XII NIEDZIELA ZWYKŁA - ROK C

Tekst i komentarz z Komentarza Żydowskiego do Nowego Testamentu. David H. Stern. Oficyna Wydawnicza Vocatio. Warszawa 2004

II CZYTANIE

W jedności z Mesjaszem wy wszyscy jesteście dziećmi Bożymi przez tę ufną wierność. Bo wszyscy ci z was, którzy zostali zanurzeni w Mesjasza, przyoblekli się w Mesjasza, w którym nie ma ani Żyda, ani nie-Żyda, ani niewolnika, ani wolnego, ani mężczyzny, ani kobiety. Bo w jedności z Mesjaszem Jeszuą wszyscy jedno jesteście. A jeżeli należycie do Mesjasza, to jesteście potomstwem Awrahama i dziedzicami według obietnicy.

(Ga 3,26-29)

26. Ta ufna wierność, jaką okazał Jeszua, należy nie tylko do Żydów (pierwsza osoba liczby mnogiej w w. 25), ale i do was wszystkich, i Żydów, i nie-Żydów, którzy w Niego wierzą. Jeśli i nie-Żydzi przejawiają tę ufną wierność, która należy do obydwu grup na mocy naszej jedności z Mesjaszem (zob. 2,17-18K), to zarówno Żydzi, jak i nie-Żydzi są dziećmi Bożymi, uznanymi przez Boga za synów (Ga 4,5) na podstawie naszej jedności z Mesjaszem Jeszuą, który sam jest już Synem Bożym.

27. Jedność z Mesjaszem następuje poprzez zanurzenie w Mesjasza. Greckie słowo oznaczające "zanurzeni" to forma czasownika baptizō, często tłumaczona jako "ochrzczeni"; zob. Mt 3,1K na temat Zanurzyciela. Słowo baptizō sugeruje zanurzenie powodujące nabranie cech substancji, w której jest się zanurzanym, i doznanie przemiany. Jeśli jesteś zanurzonym wierzącym, to nabrałeś niektórych cech Mesjasza i jesteś "nieustannie przemieniany na obraz Jego samego, z jednego stopnia chwały na następny, przez Adonai Ducha" (2 Kor 3,18). To zanurzenie w Mesjaszu następuje nie przez sam akt zamoczenia, lecz przez modlitwę do Boga, w której wyrażamy zal z powodu swego dotychczasowego życia, przyjmujemy przebłaganie dokonane przez Jeszuę Mesjasza i uznajemy Go za swojego Pana. Sza'ul mówi tutaj, że jest to równoznaczne z przyobleczeniem się w Mesjasza.

28. Nie-Żydzi, którzy złożyli ufność w Jeszui i pozostając Mu wierni, stali się dziećmi Bożymi, którzy zanurzyli się w Mesjaszu i przyoblekli się w Mesjasza, są równymi partnerami Żydów w Ciele Mesjasza, uznanymi przez Boga za sprawiedliwych bez konieczności przejmowania jakichkolwiek dalszych oznak żydowskości. Taką tezę Sza'ul wykazuje po wielokroć w swoich pismach; zob. Rz 3,22-23.29-30; 4,9-12; 10,12; 11,32; 1 Kor 12,13; Ef 2,11-22; 3,6; Kol 3,11, a nie jest to bynajmniej lista wyczerpująca; tę samą prawdę wyraża wiele innych wersetów, zwłaszcza w Liście do Rzymian. Dlatego wierzący żydowscy i nieżydowscy muszą traktować się nawzajem jak równi przed Bogiem i równi jako ludzie. Podobnie wierzący niewolnicy i wolni, wierzący kobiety i mężczyźni. I o tym właśnie mówi ten werset. Wersetu tego jednak blednie nadużywa się w polemice z judaizmem mesjanicznym w sposób następujący: "Wy, Żydzi mesjaniczni, nie powinniście się tak separować od nas, chrześcijan nie-Żydów, organizując mesjaniczne synagogi! Czy nie wiecie, że »w Chrystusie nie ma ani Żyda, ani Greka«? Bądźcie tacy jak my, zostawcie w spokoju te żydowskie sprawy, przestańcie przestrzegać Tory i świąt żydowskich, porzućcie wszystko, a czcijcie Boga razem z nami, w naszych nieżydowskich zgromadzeniach i żyjąc jak my, po nieżydowsku". Błąd tkwi w założeniu, że ponieważ w Bożych oczach nie ma różnicy między prawna sprawiedliwością (2,16aK) wierzących nie-Żydów i wierzących Żydów, to Żydom nie wolno w takim razie przestrzegać danych przez Boga przykazań. Taki wniosek przeczy zarówno logice, jak i zwyczajom pierwszych wierzących. Kłóci się on również z konstrukcją gramatyczną tego zdania. Zdanie to zawiera trzy paralelne pary: Żyd i nie-Żyd, niewolnik i wolny, mężczyzna i kobieta. Oczywiście nie przestały istnieć dostrzegalne, fizyczne różnice między mężczyzną a kobietą, niewolnikiem i wolnym (nawet w dzisiejszym świecie są dziesiątki milionów niewolników), mimo że w jedności z Mesjaszem Jeszuą wszyscy jedno jesteśmy pod tym względem, że Bóg nas przyjął. To samo można powiedzieć o Żydach i nie-Żydach - różnica między nimi pozostaje, nie została zniesiona. Biblia uznaje różnice między różnymi grupami ludzi. Tora zawiera przykazania, które obowiązują władcę, a nie jego poddanych, kohanim, a nie pozostałych Żydów, mężczyzn, ale nie kobiety. Również Nowy Testament zawiera zróżnicowane nakazy dla mężczyzn i dla kobiet, mężów i żon, rodziców i dzieci, niewolników i ich panów, przywódców i poddanych, wdów i innych kobiet (zob. 1 Kor 11,2-16; 14,34-36; Ef 5,22-6,9; Kol 3,18-4,1; 1 Tm 3,1-13; 5,3-16; Żm 13,7.17; 1 Ke 3,1-7); a szczególne wymagania ma względem duszpasterzy, starszych, szammaszim (diakonów) i ewangelistów, przypisane do sprawowanych przez nich urzędów, nigdy jednak nie podważając równości wierzących przed Bogiem. Podobnie nadal są różnice między Żydami a nie-Żydami, różnice w dziedzictwie kulturowym i religijnym, różnice w tym, co Bóg obiecał Żydom jako narodowi (nie są to jednak różnice o charakterze rasowym, jak twierdzą antysemici), oraz różnice w skierowanych do nich przykazaniach. Chrześcijanie nie-Żydzi nie będą usiłowali odwodzić żydowskich wierzących od uznania tych różnic i życia w sposób dla nich właściwy, jeśli tylko posłuchają lekcji z Listu do Galacjan, gdzie mowa o tym, że jedność i wspólnota w Ciele Mesjasza między Żydami i nie-Żydami muszą być zachowane i pielęgnowane. Nie chodzi o to, żeby była tylko jedna rasa i jedna narodowość - lecz jedna Wspólnota Mesjaniczna.
Nic jednak w Nowym Testamencie nie zabrania żydowskiemu wierzącemu podjąć decyzję o oddawaniu Bogu czci razem z wierzącymi nieżydowskimi w Kościele o tradycji nieżydowskiej. Podobnie jak nic nie broni wierzącemu nieżydowskiemu, aby postanowił oddawać Bogu cześć w gronie wierzących Żydów w ich mesjanicznym zgromadzeniu. W każdej z tych sytuacji Nowy Testament nakazuje tylko wspólnotę i równość między Żydami i nie-Żydami w Ciele Mesjasza. Nie ma ani Żyda, ani nie-Żyda, ani niewolnika, ani wolnego, ani mężczyzny, ani kobiety. Te trzy pary grup ludzi znajdują swoiste odbicie w słowach wypowiadanych przez wolnych żydowskich mężczyzn w ich porannych modlitwach (zob. np. J.H. Hertz, Authorised Daily Prayer Book, Bloch Publishing Company, wydanie poprawione, New York 1948, s. 18-21):

Bądź pochwalony, Adonai, Boże nasz, Królu wszechświata, bo nie uczyniłeś mnie nie-Żydem. Bądź pochwalony, Adonai, Boże nasz, Królu wszechświata, bo nie uczyniłeś mnie kobietą. Bądź pochwalony, Adonai, Boże nasz, Królu wszechświata, bo nie uczyniłeś mnie niewolnikiem.

(Nie-Żydzi i kobiety mieli dostęp tylko do pewnych określonych miejsc na obszarze Świątyni; zob. Ef 2,14zK). Płynący stąd wniosek, że wolni żydowscy mężczyźni mają przed Bogiem status szczególnie uprzywilejowany, bywa najczęściej lekceważony przez większość proponowanych przez judaizm ortodoksyjny interpretacji tych modlitw, choć w łonie judaizmu nie brak również słów ich krytyki. Tak czy inaczej, Sza'ul ze zdumiewającą stanowczością rozstrzyga sprawę, mówiąc, że w Ciele Mesjasza Bóg zniósł tego rodzaju dyskryminację.
Zdaniem Marka Kinzera, pastora z kręgów Żydów mesjanicznych, jeśli świat ma dostać świadectwo tego, że Mesjasz jedna Żydów i nie-Żydów, to nie powinniśmy skrywać swej żydowskiej bądź nieżydowskiej tożsamości, lecz pielęgnować ją, zarazem jednak odnosząc się do siebie nawzajem z miłością i zachowując jedność. Jeśli skrywamy swą żydowską bądź nieżydowską tożsamość, wzajemne pojednanie nie jest widoczne, nie jest zatem świadectwem dla świata.

29. Bez względu na to, czy jesteście Żydami, czy nie-Żydami, jeżeli należycie do Mesjasza, to jesteście potomstwem Awrahama z takich oto trzech względów: (1) Jesteście jedno z Mesjaszem, który jest potomstwem w midraszowym rozumieniu w. 16. (2) Mając ufną wierność tego samego rodzaju co Awraham, dowodzicie, że jesteście jego duchowymi potomkami (w. 7.9). (3) Jesteście przyłączeni do Isra'ela (6,16), który jest fizycznym potomstwem Awrahama. Jesteście zatem dziedzicami według obietnicy z w. 8 i 18.
Czy nie-Żydzi są pełnoprawnymi dziećmi Awrahama, czy też potomkami drugiej kategorii? Majmonides odpowiedział na podobne pytanie, zadane przez nie-Żyda nawróconego na judaizm. W "Liście do Owadii Prozelity" doradzał: "Masz mówić: »Boże nasz i Boże ojców naszych«, Awraham jest bowiem twoim ojcem". Dłuższy fragment tego listu przytaczamy w Rz 4,16K. Sza'ul równie zdecydowanie opowiada się za pełną równością nie-Żydów wierzących w Mesjasza.

EWANGELIA

Jednego razu, gdy Jeszua modlił się na osobności, byli z Nim Jego talmidim. I zapytał ich: "Za kogo uważają mnie tłumy?". Odpowiedzieli: "Za Jochanana Zanurzyciela, ale inni za Elijahu, a inni że to zmartwychwstał jakiś dawny prorok". "A wy - powiedział do nich - za kogo mnie uważacie?". Kefa odrzekł: "Za Masziacha Bożego!". On jednak ostrzegł ich i nakazał, aby nikomu o tym nie mówili, dodając: "Syn Człowieczy musi doznać wiele cierpienia i być odrzucony przez starszych, głównych kohanim i nauczycieli Tory, i zostanie zgładzony, ale trzeciego dnia powstanie do życia". A wszystkim powiedział: "Jeśli ktoś chce iść za mną, niech powie »nie« samemu sobie, niech codziennie weźmie swój pal egzekucyjny i niech idzie za mną. Bo kto próbuje ocalić swoje życie, zniszczy je, lecz kto niszczy swoje życie ze względu na mnie, ten je ocali".

(Łk 9,18-24)

18-23. Zob. Mt 16,13-23zKK. 23-25Większość poradników radzi dziś ludziom ambitnym, że aby osiągnąć coś w świecie, trzeba mieć na względzie przede wszystkim swoje sprawy. Rada Jeszui jest dokładnie przeciwna - aby osiągnąć niebo, trzeba wyrzec się samolubności, a wtedy nawet życie na tym świecie potoczy się pomyślnie (12,31; Mk 10.29-30). Uczeń Jeszui musi uznać swoje życie w oderwaniu od Boga za życie zbrodniarza zasługującego na śmierć - na przybicie do pala i zgładzenie. Pal egzekucyjny. Zob. Mt 10,38K.

------------------------------------

Elijahu - Eliasz
Jochanan Zanurzyciel - Jan Chrzciciel
Kefa - Kefas, Piotr
kohanim - kapłani
Masziach - Mesjasz
nauczyciele Tory - uczeni w Piśmie
talmidim - uczniowie