Masada

Do południowej części dziedzińca przylegała wielka sala z dwoma podtrzymu­jącymi dach kolumnami w stylu jońskim, ulokowanymi pomiędzy dwoma narożnymi pilastrami^[11]. Sala ta peł­niła najpewniej funkcję sali tronowej. Na jej końcu stał prawdopodobnie tron królewski. Z trzech stron otoczo­na była pomieszczeniami, ozdobionymi w wielobarwne mozaikowe posadzki, ułożone w geometryczne i kwiato­we wzory. Ściany udekorowano wymodelowanymi pane­lami z białego tynku. W skład tego kompleksu wchodził również wykuty w skale basen. Archeolodzy stwierdzi­li, że w jednym z pokoi przylegających do sali tronowej znajdowała się wanna. Blok południowo-wschodni z całą pewnością nie był obiektem parterowym. Trzeba przyjąć, że budynek ten miał przynajmniej jedno piętro, a niewy­kluczone, że było ich więcej. Świadczą o tym odsłonięte przez badaczy trzy klatki schodowe.

Druga część pałacu zachodniego to blok północno-wschodni, stanowiący zespół pomieszczeń przezna­czonych na kwatery służby, warsztaty rzemieślnicze, pomieszczenia gospodarcze. Długość tego skrzydła wy­nosiła 37 m, a szerokość 21 m. Północno-zachodni bu­dynek, podobnie jak południowo-wschodni, posiadał dziedziniec, do którego przylegały ze wszystkich stron pokoje.
Trzecią część kompleksu, o szerokości 18 m i długości 64 m, tworzył zespół magazynów oraz kilka dodatkowych pomieszczeń. Magazyny przypominały te z północnej czę­ści twierdzy.
W północno-zachodniej części muru kazamatowe­go wzniesiono synagogę, zorientowaną w stronę Jero­zolimy. Był to prostokątny budynek o długości 13,7 m i szerokości lim. Archeolodzy wyróżnili tu dwie fazy budowy. W pierwszej fazie, związanej z okresem herodiańskim, dwa rzędy kolumn, po trzy w każdym, pod­trzymywały dach, a wejście znajdowało się od strony wschodniej. W drugiej fazie, związanej z okresem po­wstania przeciw Rzymowi, wbudowano w północno-zachodni narożnik jeszcze jedno pomieszczenie. Wtedy to wokół ścian synagogi wmurowano ławy, wznoszące się coraz wyżej czterema stopniami w kierunku ścia­ny. W jednym z narożników świątyni znaleziono pod podłogą fragmenty dwóch manuskryptów (Pwt i Ez). Jest to najstarsza ze znanych synagog z okresu Drugiej Świątyni^[12].

---------------------------

[11] Pilaster to ustawiony przy ścianie (lub częściowo w nią wtopiony) fi­lar, nieznacznie występujący przed lico ściany. Pełni on zarówno funkcję konstrukcyjną (podpora), jak też dekoracyjną (rozczlonkowuje ścianę).
[12] S. Gądecki, Archeologia Biblijna, t. I, Gniezno 1994,419