O Pismach Bożych

Fragment Canones Patrum Grecorum:.
który zamieszczamy za zgodą Wydawnictwa WAM

Skoro wspomnieliśmy o heretykach jako o trupach, a o nas, jako tych, którzy mają dla swego zbawienia Pisma Boże, obawiam się, jak napisał apostoł Paweł w Liście do Koryntian, aby niektórzy z ludzi prostych nie zostali odciągnięci ludzkim podstępem od prostoty i czystości Pism i nie zaczęli potem czytać innych, zwanych apokryfami, oszukani tytułami po­dobnymi do tytułów prawdziwych Ksiąg; wytrzymajcie więc, proszę, jeśli z konieczności i dla pożytku Kościoła wspomnę o sprawach, które może są wam znane. Chcąc je przypomnieć, dla usprawiedliwienia mojego zuchwal­stwa posłużę się formułą ewangelisty Łukasza; powiem więc: Ponieważ byli tacy, którzy próbowali ułożyć to, co się nazywa apokryfami i włączyć je do pism natchnionych przez Boga, które, jak jesteśmy pewni, przekazali naszym ojcom ci, którzy od początku byli naocznymi świadkami i sługa­mi Słowa, postanowiłem i ja, zachęcony przez szczerych braci i pouczony z wysoka, przedstawić tradycyjny kanon ksiąg uznanych za Boże, aby każdy, gdyby go chciano oszukać, mógł potępić oszustów, a kto pozostał wolny od wszelkiego błędu, cieszył się mogąc odświeżyć swą pamięć.

Cały Stary Testament zawiera dwadzieścia dwie Księgi, tyle też jest, jak słyszałem, liter w alfabecie hebrajskim. Kolejność i tytuły tych Ksiąg są następujące: Najpierw Rodzaju; potem Wyjścia, Kapłańska, Liczb, Powtó­rzonego Prawo, dalej Jozuego, syna Nawego, Sędziów, Rut, potem cztery Księgi Królewskie: pierwsza i druga stanowią jedną Księgę, oraz trzecia wraz z czwartą jedną Księgę; z kolei pierwsza i druga Paralipomenów, również liczone jako jedna Księga; potem pierwsza i druga Ezdrasza, liczone także jako jedna Księga; dalej Księga Psalmów, potem Przysłów, Ekklezjastesa i Pieśń nad pieśniami; z kolei Księga Hioba i Prorocy - dwunastu zaliczo­nych do jednej Księgi; potem Izajasz, Jeremiasz, z nim Baruch, Lamentacje i List, oraz Ezechiel i Daniel. Takie Księgi zawiera Stary Testament.

Nie należy się wahać z wyliczeniem Ksiąg Nowego [Testamentu]. Są to: cztery Ewangelie - według Mateusza, według Marka, według Łukasza i według Jana; potem Dzieje Apostolskie oraz tak zwane Listy katolickie apostołów w liczbie siedmiu, a mianowicie: jeden Jakuba, dwa Piotra, trzy Jana, jeden Judy, a nadto czternaście Listów apostoła Pawła, napisane w ta­kiej oto kolejności: pierwszy do Rzymian, potem dwa do Koryntian, do Galatów, do Efezjan, do Filipian, do Kolosan, dwa do Tesaloniczan, do Hebrajczyków, potem dwa do Tymoteusza, jeden do Tytusa i ostatni - jeden do Filemona; na koniec Apokalipsa Jana.

Oto są źródła zbawienia, a człowiek spragniony może się nasycić ich słowami; jedynie przez nie można głosić dobrą nowinę nauki zbawienia. Niechaj nikt niczego do nich nie dodaje i niczego z nich nie ujmuje. To z ich okazji Pan czynił wyrzuty saduceuszom mówiąc: „Jesteście w błędzie nie znając Pism ani ich mocy", a Żydów zachęcał: „Badajcie Pisma, ponieważ one dają świadectwo o Mnie".

Dla większej ścisłości powinienem jeszcze dodać w moim liście, że poza wymienionymi istnieją inne księgi, nie zapisane w oficjalnym katalogu, lecz tradycja przodków poleca czytać je kandydatom, którzy chcą przyjąć katechetyczną naukę wiary. Są to: Mądrość Salomona, Mądrość Syracha, Księgi Estery, Judyty i Tobiasza, tak zwana Nauka dwunastu Apostołów oraz Pasterz^[1]. Jednakże, umiłowani, ani wśród ksiąg kanonicznych, ani w tych przeznaczonych do czytania, nigdzie nie ma wzmianki o apokryfach; są one wymysłami heretyków, którzy piszą je, kiedy chcą, dodają im lat, aby przedstawiając je jako stare, mieć sposobność oszukiwania w ten sposób prostych ludzi.

----------------------------

^[1] Idzie tu o Didache i Pasterza Hermasa. Warto zwrócić uwagę, że Atanazy nie wymienia Ksiąg Machabejskich w swoim kanonie.