Bliźniego jak siebie samego

Miłość bliźniego to hasło – wytrych. Niejeden chrześcijanin ma je na ustach, ale w życiu kieruje się zupełnie innymi zasadami. Ba, żeby tylko był słabym człowiekiem i działał tak w praktyce. Niestety, znajdzie nawet teoretyczną podbudowę dla uzasadnienia swoich wymówek Dzisiejsze czytania koncentrują się wokół prawdy, że jest to prawo najważniejsze, wypisane w ludzkich sercach. I że nie ma uzasadnienia dla odmowy jego stosowania.

• Pełny tekst czytań biblijnych
• Komentarze biblijne do czytań

1. Kontekst pierwszego czytania Pwt 30,10-14

Mojżesz powiedział do ludu: «Będziesz słuchał głosu Pana, Boga swego, przestrzegając Jego poleceń i postanowień zapisanych w księdze tego Prawa; wrócisz do Pana, Boga swego, z całego swego serca i z całej swej duszy.

Polecenie to bowiem, które Ja ci dzisiaj daję, nie przekracza twych możliwości i nie jest poza twoim zasięgiem. Nie jest w niebiosach, by można było powiedzieć: „Któż dla nas wstąpi do nieba i przyniesie je nam, a będziemy słuchać i wypełnimy je”. I nie jest za morzem, aby można było powiedzieć: „Któż dla nas uda się za morze i przyniesie je nam, a będziemy słuchać i wypełnimy je”. Słowo to bowiem jest bardzo blisko ciebie: w twych ustach i w twoim sercu, byś je mógł wypełnić».

Księga Powtórzonego Prawa to w zasadzie jedna, wielka mowa Mojżesza. Izrael jest już u końca swojej wędrówki przez pustynię. Swoją ziemie mają już niektóre jego pokolenia (tzw. pokolenia zajordańskie). Niebawem, już bez Mojżesza, Izrael  przejdzie przez Jordan i rozpocznie podbój Kanaanu. Ale zanim to nastąpi, Mojżesz przypomina im, jak wielkiego dobrodziejstwa doświadczyli. Przypomina dane przez Boga łaski i zachęca do wytrwania w wierności Bożemu prawu. Nazwa księgi jest więc bardzo adekwatna do jej treści.

To księga bardzo dla Starego Testamentu ważna. Nie jest tylko piątą księga Tory – Pięcioksięgu Mojżesza. Jest pierwszą księgą tradycji deuteronomistycznej, której myśl wywarła wielki wpływ na kolejne księgi Starego Testamentu. Widać ją zwłaszcza w księgach Samuela i Królewskich, które stanowią interpretację dziejów Izraela w świetle deuteronomistycznej koncepcji: jeśli Izrael jest wierny Bożemu prawu spotyka go Boże błogosławieństwo; gdy jest niewierny spotyka go kara. W myśl tego, co mówi Mojżesz:

Patrz! Kładę dziś przed tobą życie i szczęście, śmierć i nieszczęście. Ja dziś nakazuję ci miłować Pana, Boga twego, i chodzić Jego drogami, pełniąc Jego polecenia, prawa i nakazy, abyś żył i mnożył się, a Pan, Bóg twój, będzie ci błogosławił w kraju, który idziesz posiąść. Ale jeśli swe serce odwrócisz, nie usłuchasz, zbłądzisz i będziesz oddawał pokłon obcym bogom, służąc im – oświadczam wam dzisiaj, że na pewno zginiecie, niedługo zabawicie na ziemi, którą idziecie posiąść, po przejściu Jordanu. Biorę dziś przeciwko wam na świadków niebo i ziemię, kładę przed wami życie i śmierć, błogosławieństwo i przekleństwo. Wybierajcie więc życie, abyście żyli wy i wasze potomstwo, miłując Pana, Boga swego, słuchając Jego głosu, lgnąc do Niego; bo tu jest twoje życie i długie trwanie twego pobytu na ziemi, którą Pan poprzysiągł dać przodkom twoim: Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi”.

Zacytowany fragment, tak dobrze ilustrujący pogląd teologiczny Deuteronomisty, znajduje się zaraz po fragmencie czytanym tej niedzieli jako pierwsze czytanie. Ważnym dla jego zrozumienia wydaje się jednak przede wszystkim to, że poprzedza go zapowiedź klęsk, które z powodu grzechów spotkają kiedyś Izraela. Ale – mówi Mojżesz – jeśli się nawrócisz Izraelu „Pan będzie na nowo się cieszył ze świadczenia ci dobrodziejstw”;  „Pan, Bóg Twój, dokona obrzezania twojego serca i serc twych potomków, żebyś miłował Pana, Boga swego, z całego serca swego i z całej duszy swojej, po to, abyś żył”.