Świątynia Jerozolimska

Gibea, obecnie arabskie Tellel-Ful (Wzgórze Fasoli), została zbudowana przez króla Saula. Strome wzgórze do dziś króluje nad okolicą. Schodząc ze wzgórza i kierując się na północ, po przejściu ośmiu kilometrów, dochodzimy do Tellen-Nasbeh, dawnej Mispy, gdzie Saul otrzymał koronę królewską z rąk proroka Samuela. Idąc dalej, drogą do Nablus, docieramy do małej wioski arabskiej Beitin, czyli biblijnego Betel. W tym miejscu Jakub miał pamiętny sen, po którym nazwał to miejsce Bet-el (Dom Boży).

Arka Przymierza
Po przejściu kolejnych trzynastu kilometrów docieramy do Seilun, czyli starotestamentowego Sylo. Tutaj przez około 300 lat stała pierwsza świątynia Izraelitów, w której przechowywano Arkę Przymierza. Była to nietrwała konstrukcja drewniano-namiotowa z pali i sukna tkanego z wełny wielbłądziej. Teraz nie ma tam nic. Pustka historii zieje grozą. Jedynie zardzewiała tabliczka w języku hebrajskim informuje, że w tym miejscu znajdowało się starożytne Sylo, gdzie od czasów Jozuego do Samuela stał Namiot Zgromadzenia.

Kiedy król Dawid zdobył Jerozolimę, sprowadził do miasta Arkę Przymierza, zamierzając zbudować dla niej wspaniałą świątynię. Plany budowy świątyni przez króla Dawida zostały zniweczone przez samego Boga, który rzekł do niego: ”Nie zbudujesz domu dla imienia mego, bo jesteś mężem wojny i rozlewałeś krew... Salomon, syn twój, on to zbuduje mój dom i moje dziedzińce...” (1 Krn 27,14). Według Księgi Kronik, Dawid na budowę świątyni przeznaczył wielkie bogactwa, zdobyte podczas licznych zwycięskich wojen. Każdy Izraelczyk zobowiązany był do złożenia ofiary na budowę i wystrój świątyni. Sama konstrukcja świątyni była drewniana, z twardego cedru libańskiego. Dziedzińce zbudowane były z dużych bloków kamiennych, a ściany z marmuru wykładane niebieskim lapisem i czarnym onyksem. Plac świątynny rozciągał się na całym wzgórzu i wynosił 100 m długości, 50 m szerokości, a wysokość wzniesionego obiektu sięgała 25 metrów. Bryła świątyni była zróżnicowana i wykorzystane zostały wszystkie naturalne urwiska i zagłębienia wzgórza. Musiała w tym czasie górować nad okolicą, bo sam szczyt góry Syjon wznosi się na wysokość 740 m n.p.m.

Przybytek
Ołtarz ofiarny zbudowano na platformie skalnej zakupionej jeszcze przez króla Dawida od Jebusejczyka Arauna. Obecnie jest to naga skała wypiętrzająca się na 1,5 metra z posadzki arabskiego Meczetu Skały. Do ołtarza prowadziła rampa, po której wciągano martwe zwierzęta ofiarne. Obok ołtarza, po prawej stronie, pracowała nieprzerwanie rzeźnia, w której dokonywano rytualnego uboju. Zwierząt nie wolno było ogłuszać, podrzynano im gardła i krew z otwartych tętnic lała się na posadzkę i dalej kamiennymi rynsztokami spływała po zboczu świątynnym do doliny Gehenny. Po lewej stronie wejścia do Przybytku stała kamienna umywalnia, gdzie kapłani dokonywali rytualnego obmycia ciała.
Po obu stronach wejścia do Przybytku stały dwie odlane z brązu menory z lampami oliwnymi. Półokrągłe schody z białego marmuru prowadziły do bramy Przybytku, gdzie stała Arka Przymierza i mieszkał sam Bóg. Zasłona oddzielająca Święte Świętych utkana była ze złotych nici. Według tradycji judaistycznych, przechowywano tam laskę Mojżesza, kostur Aarona, garniec z manną i poduszkę, na której spoczywała głowa Jakuba, kiedy ów miał sen o drabinie prowadzącej do nieba. Cechą charakterystyczną Świątyni Salomona były odlane z brązu dwie kolumny Boaz i Jakin, wysokie na 12 metrów każda, strzegące wejścia do Przybytku.

Niewola
W 587 roku przed Chrystusem upadło królestwo Judei. Jerozolima została zdobyta przez króla babilońskiego Nabuchodonozora II. Żydzi upokorzeni, powiązani powrozami, powędrowali do niewoli. Szli wszyscy równi w swej niedoli - kapłani, arystokracja i cały lud judejski. Przed zdobyciem Świątyni Izraelitom udało się ukryć Arkę Przymierza. Dopiero po siedemdziesięciu latach niewoli wracają do złupionego królestwa i ruin Jerozolimy. Za sprawą Nehemiasza i Ezdrasza odbudowują miasto i Świątynię, a w pierwszej kolejności ołtarz, na którym nieustannie składają ofiary dziękczynne. Później odbudowano mury miasta, pałace i domostwa. Jerozolima wraz ze swą Świątynią powróciła do dawnej świetności.

Nawet przemarsz w 332 roku przed Chrystusem wojsk Aleksandra Wielkiego nie zaszkodził miastu. Jednak Aleksander, który uważał się za wcielenie boga Amona, ustawił w świątyni posąg Zeusa, czym znieważył Izraelitów. Nie złupił jednak miasta i nie ograbił Świątyni. Dokonał tego w 173 roku przed Chrystusem Antioch, król Syrii i potomek jednego z generałów Aleksandra Wielkiego, który uczynił ze Świątyni centrum swej władzy, gdzie odbywały się liczne uczty zwycięzców.
Dopiero powstanie Machabeuszy w 150 roku przed Chrystusem wyzwala Jerozolimę spod pogańskiego jarzma i umacnia królestwo judejskie pod panowaniem dynastii hasmonejskiej. Ostatnim królem tej dynastii był Jan Hirkan, wielokrotnie wymieniany na kartach Biblii, któremu władzę podstępnie odebrał jego urzędnik Herod.

Herod Wielki
Herod, który panował w latach 37 przed Chrystusem do 4 roku po Chrystusie, był Idumejczykiem, pochodził z plemienia Ezawa. Z tego względu nie cieszył się popularnością i uznaniem wśród Żydów, a poparcia szukał u Rzymian. Największym zaufaniem obdarzył go Marek Antoniusz. Herod, chcąc przypodobać się Żydom, odbudowywał i rozbudowywał miasto i Świątynię. Plac świątynny otoczył wewnętrznym murem obronnym. Zacienił licznymi arkadami dziedzińce i dobudował dziedziniec dla pogan. Odtąd licznie przybywający do Jerozolimy poganie mogli słuchać nauk głoszonych przez znanych nauczycieli. Do Przybytku prowadziły cztery rzędy kolumn. Świątynia olśniewała swą wspaniałością. Jej model można obejrzeć w Muzeum Historycznym Jerozolimy.
W wyniku upadku dwóch powstań przeciwko Rzymowi w 70 i 135 roku po Chrystusie, Świątynia została całkowicie zburzona. Ostała się jedynie zachodnia ściana wewnętrznego muru nazywana powszechnie Ścianą Płaczu.

Trzecia Świątynia
Sam plac świątynny był wielokrotnie przebudowywany. W czasach bizantyjskich stał tam prawdopodobnie kościół pod wezwaniem Odnalezionego Krzyża. Teraz króluje nad Jerozolimą Meczet Skały. Państwo Izrael stać byłoby na zbudowanie trzeciej świątyni, i takie głosy coraz częściej pojawiają sie wśród wpływowych żydowskich ortodoksów. Pozostał jednak problem do rozwiązania: według świętych tradycji judejskich, Świątynia może być zbudowana jedynie na swoich starych fundamentach. W reprezentacyjnej dzielnicy Jerozolimy zbudowano olbrzymią synagogę, która stanowi namiastkę Trzeciej Świątyni. W szabat, kiedy otwierają się jej podwoje, można tam zauważyć nieliczne grupy wiernych, słuchające głoszonego Słowa Bożego. Po upadku Pierwszej Świątyni w sercach Izraelitów wezbrał żal i powstał do dziś pobrzmiewający w wielu miastach świata Lament Babiloński. Po zburzeniu Drugiej - zaiskrzyła w ich sercach nienawiść.

(za: Gość Niedzielny Nr 25/2004)