Jezus a Kościół

4. Kościół a królestwo Boże

Relacja pomiędzy królestwem Bożym a Kościołem stanowi punkt centralny eklezjologii Mateusza. Pomijając dwa skrajne stanowiska, a mianowicie całkowi­te przeciwieństwo^[8] oraz całkowitą identyczność^[9], powstaje pytanie, czy kró­lestwo Boże jest rzeczywistością wyłącznie przyszłą i eschatologiczną, czy też rozpoczęło się już z Jezusem i w Kościele, a nawet się w nim realizuje? Przedsta­wimy bliżej obydwa te stanowiska.

Kościół i królestwo są rzeczywistościami oddzielnymi. Opinię taką przedstawił egzegeta protestancki G. Bornkamm. Badając całościowo mowy w Ewangelii Mateusza, zauważa, że każda z mów kończy się perspektywą sądu eschatologicz­nego. Kościół nie przedstawia się jako wspólnota świętych i będących u celu, ale jako społeczność wezwanych, o których losie decyduje akt woli Boga. O Kościele mówi się zawsze w kontekście eschatologii, która jest dlań decydująca. W obec­nym czasie Kościół stanowi corpus mixtum, społeczność sprawiedliwych i grzesz­ników. Przynależność do Kościoła nie jest dla chrześcijan gwarancją zbawienia, podobnie jak synostwo Abrahamowe dla Izraelitów (3, 9). Słowa przestrogi skie­rowane do faryzeuszy i uczonych w Piśmie odnoszą się zatem także do Kościoła. Autor dochodzi do przekonania, że Kościół i królestwo Boże/niebios pozostają niewątpliwie w określonym powiązaniu, ale teologicznie i obiektywnie są rzeczy­wistościami oddzielonymi i odrębnymi.

W Kościele uwidacznia się królestwo Boże/niebios. Jest to opinia katolickiego egzegety W. Trillinga. Na wyobrażenie królestwa jako rzeczywistości mającej związek ze światem i Kościołem wskazuje prośba w Ojcze nasz o wypełnienie się woli Boga na ziemi, jak i w niebie. Królestwo nie jest wielkością, która ujawni się dopiero na końcu czasów, ale wielkością urzeczywistniającą się stopniowo na ziemi. Powiązanie pojęcia królestwa z ideą sprawiedliwości w Kazaniu na Górze (szukajcie najpierw królestwa Bożego i sprawiedliwości jego... - 6, 33) wskazuje na religijno-etyczny komponent królestwa Bożego.

Królestwo obecne w działalności Jezusa jest kontynuowane w życiu Kościo­ła. Kościół dzięki swej władzy wiązania i rozwiązywania otwiera dostęp do kró­lestwa Bożego (Tobie dam klucze królestwa Bożego...), Kościół usuwa przeszkody grzechu, doświadcza i przekazuje obecność i moc tajemnicy paschalnej, przyczy­nia się do szerzenia życia Bożego i miłości Bożej poprzez głoszenie Ewangelii. Kościół jest zatem warunkiem i pierwszym krokiem w kierunku błogosławionej wspólnoty przyszłego królestwa, miejscem, w którym gromadzą się i przygoto­wują ci, którzy oczekują królestwa Bożego w pełni. Inaczej mówiąc, w Koście­le dostrzegalne jest królestwo Boże/niebios; jego przyszła pełna realizacja stano­wi końcowy etap rozwoju historii zbawienia.

Podsumowując, należałoby stwierdzić, że z jednej strony w rozumieniu Ma­teusza Kościół żyje przyszłością królestwa Boga; tutaj, na ziemi nie istnieją beati possidentes, nie ma uzasadnienia dla triumfalizmu, ponieważ brak jest jeszcze tego, co istotne. Ewangelia Mateusza nie dostarcza żadnego argumentu uzasad­niającego całkowitą identyfikację Kościoła z królestwem Bożym. Z drugiej strony Kościół jest czymś więcej niż nadzieją na przyszłość, która jeszcze nie stała się faktem. Królestwo Boże/niebios już teraz nabiera kształtów, jakkolwiek brak jest jeszcze tego, co istotne. Słowem, Mateusz rozumie Kościół jako przestrzeń, w której zapowiedź nadchodzącego królestwa Bożego jest głoszona i przeżywana.

---------------------------------------------------------

[8] Takie stanowisko dobrze ilustruje znane i wielokrotnie cytowane powiedzenie A. Loisy: „Jezus zamierzał zapro­wadzić królestwo Boże, a pojawił się Kościół".
[9] Pełna identyczność przyjmowana jest przez Kościół prawosławny, a także niektóre odłamy protestantyzmu, które pod nazwą „królestwo Boże" rozumieją kulturę chrześcijaństwa. Por. M. Schmaus, Katholische Dogmatik, t. 3/1, Munchen 1958", 680-688.