Pesach

Dlaczego spożywa się przaśne mace? Ponieważ ciasto naszych ojców nie miało czasu wyrosnąć, Król królów bowiem, Święty Błogosławiony, objawił się i wyzwolił ich niespodziewanie, jak powiedziano: Z ciasta, które wynieśli z Egiptu, wypiekli niekwaszone placki, ponieważ się nie zakwasiło. Wypędzeni z Egiptu bez najmniejszej zwłoki, nie zdołali przygotować nawet zapasów na drogę (Wj 12,39).

Na talerzu sederowym układa się zgodnie ze zwyczajem trzy mace. Mają one nazwy: leżąca na wierzchu to Kohen, kapłani, środkowa to Lewi, lewici, leżąca na spodzie to Izrael. W ten sposób cały naród żydowski jest reprezentowany przez owe trzy mace i włączony w misterium paschalne.

Dlaczego spożywa się gorzkie zioła? Ponieważ Egipcjanie czy­nili życie naszych ojców w Egipcie gorzkim, jak powiedziano: Uprzykrzali im życie ciężką pracą przy glinie i cegle oraz różny­mi pracami w polu. Do tych wszystkich prac przymuszano ich bezwzględnie (Wj 1,14).

W Misznie (Pes II,6) mędrcy Talmudu wymieniają pięć rodzajów gorzkich ziół, które mogą być użyte do wieczerzy paschalnej, między innymi sałatę, czarną rzodkiew i endywię. Najchętniej spożywa się jednak sałatę, gdyż charakterystyczną jej cechą jest to, że choć przyjemna w smaku, posmak pozostawia gorzki; Midrasz mówi, że Egipcjanie traktowali swoich hebrajskich niewolników z początku łagodnie, później natomiast zmuszali ich do ciężkich prac, łamiąc ciało i wolę podlegających im ludzi.

Aby złagodzić smak ziół, zanurza sieje w charosecie. Ta potrawa sporządzana z tartych jabłek, owoców granatu, orzechów, daktyli, ma przypominać jabłonie, pod którymi kobiety żydowskie w ukry­ciu rodziły synów, jak powiedziano w Pieśni nad pieśniami (8,5): Pod jabłonią obudziłam cię...

Dlaczego pijemy oparci na łokciu?... Ponieważ naszym obowiąz­kiem jest dziękować, sławić, wielbić, wychwalać, wywyższać Tego, który dla naszych ojców i dla nas uczynił wszystkie te cuda. Wyprowadził nas z niewoli ku wolności, z poddaństwa do od­kupienia, z bólu do radości, z żałoby do świętowania, z ciemności do olśniewającego światła. Głośmy to w Jego obecności: Alleluja!

W czasie wieczerzy sederowej ojciec rodziny opowiada swoim dzieciom historię wyjścia z Egiptu: W tym dniu będziesz opowiadał synowi swemu: dzieje się tak ze względu na to, co uczynił Pan dla mnie w czasie wyjścia z Egiptu (Wj 13,8). Miszna (Pes 10,4) ustala formułę składającą się z czterech pytań, które zadaje dziecko i na które ojciec odpowiada w sposób dla dziecka zrozumiały, właściwy dla stopnia jego rozwoju. Według pewnej interpretacji rabinicznej samo słowo pesach uczy nas wartości słowa: Pesach znaczy „usta opowiadają", gdyż ten, kto wiele opowiada swemu synowi o wyj­ściu z Egiptu, godzien jest pochwały.

Takie pytania zadawali z pewnością również uczniowie, zwraca­jąc się do Jezusa jak do głowy rodziny, do tego, który celebruje uroczystość i opowiada.

W czasie wieczerzy sederowej pije się cztery kielichy wina. Rabbi Johanan mówi (Pes X): odpowiadają one czterem wypowiedziom mówiącym o odkupieniu, czterem etapom wyzwolenia, o których czytamy w Księdze Wyjścia (6,6-7):

- Uwolnię was od jarzma egipskiego: jest to stopniowe łagodzenie niewoli:
- Wybawię was z niewoli: jest to wyjście z Egiptu;
- Wyswobodzę was wyciągniętym ramieniem i przez surowe kary: jest to zniszczenie armii egipskiej w morzu;
- Wezmę sobie was za mój lud: jest to wyzwolenie duchowe i wybranie poprzez przymierze na Synaju.