zmianach, na skutek różnych okoliczności.

Zabulon miał sąsiadować z Fenicją (nazwaną tutaj Sydonem). Pozwalało mu to na osiąganie zysków z rybołówstwa i handlu. W Księdze Sędziów czytamy (Sdz 12,11), że pokolenie to pierwotnie mieszkało w zachodniej części terytorium Efraima. Dopiero w czasach późniejszych osiedliło się w okolicach dzisiejszej Hajfy.

Miejsce osiedlenia się zmieniło również pokolenie Issachara. Najpierw mieszkało ono w górach (Sdz 5,15), ale później przesunęło się na żyzną nizinę Ezdrelon (por. Pwt 33,18), pośrednicząc w handlu gdyż przez jego terytorium przechodził szlak handlowy. Niestety na pewien czas utraciło samodzielność i podlegało Kananejczykom. (Sdz 4).