Jezus a Kościół

3. Kościół w świecie i wobec świata

W swym zbiorze przypowieści Mateusz pominął przypowieść o ziarnie, któ­re rośnie samo z siebie (Mk 4, 26-30), a dodał przypowieść o kąkolu w pszeni­cy^[7]. Przypowieść ta była dla niego bardzo ważnym tekstem, ponieważ we wspól­nym wzrastaniu kąkolu i pszenicy odzwierciedla się Kościół, zebranie dobrych i złych, sprawiedliwych i niesprawiedliwych, bojących się Boga i grzeszników. Kto gwałtownie wyrywa kąkol, naraża się na niebezpieczeństwo wyrwania rów­nież pszenicy. Kościół powinien odznaczać się cierpliwością. Sąd należy głównie do Boga.

To, co ewangelista chciał przekazać wspólnocie, można odczytać w objaśnie­niu przypowieści 13,36-43. Panem pola jest Syn Człowieczy, polem jest świat, nieprzyjacielem - diabeł, żniwami - koniec świata. Idzie o sąd nad kąkolem, któ­ry mógł rosnąć dłuższy czas obok pszenicy. Kiedy Syn Człowieczy wyśle anio­łów, usunie wszystkie zgorszenia i tych, którzy dopuszczają się nieprawości (w. 41). Wtedy to rozdział pomiędzy dobrem a złem zostanie dokończony. Dla Mateusza polem jest cały świat i cała ludzkość.

Przypowieść nie może być rozumiana jako wezwanie do obojętności wobec błądzących. Indyferentyzm, który zaciera wszelkie odmienności nie pojawiał się jeszcze, tym bardziej w umyśle ewangelisty. Dla Mateusza Kościół nie jest na świe­cie społecznością świętych, ale societas mixta. Sąd należy wyłącznie do Boga.

Idea Kościoła jako societatis mixtae przedstawiona jest również w przypo­wieści o sieci zagarniającej wielość ryb (13, 47-50). W zamiarze Jezusa jest ona odpowiedzią na stawiane zarzuty o kontakty z grzesznikami i celnikami. Obraz sieci zagarniającej różnorodność ryb Jeziora Galilejskiego wskazuje na wolność Boga w wyborze swego ludu. Jezus nie zamierza dokonywać tego podziału, który jest zarezerwowany aniołom w dniu sądu. Ta sama zasada winna obowiązywać w Kościele Mateusza. Wszelkie próby stworzenia na tym świecie doskonałego Kościoła zostają odrzucone ze wskazaniem na decyzję Boga przy końcu świata. Przypowieść Jezusa, która objaśnia Jego miłość do grzeszników oraz otwiera królestwo Boże dla dobrych i złych uległa reinterpretacji we wspólnocie pas­chalnej z tematem sądu jako tematem przewodnim. Rybacy z przypowieści (w. 48) porównani są do aniołów na sądzie, którzy oddzielają dobrych od złych. Na pierwszy plan wysuwa się idea odrzucenia, podczas kiedy idea zbawienia w kró­lestwie Bożym pozostaje na dalszym tle.

Mateuszową wizję Kościoła w świecie uzupełnia wizja Kościoła wobec świa­ta. Ewangelia Mateusza łączy ideę odnowionego ludu Boga, „prawdziwego Izra­ela" z ideą uniwersalizmu zapowiedzianego w tradycjach starotestamentalnych a pogłębionego w NT. Schemat jest następujący: ludy ze wszystkich stron świata gromadzą się w mieście świętym i odwrotnie - lud Boży zdąża aż na krańce świa­ta. Tendencje dośrodkową ilustrują trzy obrazy z Kazania na Górze: sól ziemi, światło świata, miasto na górze (5,13nn). Tendencja uniwersalistyczna znajduje swój wyraz w misyjnym posłaniu przez zmartwychwstałego Jezusa (28,16-20).

Dynamika dośrodkową Kościoła (5, 13-14). W kontekście Kazania na Górze Mateusz przekazuje trzy wypowiedzi trudne w interpretacji bezpośredniej, ale ukazujące pewną ogólną ideę, gdy idzie o Kościół. Wypowiedzi o soli ziemi (w. 13) i świetle świata (w. 14) mówią, każda na swój sposób, o odpowiedzialności uczniów w świecie. Wypowiedź o mieście na górze (w. 14) stanowi przeciwsta­wienie dla idei „Kościoła katakumb". Za pomocą tych trzech wypowiedzi Mate­usz ukazuje samoświadomość Kościoła. W bliskości ideowej obrazu światła oraz miasta znajduje się prorocka idea pielgrzymki narodów (Iz 2, 2-5). Ludzie uznają w Kościele Jezusa Chrystusa jasne światło, miasto świecące, dlatego wybierają się w drogę dla otrzymania zbawiennych pouczeń.

Dynamika odśrodkowa (misyjna) Kościoła. Tendencja odśrodkowa Kościoła ujawnia się w nakazie misyjnym Jezusa Chrystusa zmartwychwstałego i posłaniu uczniów do wszystkich narodów. Jezus obiecuje uczniom swą obecność aż do skończenia świata (28,16-20). Od Niego też wychodzi nakaz, który przekracza­jąc granice Izraela, „spogląda" na wszystkie narody. Ewangelista ma przed oczy­ma Kościół powszechny. Przybyciu mędrców ze Wschodu (2,1) na początku Ewangelii odpowiada przy końcu nakaz udania się na cały świat i do wszystkich narodów (28, 19). Początek i koniec Ewangelii znamionuje to samo zobowiąza­nie do misyjności. Apostołowie otrzymują polecenie nauczania wszystkiego, co im Jezus przykazał. W ten sposób zaznaczono, że misjonarze mają pamiętać o nauczaniu ziemskim Jezusa.

---------------------------------------------------------

[7] Sądzono niekiedy, że powodem jest tendencja kwietystyczna u Marka („śpi czy czuwa ... ziemia sama z siebie wydaje owoc"), której Mateusz nie podzielał. Ale także u Mateusza czytamy: pozwólcie obojgu róść do żniwa. Przypusz­czenie jest zatem spekulacją pozbawioną wystarczających podstaw.