UROCZYSTOŚĆ CHRYSTUSA KRÓLA - ROK C

Tekst i komentarz z Komentarza Żydowskiego do Nowego Testamentu. David H. Stern. Oficyna Wydawnicza Vocatio. Warszawa 2004

II CZYTANIE

Składajcie dzięki Ojcu za to, że przysposobił was do udziału w dziedzictwie swego ludu w światłości. Wyrwał On nas ze sfery ciemności i przeniósł do Królestwa swego umiłowanego Syna. To przez Jego Syna mamy odkupienie, zostały nam zatem przebaczone grzechy. Jest On widzialnym obrazem niewidzialnego Boga. Góruje ponad całym stworzeniem, bo to w związku z Nim zostały stworzone wszystkie rzeczy - w niebie i na ziemi, widzialne i niewidzialne, i trony, i panowania, i władcy, i zwierzchności - wszyscy oni zostali stworzeni przez Niego i dla Niego. On istniał przed wszystkim i On spaja wszystko w całość. Jest On również głową Ciała, Wspólnoty Mesjanicznej - jest początkiem, pierworodnym wśród umarłych, aby we wszystkim był pierwszy. Bo spodobało się Bogu, aby pełnia Jego istoty zamieszkała w Jego Synu i aby przez Syna swego pojednać ze sobą wszystko, i na ziemi, i w niebie, czyniąc pokój przez Niego, przez to, że Syn Jego przelał krew, jako stracony na palu.

(Kol 1,12-20)

12. Lud w światłości. Zob. Ef 5,8K.

13b-23. Rozpoczynając od słów:"Królestwo swego umiłowanego Syna", Sza'ul kreśli pełen chwały i wielopłaszczyznowy portret Jeszui Mesjasza, pod wieloma względami porównywalny z opisem Boga w żydowskim hymnie Adon-'Olam, przypisywanym XI-wiecznemu poecie Szlomo Ibn-Gwirolowi, odśpiewywanym (na którąś z 1500 melodii) podczas większości nabożeństw w synagodze:

On panem wszechświata, który panował,
Zanim jeszcze wszystko zostało stworzone.
Gdy wszystko Jego wolą zostało uczynione,
Już wtedy uznany był za Króla.
A kiedy już wszystko istnieć przestanie,
On sam, przepotężny, rządzić nadal będzie -
On, który był, jest i będzie.
Na wieki pełen chwały.
On jest Jeden - nie ma innego,
Aby się z Nim równał, obok Niego stanął.
Bez początku, bez końca,
Władza i królestwo do Niego należą.
On to jest moim Bogiem - mój Odkupiciel żyje!
Skała mojego cierpienia w czasie ucisku,
Sztandar torujący mi drogę, schronienie w ucieczce,
Udział w kielichu moim w dniu, kiedy zawołam.
W Jego ręce ducha mego mego powierzam,
Kiedy zasypiam i kiedy się budzę,
A jeśli ducha mego, to i me ciało, gdy skonam,
Adonai jest mój, i lękać się nie będę.

Hymn ten przedstawia wpierw Boga jako transcendentnego i wiecznego Stwórcę i Władcę, by na końcu ukazać Go jako bliskiego człowiekowi Przewodnika i Obrońcę. Omawiany fragment z Listu do Kolosan również rozpoczyna się od przedstawienia Jeszui jako wiecznego Stwórcy i Władcy, ale potem widzimy Go jako Głowę Wspólnoty Mesjanicznej i Tego, który jedna ludzi.

14. Chociaż w rozumieniu żydowskim odkupienie (zob. Ef 1,7K), poczynając od Wyjścia z Egiptu po Erę Mesjańską, ma wymiar narodowy, to odnosi się ono również do pojedynczego człowieka, jak to określa ten werset. Wnioskujemy stąd, że pojedynczy człowiek był zniewolony przez grzech (por. Rz 6,16-23), teraz jednak został wykupiony z tej niewoli - zostały nam przebaczone grzechy. Odkupienie to można od Boga otrzymać, ale tylko przez Jego Syna Jeszuę.
15. Jeszua, podobnie jak Adam, jest widzialnym obrazem niewidzialnego Boga (Rodzaju 1,26-27: "Uczyńmy człowieka na nasz obraz"). Bardziej wyczerpujące porównanie Jeszui, "ostatniego Adama", z pierwszym Adamem - zob. Rz 5,12-21 i 1 Kor 15,44-49. Podobne porównania nie są w judaizmie niczym osobliwym. W XIV-wiecznym midraszu Rabbi Dawid ben-Amram z Adenu powiada:

Dwadzieścia cztery dobre cechy były na świecie, lecz wskutek grzechów wszystkie one znikły. W przyszłości, u Kresu Dni, Święty - niech będzie błogosławiony - przywróci je Izraelowi. A są to: Obraz [oraz 23 inne cechy] (Midrasz Ha-Gadol B'reszit, s. 135-136; można go znaleźć np. w Raphael Patai, The Messiah Texts, Avon Books, New York 1979, s. 263).

Z komentarza w The Messiah Texts dowiadujemy się, że ów "Obraz" wiąże się z Księgą Rodzaju 1,26. Por. też 1 Kor 15,49; 2 Kor 4,4; Żm 1,3. Góruje ponad całym stworzeniem. Gr. protōtokos pasēs ktiseōs, co można przetłumaczyć bardziej dosłownie jako "pierworodny całego stworzenia". W w. 16-17 wymienia się trzy aspekty "górowania" Boga i przypisuje się je Jeszui Mesjaszowi. To charakterystyczny w Nowym Testamencie sposób ukazywania Boskiego wymiaru natury Jeszui przy jednoczesnym unikaniu stwierdzenia wprost: "Jeszua jest Bogiem". Mesjasz jest pierworodnym nowego rodzaju ludzkiego jako Ten, który pierwszy został wskrzeszony z martwych. Najwyraźniej takie jest właśnie znaczenie słowa protōtokos w w. 18. Ale znaczenie to nie przystaje do kontekstu niniejszego wersetu z racji tego, co następuje w w. 16-17, mimo że odpowiadałby niedawnej aluzji do Adama. Jeśli wybralibyśmy wersję "pierworodny" zamiast "górujący nad", to wyrażenie "pierworodny wszelkiego stworzenia" nie oznaczałoby, że Jeszua był pierwszym stworzonym bytem, ale mówiłoby o Jego wiecznym Synostwie Bożym. W pierworodności Jeszui należy dostrzegać nie tylko poprzedzenie stworzenia świata materialnego, ale i zasadniczy i wieczny element istoty samego Boga. Słowo Boże, które stało się ciałem w Jeszui Mesjaszu (J 1,1.14), trwa w ponadczasowym i wiecznym związku z Ojcem jako pierworodny Syn i stanowi nieodłączny aspekt Bożego opisu własnej natury. Wersety 15-20 w dużej mierze odpowiadają Żm 1,2-3. Słowo jest Bożym Synem:

Synem, któremu powierzył własność wszystkiego i przez którego stworzył wszechświat. Syn ten jest jasnością Sz'chiny, wyrażeniem Bożej istoty, podtrzymującym wszystko, co istnieje, swym potężnym słowem; a kiedy już dokonał przez siebie oczyszczenia z grzechów, zasiadł po prawicy Ha-G'dula Ba-M'romim ["Wielkości na Wysokościach"].

17. On istniał przed wszystkim - albo: "On jest ponad wszystkim" - i On spaja wszystko w całość - każda sekunda istnienia fizycznego i moralnego wszechświata zależy bezpośrednio od nieustannego nadzoru i opatrzności Jeszui. 18-20 Sza'ul przenosi akcent ze związku Jeszui ze wszechświatem (w. 15-17) na Jego związek ze Wspólnotą Mesjaniczną, podejmując temat zainicjowany w w. 14; zob. w. 13-23K.

EWANGELIA

Gdy przybili Jeszuę do pala, ludzie stali i patrzyli, a władze szydziły z Niego. "Wybawiał innych - mówili - więc jeśli faktycznie jest Mesjaszem, wybranym przez Boga, niech wybawi sam siebie!" Również żołnierze Go wyśmiewali. Podeszli, podali Mu ocet i powiedzieli: "Jeśli jesteś królem Żydów, wybaw się!" A nad Nim wisiała informacja, głosząca: TO JEST KRÓL ŻYDÓW. Jeden z wiszących tam przestępców obrzucał Go obelgami. "Czy nie jesteś Mesjaszem? Wybaw siebie i nas!" Ale odezwał się drugi i skarcił tamtego, mówiąc: "Nie boisz się Boga? Cierpisz taką samą karę co On. Nam się ona należy; dostaliśmy to, na co sobie zasłużyliśmy tym, co zrobiliśmy. Ale ten człowiek nic złego nie uczynił". Potem powiedział: "Jeszuo, pamiętaj o mnie, kiedy przyjdziesz jako Król". Jeszua rzekł mu: "Tak! Obiecuję, że będziesz ze mną dziś w Gan-'Eden".

(Łk 23,35-43)

35. Wypełnienie proroctwa z Psalmu 22,8 (7).

36. Wypełnienie proroctwa z Psalmu 69,22 (21).

38. Niektóre manuskrypty, zapewne zapożyczając z J 19,20, dodają, że napis ten był "po grecku, po łacińsku i po hebrajsku".

43. Gan-'Eden, dosłownie po hebrajsku "ogród Eden", jest to zarazem hebrajskie określenie raju (Rodzaju 2,8), w Septuagincie po grecku oddane jako paradeisos. Samo słowo paradeisos pochodzi od perskiego słowa pardes, które również zostało zapożyczone przez język hebrajski i oznacza "teren ogrodzony, rezerwat, ogród, park, gaj cytrusowy", a w Talmudzie także "raj". Zob. Mt 2,1K.

------------------------------------

Gan-'Eden - Raj