Ustalenie chronologii wydarzeń na starożytnym Bliskim Wschodzie przysparza wiele trudności, a daty często są przybliżone. Dlatego też można spotkać pewne rozbieżności u różnych autorów.
Poniższa chronologia zaczerpnięta została z IV wydania Biblii Tysiąclecia, Pallotinum, Poznań 1996
DATA | WYDARZENIA BIBLIJNE | WYDARZENIA HISTORII POWSZECHNEJ |
ok.1800-1750 | Abraham powołany do wiary w jednego Boga i do opuszczenia ojczyzny udaje się do ziemi Kanaan | |
ok. 1700 | Patriarcha Jakub (Izrael) | |
1728-1686 Hammurabi, król babiloński, i najobszerniejszy kodeks prawa starożytnego Wschodu | ||
ok.1720-1560 Hyksosi w Egipcie | ||
ok.1650 | Józef zarządcą Egiptu, Jakub z synami osiada w ziemi Goszen (pn.Egipt) | |
ok.1400 Listy z Tell-el-Amarna | ||
1364-1347 Echnaton (Amenofis IV) | ||
ok.1350 Tabliczki z Ugarit (Ras-Szamra) | ||
1301-1234 Ramzes II | ||
1250-1230(?) | Wyjście Izraelitów pod wodzą Mojżesza z Egiptu. "Czterdziestoletnia" wędrówka przez pustynię. Śmierć Mojżesza | |
ok.1220-1200 | Wejście do ziemi Kanaan pod wodzą Jozuego | |
ok.1200-1025 | Czas sędziów | |
ok.1100 Tiglat-PileserI, król asyryjski, dociera w swoich wyprawach do Morza Czarnego i Śródziemnomorskiego. Królów babilońskich zmusza do zależności | ||
ok.1050 | Śmierć Helego w bitwie pod Afek. Działalność Samuela | |
ok.1040-1010 | Saul | |
ok. 1010-970 | Dawid królem 1005-1000: zdobywa Jerozolimę 988: obejmuje władzę nad całym Izraelem | |
970-931 | Salomon. Budowa świątyni. Koniec podboju ziemi Kanaan | |
945-924 Szeszonk (Sziszak) I w Egipcie. Rezon w Damaszku |
929 r. PODZIAŁ NA DWA KRÓLESTWA
KRÓLESTWO JUDZKIE | KRÓLESTWO IZRAELSKIE | HISTORIA POWSZECHNA |
ok.931-914 Roboam | ok.931-909 Jeroboam I | |
914-911 Abijjam | ||
911-870 Asa | ||
909-908 Nadab | ||
908-885 Basza | ||
885-884 Ela | ||
884 Zimri (7dni) | 884-858 Assurbanipal II, król asyryjski | |
884-873 Omri Samaria stolicą | ok.875 + Ben Hadad I w Syrii | |
870-848 Jozafat | 873-853 Achab. Żona jego Izebel popiera kulty bałwochwalcze. Eliasz | ok.884 + Ben-Hadad II w Syrii |
854-853 Ochozjasz Izraelski | 858-823 Salmanassar III w Asyrii 854 bitwa pod Karkar | |
848-841 Joram Judzki | 852-841 Joram Izraelski Prorok Elizeusz | 844-797 Chazael w Syrii (w 842 pobity przez Salmanassara i wraz z Jehu zmuszony do płacenia daniny) |
841 Ochozjasz Judzki | 841-813 Jehu | |
841-835 Atalia | ||
835-796 Joasz Judzki | 813-797 Joahaz Izraelski | |
809-781 Adadnirari III w Asyrii | ||
796-767(?) Amazjasz | 797-782 Joasz Izraelski | ok.797-735 Ben-Hadad III w Syrii 776 Początek rachuby Olimpiad, najstarszy spis zwycięzców olimpijskich |
(791)767-739 Azariasz (Ozjasz) Prorocy:Izajasz i Micheasz | 782-753 Jeroboam II Prorocy: Ozeasz i Amos | |
753 Zachariasz Szallum | 753 założenie Rzymu | |
752-742 Manachem (w 738 r. płaci daninę Asyrii) | 745-726 Tiglat-Pileser III w Asyrii (Pulu w Babilonii) | |
742-739 Pekachiasz | ||
739-734 Jotam | 739-731 Pekach | 735 Resin w Syrii |
734-728 Achaz (w 734 prosi o pomoc Asyrię) | 731-722 Ozeasz | 726-722 Salmanassar w Asyrii |
728-699 Ezechiasz | 721 upadek Samarii i królestwa Izraelskiego, Izraelici w niewoli asyryjskiej | 722-705 Sargon II w Asyrii (w 717 zdobywa Karkemisz |
721-710 Merodak-Baladan (Mardukapilliddin) król babiloński | ||
701 najazd Asyryjczyków na królestwo Judzkie, zdobycie Lakisz, oblężenie Jerozolimy, powtórny najazd Asyryjczyków i klęska pod Jerozolimą | 705-681 Sennacheryb, król asyryjski | |
699-643 Manasses | 680 osadnicy pogańscy sprowadzeni do Samarii, początek Samarytan (synkretyzm religijny) | 689-664 Tirhaka z XXV dynastii 681-668 Asarhaddon, król asyryjski |
643-641 Amon Prorok Sofoniasz | 668-625(?) Assurbanipal, król asyryjski (w 663 dokonuje podboju Egiptu) | |
641-609 Jozjasz (w 622 r. – znalezienie Księgi Prawa, reforma religijna) | ok. 640-559 Solon Ateńczyk 625 powstaje mocarstwo nowobabilońskie 626-605 Nabopolassar 612 zburzenie Niniwy | |
609 śmierć pod Meggido Joachaz, czyli Szallum (3 miesiące) Prorocy: Nahum, Habakuk, Jeremiasz | 609-594 Neko z XXVI dynastii | |
608-598 Eliakim-Jojakim | 606 koniec mocarstwa asyryjskiego | |
605/604 pierwsza wyprawa Nabuchodonozora na Palestynę | 605(604)-562 Nabuchodonozor (Nebukadnesar), król babiloński 605 bitwa pod Karkemisz | |
598/597 Jojakin (Jechoniasz-Koniasz) – 3 miesiące pierwsze przesiedlenie do Babilonu | ||
597-586 Sedecjasz (Mattaniasz) Prorok Ezechiel rozpoczyna działalność | ||
587/586 zdobycie Jerozolimy drugie przesiedlenie mieszkańców Judy | 588-568 faraon Chofra | |
582/581 trzecie przesiedlenie | ||
560 ułaskawienie Jojakima (Jechoniasza) przez Ewil-Merodaka | 562-560 Ewil-Merodak (Amel-Marduk) 560-556 Nerigillissar | |
559-529 Cyrus tworzy potężną monarchię perską 555-539 Nabonid i syn jego Baltazar w Babilonii |
538 r. CYRUS POZWALA IZRAELITOM POWRÓCIĆ DO OJCZYZNY. PALESTYNA PROWINCJĄ PERSKĄ
529-522 Kambizes w Persji (w 525 podbija Egipt) | ||
536-515 | odbudowa i poświęcenie świątyni jerozolimskiej Prorocy: Zachariasz i Aggeusz | 521-485 Dariusz I |
494-339 papirusy z Elefantyny 485-465 Kserkses I | ||
458 | nowy powrót Żydów pod wodzą Ezdrasza narodziny judaizmu | 464-424 Artakserkses |
445 | Nehemiasz namiestnikiem króla perskiego w Judzie, odbudowa murów Jerozolimy | |
424-404 Dariusz II 360-336 Filip Macedoński 358-338 Artakserkses III 336-331 Dariusz III Kodoman 336-323 Aleksander Wielki | ||
323-300 | Oniasz I | 309-265 Arejos w Sparcie (323)311-283 Ptolemeusz I Soter |
ok. 300 | Palestyna pod panowaniem Lagidów, ustalenie tekstu Pisma Świętego, pocżawszy od czasów Ptolomeusza II powstaje LXX | ok 301 podział państwa Aleksandra W. i powstanie trzech państw: Lagidów (Ptolomeuszy), Seleucydów i Antygonidów |
285-246 Ptolomeusz II Filadelf 246-221 Ptolemeusz III Euergetes | ||
220-195 | Szymon II arcykapłanem | 223-187 Antioch III Wielki w Syrii 221-205 Ptolemeusz IV Filopater w Egipcie |
198 | Palestyna przechodzi pod władzę Seleucydów | |
190 bitwa pod Magnezją, konsul Lucjusz Scypion zwycięża Antiocha III 203-180 Ptolemeusz V Epifanes 187-175 Seleukos IV Filopator 180-145 Ptolemeusz VI Filopator | ||
ok.170 | umiera arcykapłan Oniasz III | 175-164/163 Antioch IV Epifanes |
167-164 | wielkie prześladowanie religijne Żydów, powstanie | |
166-160 | Juda Machabeusz, walki Żydów o wyzwolenie spod panowania Seleucydów | |
164 | oczyszczenie świątyni zbeszczeszczonej przez pogan | |
163-162 Antioch V Eupator 162-150 Demetriusz I Soter | ||
160-143 | Jonatan następcą Judy Machabeusza w 152 zostaje arcykapłanem | |
150-145 Aleksander Balas 145-116 Ptolemeusz VIII Euergetes (II) 145-140 Demetriusz II Nikator (129-126) 145-138 Tryfon 145-143(?) Antioch VI Dionizos | ||
143-134 | Szymon wodzem i arcykapłanem, zakłada dynastię hasmonejską | 138-129 Antioch VII Sidetes |
134-104 | Jan Hirkan I, powstają stronnictwa: faryzeuszów, saduceuszów, esseńczyków wspólnota z Qumran | |
104-103 | Arystobul I | |
103-77 | Aleksander Jannaj | |
76-67 | Aleksandra Salome | |
67-63 | Arystobul II | 64 upadek państwa Seleucydów, Syria prowincją rzymską |
63 | zdobycie Jerozolimy przez Pompejusza, Palestyna prowincją rzymską | |
45- 44 Cezar jedynowładcą Rzymu | ||
40-37 | Antygon | |
37-4 | Herod Wielki | 31/30 bitwa pod Akcjum, śmierć Antoniusza i Kleopatry 30 przed-14 po Chr. Oktawian August ok 10 Kwiryniusz legatem Syrii po raz pierwszy |
7/6 NARODZENIE JEZUSA CHRYSTUSA
4 przed-Chr. | Filip tetrarchą Iturei i kraju Trachonu (do 33/34 po Chr.) Archelaos etnarchą Judei i Samarii (do 6 po Chr,) Herod Antypas (do39 po Chr.) | |
ok 8 | Szaweł (Paweł) rodzi się w Tarsie | |
18-36(37) | Kajfasz arcykapłanem | 14-37 Tyberiusz |
26-36 | Poncjusz Piłat prokuratorem | |
27 lub 29 | Wystąpienie Jana Chrzciciela i początek działalności Jezusa Chrystusa | |
27-28 lub 30-33 | działalność publiczna Jezusa Chrystusa | |
33/34 lub 36/37 | męczeństwo św. Szczepana, a po nim niebawem nawrócenie św. Pawła | |
37/40-44 | Herod Agrypa I | 37-41 Kaligula |
37 lub 39 | św. Paweł nawiedza Kościół jerozolimski | |
43 lub 44 | prześladowanie chrześcijan przez Heroda Agryppę I, śmierć św. Jakuba St. | 41-54 Klaudiusz |
45-48 | pierwsza wyprawa misyjna św. Pawła | |
49/50 | tzw. Sobór Jerozolimski | 49/50 wygnanie Żydów z Rzymu |
50-53 | druga wyprawa misyjna św. Pawła (w 52 przed Gallionem w Koryncie) | |
52-60 | Antoniusz Feliks prokuratorem | |
53-ok.93 | Herod Agryppa II | |
53-58 | trzecia wyprawa misyjna św. Pawła | |
54-57 | działalność św. Pawła w Efezie podczas trzeciej wyprawy misyjnej | 54-68 Neron |
58-60 | uwięzienie św. Pawła w Cezarei Palestyńskiej | |
60-62 | Porcjusz Festus prokuratorem | |
61-63 | pierwsze uwięzienie rzymskie św. Pawła | |
62 | śmierć św. Jakuba Młodszego | |
64 pożar Rzymu, prześladowanie chrześcijan | ||
66 | Gessius Florus prokuratorem | |
66-67 | drugie uwięzienie św. Pawła, zakończone jego śmiercią | |
66-70 | wojna żydowska | 68-69 Galba, Oton, Witeliusz |
70 | zburzenie Jerozolimy przez Tytusa | 69-79 Wespazjan |
79-81 Tytus 81-96 Domicjan 96-98 Nerwa | ||
ok.104 | śmierć św. Jana Apostoła | 98-117 Trajan |
aktualna ocena | |
głosujących | |
Ocena |
bardzo słabe |
słabe |
średnie |
dobre |
super |