Jezus a Kościół

2. Kościół jako wspólnota braterska (18,1-35)

Po raz drugi pojawia się słowo Kościół w Ewangelii Mateuszowej w kontek­ście pytania, jak powinien zachować się Kościół w przypadku grzechu brata? Zarówno w tej konkretnej sprawie, jak i w innych dotyczących życia wspólno­towego (18,1-35) Kościół jawi się jako wspólnota braterska. Widać to zwłasz­cza w przedstawieniu kwestii prawdziwej wielkości w królestwie niebieskim (ww. 1-5); trosce o „małych" w Kościele (ww. 6-14); odpowiedzialności za brata (18,15-20) i gotowości przebaczania (ww. 21-35).

Kto jest największy w królestwie niebieskim? (18,1-5). Mateusz podejmuje dys­kusję na temat wielkości występującą u Marka (Mk 9,33-37), dostosowując ją do swego wyobrażenia Kościoła jako wspólnoty braterskiej. Kościół jako repre­zentacja antycypująca królestwo Boże poszukuje nowych zasad życia wspólno­towego. Stąd pytanie: Kto jest największy...? Jezus odpowiada, posługując się ob­razem dziecka. Otóż właśnie przeciwieństwo władzy, potęgi, panowania stanowi ową nową normę egzystencji chrześcijańskiej, która czyni największym. Stać się jak dziecko, oznacza być cichym i pokornego serca na podobieństwo Mesjasza (11,29; 21,5) Idea braterstwa nie jest bezpośrednio wspomniana, ale znajduje się pośrednio w tym obrazie.

Dyskusja na temat wielkości kończy się (podobnie w. Mk 9,37) wypowiedzią objaśniającą ducha braterstwa z innego punktu widzenia: Kto przyjmuje jedno z tych małych w imię moje, Mnie przyjmuje (w. 5). Być może Mateusz myśli tutaj o postawie wobec dziecka pozbawionego pomocy i obrony. Dzieci są członkami społeczeństwa najbardziej zagrożonymi w społeczeństwie ukierunkowanym na osobiste korzyści. Pogwałcenie prawa słabszego stanowi trwałe zgorszenie. Je­zus protestuje przeciw takiemu nieludzkiemu podejściu, podobnie jak Kościół czasów obecnych. Dla ewangelisty przyjęcie dziecka posiada ponadto głębokie znaczenie symboliczne, ponieważ w tym przyjęciu urzeczywistnia się podstawo­wa zasada nowego porządku wspólnotowego. Mali i pokorni stanowią nie tylko zasadę zachowania się wobec Boga, ale także współżycia braci i sióstr ze sobą. Mali w Kościele są prawdziwymi wielkimi. Jezus sam identyfikuje się z nimi.

Troska o „małych" w Kościele (18,6-14). Przywoławszy ogólną zasadę nowego życia w kościelnej wspólnocie braterskiej (nie wywyższać się, być małym), mu­simy zapytać, kim konkretnie są owi „mali". Nie są nimi po prostu dzieci albo specjalna jakaś kategoria wewnątrz wspólnoty, jak np. katechumeni lub nowo nawróceni. „Małym" jest każdy wierzący w Chrystusa, który znalazł się w nie­bezpieczeństwie utraty wiary z powodu niewiary lub braku troski i odpowiedzial­ności ze strony innych członków wspólnoty. Tak właśnie nakazują rozumieć wy­powiedzi o zgorszeniu (ww. 6-9), o znaczeniu „małych" wobec Ojca w niebie (ww. 10) oraz przypowieść o zgubionej owcy (ww. 12-1).

Ponieważ „mali" w układzie społecznym i kościelnym należą do podporząd­kowanych, dlatego narażeni są stale na niebezpieczeństwo pomijania i lekce­ważenia. Znaczenie posiada jedynie ten, kto ma imię i stanowisko. W ramach wspólnoty braterskiej rzecz powinna przedstawiać się zupełnie inaczej. „Mali" reprezentowani przez swych „aniołów" stoją wysoko w hierarchii Ewangelii: Aniołowie ich zawsze widzą oblicze Ojca mego, który jest w niebie (w. 10)^[5]. Jeśli zatem mali bracia i siostry są szczególnie umiłowani przez Boga, nie można do­puścić, aby we wspólnocie chrześcijańskiej byli lekceważeni i pomijani.

---------------------------------------------------------

[5] Znaczenie „małych" przed Bogiem podkreślone zostało wzmianką o ich aniołach, którzy stale oglądają oblicze Ojca, który jest w niebie. W angelologii judaistycznej „aniołowie stojący przed Bogiem", zwani „aniołami oblicza", nale­żeli do tych, którym powierzono opiekę nad wybranymi (por. Hen 40, 1-10).