Qumran

Dziś nikt nie ma już wątpliwości, że manuskrypty należały do sekty esseńczyków, którą dobrze znał Józef Flawiusz, określający ją mianem „trzeciej (obok faryzeuszów i saduceuszów) filozofii”.

Pisma podzielić można zasadniczo na trzy kategorie: księgi biblijne, apokryfy Starego Testamentu oraz dokumenty własne wspólnoty esseńskiej. W odkrytych w 1951 r. ruinach budynku w Qumran odnaleziono pięciometrowej długości stół przeznaczony do pisania. Miejsce to ujawnia jedną z form działalności mnichów, którzy oddawali się pracy kopistów. To właśnie dzięki ich pracy i dzięki suchemu klimatowi, sprzyjającemu zachowaniu zwojów, dzisiejsi bibliści, archeolodzy i historycy mają pełne ręce roboty.

Wykopaliska w Qumran wydobyły na światło dzienne nie tylko skryptorium, ale także ruiny wieży, kuchni, farbiarni, sali zgromadzeń czy warsztatu garncarskiego. Ważnym obiektem religijnym był basen przeznaczony do rytualnych oczyszczeń. Wodę doprowadzono tu specjalnymi akweduktami. W okolicy osady znajdują się także trzy cmentarze - północny, główny i południowy.

Osada została opuszczona przez żydowskich ascetów prawdopodobnie po wybuchu powstania przeciw Rzymianom w 66 r. po Chr. I choć mnisi opuścili wyczarowane na pustyni domostwo, pozostały po nich pisma, które przez długie lata będą jeszcze pożywką dla biblistów i fantastów.