Betlejem

Od samego początku Betlejem miało dla wielu narodów i grup religijnych ogromne znaczenie historyczne i emocjonalne. Na jego cześć taką samą nazwę przyjęły niezliczone miasta i regiony na całym świecie.

Na początku miasto należało do pokolenia Judy. Pierwszym istotnym faktem związanym z Betlejem było narodzenie się w nim króla Dawida, za panowania którego świeżo ukształtowane państwo Izrael zyskało dużą siłę polityczną i przeżywało okres świetności.

Jezus urodził się w Betlejem dlatego, że Józef, mąż Maryi, pochodził z rodu Dawida. Państwo znajdowało się wówczas pod panowaniem rzymskim i wszyscy mieszkańcy mieli obowiązek udać się do swych rodzinnych miejscowości, żeby wziąć udział w powszechnym spisie ludności. Ewangelia według św. Łukasza przedstawia to następująco: W owym czasie wyszło rozporządzenie cezara Augusta, żeby przeprowadzić spis ludności w całym świecie. Pierwszy ten spis odbył się wówczas, gdy wielkorządcą Syrii był Kwiryniusz. Wybierali się więc wszyscy, aby się dać zapisać, każdy do swego miasta. Udał się także Józef z Galilei, z miasta Nazaret, do Judei, do miasta Dawidowego, zwanego Betlejem, ponieważ pochodził z domu i rodu Dawida, żeby się dać zapisać z poślubioną sobie Maryją, która była brzemienna (Łk 2,1–5).

Przy drodze z Jerozolimy do Betlejem, w pobliżu klasztoru św. Eliasza, znajduje się Bir Kadismu (Bir oznacza „cysternę, zbiornik z wodą”, w słowie Kadismu zaś przetrwała do naszych czasów grecka nazwa miejsca, Kathisma, która oznacza „siedzisko”). Według tradycji w tym miejscu zdążający do Betlejem Józef i Maryja zatrzymali się na odpoczynek. Wznosi się tu odkryty niedawno kościół z V wieku. Możemy stąd podziwiać Betlejem, Herodion, Pustynię Judzką oraz Morze Martwe.

Jadąc dalej w tym samym kierunku, docieramy do Tantur – otwartego w 1972 roku Ekumenicznego Instytutu Badań Teologicznych. Przy wjeździe do Betlejem, od strony miejscowości Efrata, znajduje się pomnik upamiętniający grób Racheli (Rdz 35,19–20).

Miasto Betlejem (którego nazwa oznacza „dom chleba”) leży wśród wzgórz Wyżyny Judejskiej, w odległości około 8 km od Jerozolimy, na wysokości 770 m n.p.m. Na jego żyznych ziemiach uprawia się głównie winorośl, drzewa oliwne i zboża. Obecnie miasto Herodion znajduje się w strefie zarządzanej przez Autonomię Palestyńską. W czasach Heroda Wielkiego znaczenie Betlejem wzrosło za sprawą jego położenia na trasie prowadzącej do Herodionu i Masady oraz w pobliżu akweduktu, który zaopatrywał w wodę Jerozolimę (z tego samego akweduktu korzystali zresztą mieszkańcy Betlejem). Okolica obfituje w naturalne groty skalne wykorzystywane przez pasterzy jako miejsca schronienia.

Grotę, w której narodził się Jezus, otaczały czcią już pierwsze judeochrześcijańskie wspólnoty. Działo się tak do czasu, gdy cesarz Hadrian wybudował na tym miejscu świątynię i posadził las poświęcony Adonisowi, próbując w ten sposób zdusić rozprzestrzeniające się chrześcijaństwo. Choć doszło do profanacji miejsca, późniejsze teksty św. Justyna Męczennika, Euzebiusza z Cezarei, św. Cyryla i św. Hieronima potwierdzają tradycję otaczania groty czcią.

W roku 326 Konstantyn i jego matka Helena rozpoczęli budowę kościoła Narodzenia. Świątynia zbudowana została na planie ośmiokątnym i mieściła w sobie Grotę Narodzenia. Uległa zniszczeniu w roku 529 w czasie powstania samarytańskiego. Kościół, który istnieje tu obecnie, odbudował w 540 roku cesarz Justynian.

Do bazyliki wchodzi się przez otwór o wysokości 1,2 m, nazywany Drzwiami Pokory. Małe rozmiary wejścia zachęcają do przyjęcia pokornej postawy maluczkiego, który idzie na spotkanie z Najwyższym. Wykonane z cedrów libańskich stropy zostały odrestaurowane w latach 1714–1725. Skrzyżowanie naw ma tę samą szerokość co nawa główna. Skrzydła transeptu oraz nawa główna zakończone są półkolistymi apsydami. Pod transeptem znajduje się Grota Narodzenia. We wnętrzu bazyliki zachowały się jeszcze pozostałości wspaniałej mozaiki przedstawiającej triumfalny wjazd Jezusa do Jerozolimy, zwątpienie św. Tomasza oraz scenę Wniebowstąpienia. W świątyni możemy też podziwiać pochodzącą z VI wieku ośmiokątną chrzcielnicę wykonaną z jednej bryły oraz mozaiki posadzkowe z bazyliki konstantyńskiej, znajdujące się 80 cm poniżej podłogi obecnego kościoła.

Grecki ikonostas zdobi z przepychem wnętrze bazyliki, zacierając jednak jego oryginalny wystrój. Pieczę nad świątynią sprawują wspólnie Kościoły: greckoprawosławny, ormiański oraz rzymskokatolicki (franciszkanie), którym trudno się było zgodzić co do przynależności przechowywanej w świątyni srebrnej czternastoramiennej gwiazdy. Kształt gwiazdy nawiązuje do genealogii Jezusa, na którą składa się czternaście pokoleń od Abrahama do Dawida, czternaście pokoleń od Dawida do niewoli babilońskiej oraz czternaście pokoleń od niewoli babilońskiej do Jezusa. Gwiazda znajduje się pod ołtarzem głównym bazyliki, w małej grocie upamiętniającej miejsce narodzenia się Jezusa. Widnieje na niej napis: Hic de Virgine Maria Jesus Christus natus est – „Tu z Maryi Dziewicy narodził się Jezus Chrystus”.

Schodząc po umieszczonych po prawej stronie schodkach, dochodzimy do oryginalnej groty, do żłóbka i ołtarza Trzech Króli. Tu pojawiła się wielka światłość, która oświeciła naród kroczący w ciemnościach (por. Iz 9,1).

Do kościoła Narodzenia przylega kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej. Tam, pod ołtarzem Niepokalanej, jest przechowywana figura Dzieciątka Jezus, co roku umieszczana w żłóbku w okresie Bożego Narodzenia. W kościele św. Katarzyny Aleksandryjskiej patriarcha Jerozolimy odprawia pasterkę, po Grota Narodzenia Żłóbek w Grocie Narodzenia czym uczestnicy schodzą do podziemi i przemierzają kilka grot, które zachowały swój pierwotny klimat. Jedna z grot jest poświęcona św. Józefowi, inna – św. Hieronimowi, znanemu z przekładu Biblii z hebrajskiego i greki na łacinę (tak zwanej Wulgaty). Groty łączą się małym korytarzem z Grotą Narodzenia.

Grota Mleczna
W odległości około 300 m na południowy wschód od placu Żłóbka znajduje się kościół znany pod nazwą Grota Mleczna, przejęty przez franciszkanów w 1494 roku. Świątynię wzniesiono nad grotą, w której się zatrzymała Święta Rodzina podczas ucieczki do Egiptu, po tym jak Herod rozkazał zabić wszystkie niemowlęta poniżej drugiego roku życia. Tradycja głosi, że gdy Maryja karmiła Dziecię, kropla mleka spadła na skałę i zabarwiła ją na biało. Dziś miejsce to odwiedza wiele matek i kobiet pragnących mieć dzieci, aby zdobyć odrobinę pyłu z owej skały. Mówi się bowiem, że proszek zapewnia kobietom odpowiednią ilość pokarmu dla nowo narodzonych dzieci.

Pole Pasterzy
W odległości 3 km od Betlejem znajduje się miasto Bajt Sahur. Nazwa pochodzi od strzegących swych trzód pasterzy, którym aniołowie przekazali nowinę o narodzeniu Jezusa. Kaplica Aniołów, dzieło architekta Antonia Barluzziego, wybudowana w latach 1953-1954, ma kształt namiotu pasterskiego, z pięcioma nachylonymi ścianami wewnętrznymi. Wejście zdobi wielki anioł z brązu. Przez oszklone otwory wpada do wnętrza światło, dla upamiętnienia jasności, która oślepiła pasterzy w chwili objawienia się im anioła. Ściany świątyni ozdobione są freskami.

***

Tekst pochodzi ze strony www.czasnabiblie.pl