XI NIEDZIELA ZWYKŁA - ROK C

Dzięki uprzejmości Oficyny Wydawniczej „Vocatio” i Księgarni św. Wojciecha (www.mojeksiazki.pl), które wyraziły zgodę na publikację fragmentów wydawanych przez nie pozycji, przedstawiamy czytelnikom cykl: „Zrozumieć Słowo”. Będziemy starali się ukazywać w nim fragmenty Pisma Świętego przewidziane w Liturgii w kontekście historycznym, kulturowym i teologicznym.
Mamy nadzieję, że pomoże to czytelnikom w pełniejszym przeżywaniu spotkania z Chrystusem podczas Eucharystii oraz w coraz lepszym odczytywaniu skierowanego do nas Słowa Bożego i wprowadzaniu go w życie. Zapraszamy do lektury i refleksji.

XI NIEDZIELA ZWYKŁA – Rok C

Czytania mszalne

PIERWSZE CZYTANIE
Dawid uznaje swoją winę i otrzymuje przebaczenie

Czytanie z Drugiej Księgi Samuela

Bóg posłał do Dawida proroka Natana. Ten przybył do niego i powiedział: ”To mówi Pan, Bóg Izraela: »Ja namaściłem cię na króla nad Izraelem. Ja uwolniłem cię z mocy Saula. Dałem ci dom twojego pana, a żony twego pana na twoje łono, oddałem ci dom Izraela i Judy, a gdyby i tego było za mało, dodałbym ci jeszcze więcej.

Czemu zlekceważyłeś słowo Pana, popełniając to, co złe w Jego oczach? Zabiłeś mieczem Chetytę Uriasza, a jego żonę wziąłeś sobie za małżonkę. Zamordowałeś go mieczem Ammonitów. Dlatego właśnie miecz nie oddali się od domu twojego na wieki, albowiem Mnie zlekceważyłeś, a żonę Uriasza Chetyty wziąłeś sobie za małżonkę«”.

Dawid rzekł do Natana: ”Zgrzeszyłem wobec Pana”. Natan odrzekł Dawidowi: ”Pan odpuszcza ci też twój grzech, nie umrzesz”.

2 Sm 12,1.7-10.13

1-4. Przypowieść Natana, prowokuje Dawida do osądzenia samego siebie.

7-12. Sekcja przeredagowana. W obecnej formie zapowiada wydarzenia z rozdz. 13-24 i potwierdza, że dziecko poczęte z nieprawego łoża to nie Salomon.
 

Katolicki Komentarz Biblijny
prac. zbiorowa, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2001 :.

12,2-12. Natura przewinienia. Można odnieść wrażenie, że sprawa dana do osądzenia Dawidowi przez Natana nie ma nic wspólnego z przestępstwami Dawida (cudzołóstwem i zabójstwem). Dotyczy jednak poważniejszego przestępstwa: nadużycia władzy. Dawid został formalnie potępiony przed Boskim trybunałem (za pośrednictwem proroka przemawiał Bóg) nie tylko za wzięcie żony innego, lecz za przeświadczenie, że może brać wszystko, co mu się podoba, i okazywać niezadowolenie z tego, co otrzymał od Boga. Epizod ten wyraźnie dowodzi, że król nie znajduje się ponad prawem, i że jeśli nie zostanie wezwany na sąd przez władze ludzkie, stanie przed sądem Boga.

12,8. Dom i żony pana. Ponieważ królewskie małżeństwa odzwierciedlały potęgę monarchy i oznaczały polityczne oraz ekonomiczne sojusze zawierane w imieniu państwa, mogło być konieczne, by po objęciu tronu harem poprzedniego władcy znalazł się w rękach jego następcy. W ten sposób zapewniano ciągłość zobowiązań traktatowych. Po śmierci Iszboszeta (2 Sm 4,5-7) i objęciu władzy królewskiej przez Dawida, można było oczekiwać, że obejmie swoją opieką rodzinę Saula, w tym także jego harem. Możliwe, że krótka wzmianka o małżeństwie Dawida z Achinoam, pojawiająca się w 1 Sm 25,43, informuje o wzięciu przez niego żony Saula o tym samym imieniu (1 Sm 14,50).

Komentarz Historyczno-Kulturowy do Biblii Hebrajskiej, John H. Walton,
Victor H. Matthews, Mark W. Chavalas, Oficyna Wydawnicza "Vocatio", Warszawa 2005 :.

PSALM RESPONSORYJNY

Refren: Daruj mi, Panie, winę mego grzechu.

Szczęśliwy człowiek, któremu odpuszczona została nieprawość,
a jego grzech zapomniany.
Szczęśliwy ten, któremu Pan nie poczytuje winy,
a w jego duszy nie kryje się podstęp.
Refren.
Grzech wyznałem Tobie
i nie ukryłem mej winy.
Rzekłem: ”Wyznaję mą nieprawość Panu”,
a Ty darowałeś niegodziwość mego grzechu.
Refren.
Ty jesteś moją ucieczką, wyrwiesz mnie z ucisku,
otoczysz mnie radością z mego ocalenia.
Cieszcie się i weselcie w Panu, sprawiedliwi,
radośnie śpiewajcie wszyscy prawego serca.
Refren.

Ps 32,1-2.5.7 i 11

Ps 32. - psalm mądrościowy w formie dziękczynienia. Elementy mądrościowe (ww. 1-2.8-10) otaczają elementy dziękczynienia, które są głównie dydaktyczne.

Struktura:
ww. 1-2 (wstępne błogosławieństwa)
ww. 3-5 (nauczanie w rozpoznawaniu grzechu)
ww. 6-7 (Bóg wysłuchuje tych, którzy wyznają grzechy)
ww. 8-10 (Boża wyrocznia);
w. 11 (końcowa zachęta).

Ze względu na podkreślenie wyznania grzechów psalm ten zalicza się do „psalmów pokutnych” (zob. Ps 6).

1. ”puszczony w niepamięć”: Gdy podmiotem jest Bóg, „puszczać w niepamięć” grzech oznacza „gładzić, odsunąć grzech” (Prz 17,9; Ne 3,3; 1 P 4,8); por. 2 Sm 19,19.

3-5. W starożytności odpuszczenie grzechów zwykle miało formę ogólnego wyliczania grzechów (Ezd 9,6-15; 10,1; Ne 1, 6-11). Brak wyznania grzechów oznaczał trwanie w nieprawości.

4. ”ciążyła nade mną Twa ręka”: Wyrażenie oznaczające poważną chorobę.

8-10. Zmienia się podmiot liryczny. Chociaż niektórzy dostrzegają tu naganę z ust mędrca, najprawdopodobniej jest to wyrocznia Boża. Odpowiadając na wyznanie grzechów psalmisty, Bóg składa obietnicę, że będzie go prowadził drogą prawości.

11. Podobnie jak w Ps 31,24-25, zakończenie kieruje uwagę na zgromadzenie, wzywając lud do wielbienia Boga.

Katolicki Komentarz Biblijny
prac. zbiorowa, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2001 :.

DRUGIE CZYTANIE
Jesteśmy usprawiedliwieni przez wiarę w Chrystusa

Czytanie z Listu świętego Pawła Apostoła do Galatów

Bracia:
Przeświadczeni, że człowiek osiąga usprawiedliwienie nie przez wypełnianie Prawa za pomocą uczynków, lecz jedynie przez wiarę w Jezusa Chrystusa, my właśnie uwierzyliśmy w Chrystusa Jezusa, by osiągnąć usprawiedliwienie z wiary w Chrystusa, a nie przez wypełnianie Prawa za pomocą uczynków, jako że przez wypełnianie Prawa nikt nie osiągnie usprawiedliwienia.

Tymczasem ja dla Prawa umarłem przez Prawo, aby żyć dla Boga: razem z Chrystusem zostałem przybity do krzyża. Teraz zaś już nie ja żyję, lecz żyje we mnie Chrystus. Choć nadal prowadzę życie w ciele, jednak obecne życie moje jest życiem wiary w Syna Bożego, który umiłował mnie i samego siebie wydał za mnie. Nie mogę odrzucić łaski danej przez Boga. Jeżeli zaś usprawiedliwienie dokonuje się przez Prawo, to Chrystus umarł na darmo.

Ga 2,16.19-21

16. Paweł dowodzi, że także chrześcijanie żydowskiego pochodzenia zostali usprawiedliwieni przez wiarę, co nie daje im żadnej przewagi nad poganami, którzy muszą przychodzić do Boga na tych samych warunkach. Żydzi uważali pogan za ludzi z natury innych od siebie, wierzyli bowiem, że potomkowie pogan - w przeciwieństwie do Izraelitów - nie otrzymali na Synaju daru wyzwolenia od złych skłonności.

”człowiek osiąga usprawiedliwienie”: Strona bierna czasownika dakaioun wyraża sytuację człowieka stającego przed Bożym trybunałem; wyraża on prawny skutek Bożej przychylności wobec ludzi okazujących wiarę.

”wypełnianie Prawa za pomocą uczynków”: Wykonywanie czynów nakazywanych przez Prawo Mojżeszowe.

”przez wiarę w Jezusa Chrystusa”: Dosłownie „przez wiarę Chrystusa Jezusa”; dopełniacz ten zwykle traktowano jako przedmiotowy z powodu następnego członu zdania; por. Rz 3,22, gdzie pojawia się ten sam dopełniacz w kontekście, w którym (3,28) „wiara" oznacza postawę człowieka (anthropos).

”my właśnie uwierzyliśmy”: Paweł nawiązuje do poznania, które w chwili nawrócenia posiadał on sam i Kefas, że Żydzi zdają sobie w pełni sprawę ze swojej niemożności uzyskania sprawiedliwości przez wypełnianie „uczynków Prawa",

”nikt nie osiągnie usprawiedliwienia”: Paweł niedokładnie cytuje słowa Ps 143,2: „nikt żyjący nie jest sprawiedliwy przed Tobą". Opuszcza słowa „przed Tobą", pomniejszając w ten sposób polemiczny niuans znaczeniowy zaznaczony przez psalmistę, dodaje zaś „przez wypełnianie Prawa za pomocą uczynków”. W ten sposób sens Psalmu został znacznie zawężony (por. Rz 3,20).

19-20. Samo Prawo nauczyło Pawła drogi Chrystusowej oraz sprawiło, że w Chrystusie apostoł umarł dla grzechu. Najbliższą paralelą udzielonego przez Boga daru, który polega na tym, ze Chrystus zamieszkuje wnętrze człowieka, jest nauka Starego Testamentu o obdarzeniu mocą przez Bożego Ducha (chociaż pisarze Nowego Testamentu znaczenie szerzej rozwinęli tę koncepcję).

19. ”dla Prawa umarłem przez Prawo”: Kluczem do wyjaśnienia znaczenia tego trudnego wersetu jest zrozumienie, że sam Chrystus nie jest „sprawcą grzechu", i że chrześcijanin, ukrzyżowany wraz z nim, żyje dla Boga. Życie dla Boga trudno uznać za grzeszne, a taka sytuacja wierzącego stała się możliwa dzięki ukrzyżowaniu z Chrystusem. Jako ukrzyżowany, wierzący umarł dla Prawa („Prawo straciło moc nad nami, gdy umarliśmy temu, co trzymało nas w jarzmie", Rz 7,6; por. 2 Kor 5,14-15). W jaki jednak sposób sytuacja ta łączy się ze słowami „przez Prawo"? Bezpośredni związek nasuwa ukrzyżowanie Chrystusa, dalszy zaś Prawo - przekleństwo, które spadło na Chrystusa (3,13). Prawo Mojżeszowe i myślenie, które z niego wypływa, przyczyniało się do odrzucenia wiary w Chrystusa - i w ten sposób, pośrednio, do uwolnienia chrześcijan, którzy w Niego wierzą,

”razem z Chrystusem zostałem przybity do krzyża”: Zob. Rz 6,8-11. Ponieważ przez wiarę i chrzest chrześcijanin utożsamił się (czas dokonany, wyrażający stan utożsamienia się) z poszczególnymi fazami męki, śmierci i zmartwychwstania Chrystusa, teraz może „żyć dla Boga".

20. ”żyje we mnie Chrystus”: Paweł pisze o doskonałości chrześcijańskiego życia; nie chodzi w nim wyłącznie o nową psychologiczną motywację („żyję dla Boga"), ponieważ wiara w Chrystusa nie pełni roli nowego celu postępowania. Kształtuje raczej ludzkie życie zupełnie od nowa, dostarczając nowej podstawy aktywności na poziomie ontycznym, samej istoty bytu. W rezultacie powstaje symbioza między chrześcijaninem a Chrystusem, uwielbionym Kyriosem, który przez zmartwychwstanie stał się „duchem ożywiającym" (1 Kor 15,45), dynamiczną zasadą kierującą postępowaniem chrześcijanina,

”życie moje jest życiem wiary w Syna Bożego”: Słowa wyrażają głęboki wgląd Pawła w chrześcijańskie doświadczenie: dzięki transcendentnemu wpływowi Chrystusa nawet fizyczna sfera ludzkiego życia zyskuje nowy wymiar. Wiedza ta musi przeniknąć do świadomości człowieka, by oczami wiary dostrzegł, że prawdziwe życie płynie jedynie z odkupieńczej i zastępczej ofiary Syna Bożego.

21. Paweł w dalszym ciągu rozwija swoją myśl: sprawiedliwość (wobec Boga i w ludzkim postępowaniu) jest wynikiem zamieszkiwania Chrystusa w wierzącym (przez Ducha - Ga 3,1-2; por. Ga 5,13-25). Chrystus nie musiałby umierać, gdyby zbawienie mogło zostać osiągnięte w inny sposób. Żydzi wierzyli, że cały ich naród został wybrany do zbawienia w Abrahamie - wszyscy mieli więc zostać zbawieni, chyba że okazaliby nieposłuszeństwo wobec Boga. W przeciwieństwie do tego, poganie mogli zostać zbawieni bez konieczności nawrócenia się na judaizm; natomiast pełne uczestnictwo w przymierzu mogli uzyskać dopiero wówczas, gdy się nawrócili. Paweł mocno podkreśla, że sprawiedliwość można osiągnąć jedynie dzięki Chrystusowi, tym samym umieszcza Żyda i poganina na tej samej płaszczyźnie, jeśli chodzi o zbawienie.

”Nie mogę odrzucić łaski danej przez Boga”: Odrzucili ją judaizujący, którzy podkreślali wymagania Prawa i ludzkie dokonania, sugerując w ten sposób nieskuteczność ofiary Chrystusa.

 

Katolicki Komentarz Biblijny
prac. zbiorowa, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2001 :.

Historyczno Kulturowy Komentarz do Nowego Testamentu
Craig S. Keener, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2000 :.

ŚPIEW PRZED EWANGELIĄ
Aklamacja: Alleluja, alleluja, alleluja
Bóg pierwszy nas umiłował i posłał swojego Syna
jako ofiarę przebłagalną za nasze grzechy.
Aklamacja: Alleluja, alleluja, alleluja

1 J 4,10b


EWANGELIA
Odpuszczone są jej liczne grzechy, ponieważ bardzo umiłowała

Słowa Ewangelii według świętego Łukasza

Jeden z faryzeuszów zaprosił Jezusa do siebie na posiłek. Wszedł więc do domu faryzeusza
i zajął miejsce za stołem. A oto kobieta, która prowadziła w mieście życie grzeszne, dowiedziawszy się, że jest gościem w domu faryzeusza, przyniosła flakonik alabastrowy olejku i stanąwszy z tyłu u nóg Jego, płacząc, zaczęła oblewać Jego nogi i włosami swej głowy je wycierać. Potem całowała Jego stopy i namaszczała je olejkiem.
Widząc to faryzeusz, który Go zaprosił, mówił sam do siebie: ”Gdyby On był prorokiem, wiedziałby, co za jedna i jaka jest ta kobieta, która się Go dotyka, że jest grzesznicą”.
Na to Jezus rzekł do niego: ”Szymonie, muszę ci coś powiedzieć”. On rzekł: ”Powiedz, Nauczycielu”.
”Pewien wierzyciel miał dwóch dłużników. Jeden winien mu był pięćset denarów, a drugi pięćdziesiąt. Gdy nie mieli z czego oddać, darował obydwom. Który więc z nich będzie go bardziej miłował?”. Szymon odpowiedział: ”Sądzę, że ten, któremu więcej darował”. On mu rzekł: ”Słusznie osądziłeś”.
Potem zwrócił się do kobiety i rzekł Szymonowi: ”Widzisz tę kobietę? Wszedłem do twego domu, a nie podałeś Mi wody do nóg; ona zaś łzami oblała Mi stopy i swymi włosami je otarła. Nie dałeś Mi pocałunku; a ona, odkąd wszedłem, nie przestaje całować nóg moich. Głowy nie namaściłeś Mi oliwą; ona zaś olejkiem namaściła moje nogi. Dlatego powiadam ci: Odpuszczone są jej liczne grzechy, ponieważ bardzo umiłowała. A ten, komu mało się odpuszcza, mało miłuje”.
Do niej zaś rzekł: ”Twoje grzechy są odpuszczone”. Na to współbiesiadnicy zaczęli mówić sami do siebie: ”Któż On jest, że nawet grzechy odpuszcza?”.
On zaś rzekł do kobiety: ”Twója wiara cię ocaliła, idź w pokoju”.
Następnie wędrował przez miasta i wsie, nauczając i głosząc Ewangelię o królestwie Bożym. A było z Nim Dwunastu oraz kilka kobiet, które uwolnił od złych duchów i od słabości: Maria, zwana Magdaleną, którą opuściło siedem złych duchów; Joanna, żona Chuzy, zarządcy u Heroda; Zuzanna i wiele innych, które im usługiwały ze swego mienia.

Łk 7,36-8,3

GRZESZNICA PRZYJMUJE BOŻY DAR PRZEBACZENIA (7,36-50).
Epizod barwnie ilustruje Bożą miłość do grzeszników, inspiruje przez opis zachowania grzesznika, który uzyskał odpuszczenie, i stanowi chłodną analizę postawy religijnego samozadowolenia. Łukasz czerpie z tradycji, którą odnajdujemy również w Mk 14,3-9; Mt 26,6-13 i J 12,1-8. Zmodyfikował ją jednak na dwa sposoby. Dostosował tradycyjny materiał do głównego tematu troski o ubogich, usuwając słowa Jezusa, że ubogich zawsze mieć będziemy pośród siebie (Mk 14,7; Mt 26,11; J 12,8). Następnie nadał jej formę gr. gatunku literackiego zwanego sympozjonem, który wykorzystał również w 11,37-54 i 14,1-24. Dramatis personae sympozjonu to gospodarz uczty, główny gość i pozostali uczestnicy. Sympozjon rozpoczyna się zaproszeniem na ucztę (w. 36), następnie stopniowo odsłania, kim jest gospodarz (w. 40) i inni goście (w. 49), zaskakujące zdarzenie jest bodźcem do mowy gościa (w. 39, bezsłowna reakcja Szymona), po której wysłuchujemy wystąpienia głównego gościa (ww. 40-50).

Jezus łamał społeczne zakazy, wychodząc ku ludziom zepchniętym na margines nie tylko z powodów rasowych (Łk 7,1-10), ekonomicznych (Łk 7,11-17) i religijnych (Łk 7,24-35), lecz także z przyczyn moralnych (ł.k 7,36-50). Od czasu klasycznego okresu greckiego uczty stały się tłem i sceną moralnych pouczeń.

36. Za szlachetny uczynek uważano zaproszenie do swego domu nauczyciela na posiłek, szczególnie jeśli pochodził on z innego miasta lub właśnie nauczał w synagodze. Na to, że goście raczej „spoczywali" niż siedzieli, wskazuje fakt, że używano sof, nie zaś krzeseł

„faryzeuszów”: Faryzeuszami, o których mowa, byli żydowscy chrześcijanie, którzy narzucali rygorystyczne zasady przynależności do Łukaszowych wspólnot i warunki uczestniczenia we wspólnych posiłkach. W okazywanej gościnności zawarty był pośrednio Weltanschauung, dzielący ludzi na czystych i nieczystych. „Problem polegał na tym, jak wspólnota czystych mogła przyjąć, choćby na chwilę, przedstawiciela świata zewnętrznego, a następnie pozwolić obcemu na powrót na jego/jej właściwe miejsce bez niszczenia tkanki społecznej. Zasady owej gościnności przesuwały gościa na margines - był osobą z zewnątrz i mimo że znalazł się wewnątrz, nie należał do wspólnoty, ponieważ musiał powrócić do świata". Pozwalając, by grzesznik dotknął go (ww. 37-39), Jezus dał do zrozumienia, że jego kryteria podziału na czyste i nieczyste są przeciwne normom faryzeuszów.

37. Określenie tej kobiety mianem „grzesznicy" może oznaczać, że była prostytutką (z pewnością była Żydówką - por. Psalmy Salomona 2,11 - chociaż wiele prostytutek w Palestynie nie było Żydówkami), a przynajmniej znana była ze swobodnych obyczajów i robiła coś, co uważano za naganne. Jeśli faryzeusz ten był człowiekiem zamożnym, miał odźwiernego sprawdzającego wchodzących gości. Jednak ludzie religijni często otwierali swoje domy przed ubogimi, i być może w taki sposób kobiecie udało się dostać do środka. Podczas uczt, na które wpuszczano ludzi nie zaproszonych, musieli się oni zachowywać cicho i nie zajmować miejsca na sofach. Mogli jedynie przysłuchiwać się rozmowom gospodarza z zaproszonymi gośćmi. Alabastrowy flakon uważano za najlepszy pojemnik na perfum.

”życie grzeszne”: Nie ma przekonujących dowodów, że kobieta była prostytutką. Zob. opis „grzesznicy" w 5,30; 7,34; 15,2. Oprócz grzechów natury seksualnej, mężczyźni i kobiety mogli popełniać wiele innych grzechów.

38. Kobieta potraktowała Jezusa w sposób niezwykle serdeczny. Zob. w jaki sposób Jezus skomentował jej postępowanie w ww. 44-46, określając ją wzorem wielkiej miłości.

Żydzi nie uważali perfumowania się za coś grzesznego, ponieważ jednak kobieta ta była „grzesznicą" i wykorzystywała wonności w swoim fachu, przyjęcie tego daru przez Jezusa mogło obrazić uczucia religijne zgromadzonych. To, że stanęła „z tyłu" i namaściła Jego nogi, a nie głowę, można wytłumaczyć pozycją gości, którzy spoczywali na sofach. Jezus opierał przypuszczalnie lewą rękę na stole, zaś nogi trzymał daleko od stołu, przy ścianie.

39. Dorosłe religijne kobiety był)' zwykle mężatkami, dlatego miały nakryte głowy. Każda kobieta, która publicznie pokazywała włosy, była uważana za rozwiązłą. Otarcie nóg Jezusa włosami wskazuje nie tylko na jej pokorę, lecz także na to, że znajdowała się na marginesie społeczności religijnej, nawet gdyby Jezus nie był prorokiem, ona zaś nie była przedmiotem plotek. Uznanie Jezusa za proroka, wskazuje na szacunek, jakim darzył Go gospodarz, ponieważ Żydzi byli ogólnie przekonani, że instytucja proroków ustała wraz z końcem czasów Starego Testamentu.

”prorokiem”: Jezus rzeczywiście jest prorokiem, lecz także tym, który może odpuszczać grzechy.

40-42. Niektórzy uczeni sugerowali, że w języku aramejskim nie ma słowa oznaczającego wdzięczność, stąd pytanie Jezusa: „Który wiec z nich będzie go bardziej miłował?", zamiast spodziewanego: „Który więc z nich będzie mu bardziej wdzięczny?" Chociaż długi miały być umarzane co siedem lat, uczeni w Prawie znaleźli sposób obejścia tego przepisu. Dłużnicy, którzy nie byli w stanie spłacić swoich zobowiązań, mogli zostać wtrąceni do więzienia, uczynieni na pewien czas niewolnikami lub pozbawieni części swojego majątku. Wierzyciel wykracza jednak poza literę prawa i okazuje miłosierdzie.

43-46. Powszechne zasady gościnności wymagały ofiarowania przybyszowi wody do obmycia stóp (zamożniejsi gospodarze pozostawiali zadanie obmywania nóg gościom swojej służbie). Często wskazywano na przykład gościnności Abrahama (Rdz 18,4), wobec którego gospodarz nie miałby żadnej wymówki. Podanie oliwy do namaszczenia wysuszonej skóry głowy także uważano za taktowny gest. Pocałunek był sposobem pozdrawiania wyrażającym uczucie lub szacunek. Jezus zwraca się do niej dopiero w w. 44.

43. ”więcej”: W iście sokratejskim stylu Jezus uzyskuje od Szymona zamierzoną odpowiedź.

44-46. Chociaż Szymon nie złamał żadnej z zasad gościnności, nie okazał Jezusowi oznak szczególnie serdeczności. Hojność grzesznika kontrastuje ze skąpstwem gospodarza przyjmującego Jezusa.

47-50. Chociaż kapłan mógł oznajmić Boże przebaczenie dopiero po złożeniu ofiary za grzechy, Jezus ogłasza je bez wyraźnej wzmianki o złożeniu ofiary Bogu w Świątyni. Oznajmienie to było sprzeczne z etyką faryzeuszów i większość wyznawców wczesnego judaizmu w najlepszym razie uznałaby takie zachowanie za kontrowersyjne. (Jednym z rzadkich wyjątków takiego oznajmienia przebaczenia jest opowieść utrwalona na Zwojach znad Morza Martwego, gdzie łączy się ją z egzorcyzmem - wydaje się jednak, że nie odzwierciedla ona powszechnej żydowskiej praktyki.)

47. Pierwszą część tego kłopotliwego wersetu można sparafrazować w następujący sposób: Ponieważ okazała mi tak wielką miłość, oczywiste jest, że odpuszczono jej wiele grzechów. Łukasz nie wspomina, kiedy kobieta otrzymała dar odpuszczenia, jednak stało się to zanim spotkała Jezusa podczas owego posiłku. J.J. Kilgallen (JBL 104 [ 1985] 675-679) stara się wykazać, że otrzymała odpuszczenie grzechów podczas chrztu Jana.

”mało miłuje”: Jezus tłumaczy znaczenie przypowieści z ww. 40-43 i rzuca wyzwanie faryzejskiemu przekonaniu o własnej sprawiedliwości.

48. ”odpuszczone”: Jezus wyraża słowami to, co było widoczne w postępowaniu grzesznej kobiety.

49. ”nawet grzechy odpuszcza”: Teocentryczne jądro opowiadania uzyskuje wymiar chrystologiczny, gdy Łukasz udziela głosu innym gościom. Czytelnik słyszy powtórzenie 5,17-32 i jest przygotowany do pytania: „Któż więc jest ten?" w 9,7-50.

KOBIETY WŚRÓD UCZNIÓW JEZUSA (8,1-3).
Fragment podsumowujący, typowy dla Łukasza; harmonizuje z ważną rolą, którą przypisywał on kobietom. Zob. 2,36-38.

Na temat wspomnianej tutaj formy wsparcia, por. 2 Krl 4,42. W starożytności, na obszarze Morza Śródziemnego, kobiety pełniły czasami rolę sponsorów poszczególnych nauczycieli lub całych stowarzyszeń religijnych. (Uczniów pici męskiej było ponad dziesięć razy więcej niż kobiet, mieli bowiem znacznie więcej środków utrzymania.) To, że kobiety podróżowały wraz z grupą uczniów mogło być postrzegane za coś gorszącego. Nie znano koedukacyjnego kształcenia dorosłych, zaś uczestnictwo kobiet w nauczaniu Jezusa na równi z Jego 'uczniami płci męskiej z pewnością gorszyło ludzi postronnych. Rodziny z warstwy wyższej mogły łatwiej podróżować, lecz i tak naraziłoby to ich na plotki, podobnie jak inni nauczyciele (np. greccy filozofowie) byli oskarżani, że mieli kobiety w gronie swoich uczniów.

1. ”królestwie Bożym”: Boże panowanie jest zwiastowane i ukazywane przez wędrującą grupę Jezusa. Jego pierwszymi członkami było Dwunastu - wyłącznie mężczyźni, którzy symbolizowali Boży zamiar odnowienia w Jezusie dwunastu pokoleń Izraela (zob. Dz 26,7).

2. ”kobiet”: Kobiety tworzyły drugą część grupy i fakt ten był niezwykły. Wzmianki o kobietach były dla grecko-rzymskich czytelników Łukasza równie uderzające jak opisywana w nich rzeczywistość dla współczesnych Jezusa: „Nie było rzeczą niezwykłą, że kobiety wspierały rabbich i ich uczniów pieniędzmi, majętnościami czy strawą. Jednak opuszczenie przez kobietę domu i podróżowanie za rabbim było rzeczą nie tylko niespotykaną, lecz wręcz skandaliczną. Jeszcze bardziej skandaliczne było to, że kobiety, zarówno powszechnie szanowane jak i nie cieszące się dobrą reputacją, znajdowały się wśród podróżujących z Jezusem" (B. Witherington, ZNW 70 [ 1979] 244-245). Dobry stan zdrowia kobiet, które zostały uwolnione od złych duchów i chorób, był jawnym dowodem mocy królestwa Bożego objawionej wjezusie. Władza Jezusa nad złem znalazła szczególny wyraz w uzdrowieniu Marii, pochodzącej z małego galilejskiego miasta Magdala, z której wyszło siedem (liczba symbolizująca pełnię) demonów.

3. ”Joanna”: Joanna była żoną Chuzy zarządcy majątku należącego do Heroda Antypasa, osobą mającą wysoką pozycję społeczną i środki finansowe. Ewangelijna grupa towarzysząca Jezusowi wyobraża królestwo Boże, w którym panuje zjednoczenie mężczyzn i kobiet, ludzi żyjących w małżeństwie i w stanie wolnym, zdrowych i chorych, tymi, którzy mają wiele z tymi, którzy nie posiadają nic. Oprócz aspektu chrystologicznego wersety te mają również prowokujący wymiar eklezjologiczny. Fragment ten powinien być odczytywany łącznie z 23,49-24,12, który stanowi kolejny przykład Łukaszowej reminiscencji i wskazuje, że czytając w 8,4-23,54 o „uczniach" należy zaliczyć do tej grupy także kobiety. Owe wierzące niewiasty były świadkami tego, co Jezus uczynił w Galilei, w drodze do Jerozolimy, w samym mieście, a nawet w czasie Ostatniej Wieczerzy. Kobiety te zwiastowały Ewangelię, której były świadkami (24,7-10) i otrzymały obiecanego Ducha Świętego (Dz 1-2).

Katolicki Komentarz Biblijny
prac. zbiorowa, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2001 :.

Historyczno Kulturowy Komentarz do Nowego Testamentu
Craig S. Keener, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2000 :.