ŚWIĘTO ŚWIĘTEJ RODZINY - ROK B

Tekst i komentarz z Komentarza Żydowskiego do Nowego Testamentu. David H. Stern. Oficyna Wydawnicza Vocatio. Warszawa 2004

DRUGIE CZYTANIE
Dlatego jako Boży lud wybrany, święty i gorąco umiłowany, przyobleczcie się we współczucie i uprzejmość, pokorę, łagodność i cierpliwość. Bądźcie wyrozumiali dla siebie nawzajem; jeśli ktoś ma do kogoś pretensje, niech mu przebaczy. W istocie, tak jak Pan wam przebaczył, tak i wy macie przebaczać.
Nade wszystko zaś przyobleczcie się w miłość, która doskonale wszystko spaja, i niech szalom, który pochodzi od Mesjasza, decyduje o postanowieniach waszego ser­ca, bo dlatego właśnie zostaliście powołani, by być częścią jednego Ciała.
I bądźcie wdzięczni - niech mieszka w was Słowo Mesjasza z całym swym bogactwem, gdy nauczacie i doradzacie sobie wzajemnie, gdy śpiewacie psalmy, hymny i ducho­we pieśni, wdzięczni Bogu w swoich sercach. Wszystko zatem, co robicie czy mówicie, czyńcie w imię Pana Jeszui, składając przez Niego dzięki Bogu Ojcu.
Żony, bądźcie uległe mężom, jak to przystoi w Panu.
Mężowie, kochajcie swoje żony i nie traktujcie ich surowo.
Dzieci, bądźcie posłuszne rodzicom we wszystkim, bo to się podoba Panu.
Ojcowie, nie drażnijcie swoich dzieci i nie wywołujcie w nich rozgoryczenia, żeby nie traciły ducha.

(Kol 3,12-21)

12. Boży lud wybrany. Wyrażenie to znajdujemy w Rz 8,33 i Tt 1,1; zob. też Mt 24,31; Mk 13,27. Jak jasno wynika z w. 10-11, nie-Żydzi, którzy powierzyli siebie Bogu i żydowskiemu Mesjaszowi Jeszui, zostali wszczepieni w Isra'ela (Rz 11,17-24zKK) I wraz z Żydami, którzy uczynili to samo, są współuczestnikami tego, co obiecał Bóg. (zob. Też Ef 2,11-3,11). Nie oznacza to jednak – jak chciałby pewien skądinąd pożyteczny komentarz – że “Izrael był wybranym ludem Bożym, ale w nowym zrządzeniu Opatrzności rolę tę przejął Kościół”.

15. Szalom oznacza w tym miejscu raczej coś w rodzaju pełni, zupełności niż pokoju (zob. Mt 10,12zK). Pełnia czy też jedyność Mesjasza, Jego rola, polega na dokonywaniu sądu, decydowaniu, planowaniu I rządzeniu w sercu wierzącego (por. Flp 2,1-13)

16-17. Por. podobny nakaz w Ef 5,18-20, gdzie w miejscu określenia ”Słowo Mesjasza” widnieje słowo “Duch”


EWANGELIA

Kiedy nadszedł czas ich oczyszczenia według Tory Moszego, wzięli Go do Jeruszalaim, aby Go ofiarować Adonai (jak napisano w Torze Adonai: „Każdy pierworodny płci męskiej ma być poświęcony Adonai), a także aby złożyć ofiarę z pary synogarlic lub dwóch młodych gołębic, jak tego wymaga Tora Adonai. Był w Jeruszalaim człowiek imieniem Szim'on. Człowiek ów był caddikiem, był pobożny, wyczekiwał żarliwie Boga, aby pocieszył Isra'ela, a Ruach Ha-Kodesz był nad nim. Ruach Ha-Kodesz objawił mu, że nie umrze, póki nie ujrzy Mesjasza Adonai. Za podpowiedzią Ducha udał się na teren Świątyni, a kiedy rodzice wnieśli dziecię Jeszuę, aby z Nim postąpić według wymagań Tory, Szim'on wziął Go w ramiona, uczynił b'rachę Bogu i rzekł:
„Teraz, Adonai, według Twego słowa
sługa Twój jest spokojny, a Ty pozwól mu odejść.
Bo ujrzałem na własne oczy Twoje jeszu'a,
które przygotowałeś w obecności wszystkich ludów:
światłość, która przyniesie objawienie goim
i chwałę Twojemu ludowi Isra'elowi".
Ojciec i matka Jeszui zdumiewali się tym, co mówi o Nim Szim'on.34 Szim'on pobłogo­sławił ich i powiedział matce dziecka, Miriam:
„To dziecko sprawi, że wielu w Isra'elu upadnie i powstanie,
stanie się znakiem, przeciwko któremu będą występować.
Co więcej, miecz przeszyje również twoje serce.
Wszystko to stanie się, aby ujawnić najskrytsze myśli wielu ludzi".
Była tam też prorokini Chana Bat-P'nu'el z plemienia Aszera. Była bardzo stara. Z mężem żyła siedem lat po ślubie i od tego czasu pozostała wdową. Miała teraz osiem­dziesiąt cztery lata. Nigdy nie opuszczała terenów Świątyni, ale wielbiła tam Boga nocą i dniem, poszcząc i modląc się. Nadeszła akurat w tej chwili i zaczęła dziękować Bogu i rozpowiadać o dziecku wszystkim, którzy wyczekiwali oswobodzenia Jeruszalaim.
Kiedy Josef i Miriam dopełnili wszystkiego, czego wymaga Tora Adonai, wrócili do Galil, do swego miasta Naceret.
Dziecko rosło i nabierało sił, i napełniało się mądrością - łaska Boża była nad Nim.

(Łk 2,22-40)

22-24. Wersety te zawierają opis przestrzegania dwóch elementów prawa żydowskiego: pidion-haben (wykupienia pierworodnego syna) oraz oczyszczenia matki po porodzie.
Uroczystość wykupienia pierworodnego potomka płci męskiej przypomina Żydom o ich wykupieniu z niewoli w Egipcie (Wyj­ścia 13,2-16) i o tym, jak ocaleli przed ostatnią z dziesięciu plag, jakie spadły na Egipcjan - przed zagładą ich pierworodnych synów (Wyj­ścia 11,45; 12,29-30) - dzięki temu, że zgod­nie z Bożym nakazem, zabili baranka i pomazali odrzwia jego krwią. Widząc ją, anioł śmierci omi­jał rodziny Izraelitów (Wyjścia 12,3-14.21-28).
Każda zatem rodzina poświęca swego pierwo­rodnego do służby Bożej, ale potem wykupuje chłopca za cenę pięciu szekli świątynnych (Liczb 18,16). Za to Bóg przyjmuje lewitów, potomków Jakubowego syna Lewiego, do służby w Przybytku czy Świątyni (Liczb 3,12-13.45; 8,14-19).
Pidion-haben ma miejsce, kiedy syn skończy 30 dni (Liczb 3,14). Dziś dokonuje się tego zwykle w 31 dniu życia, ale nie jest to wymóg biblijny. Relacja w. 22 sugeruje, że albo Miriam i Josef poszli do Jeruszalaim w czasie pidion-haben i pozostali tam przez dziesięć dni aż do czasu oczyszczenia Miriam, albo też że przełożyli oni pidion-haben do czasu obrzędu oczyszczenia.
Oczyszczenie matki opisano w Księdze Kap­łańskiej 12,1-8. Matka syna pozostaje rytualnie nieczysta przez 40 dni po jego urodzeniu. Czter­dziestego pierwszego dnia składa się ofiarę:

Jednoroczne Jagnie na ofiarę całopalną i młodego gołę­bia lub synogarlicę na ofiarę za grzech. [...] Jeśli jednak nie stać jej na Jagnie, może wziąć parę synogarlic lub dwa młode gołębie, [...] a kohen dokona za nią przebłagania i będzie oczyszczona (Kapłańska 12,6-8).

Z faktu, że Łukasz odwołuje się do tego frag­mentu (w. 24), wnioskujemy, że Josef i Miriam byli raczej ubodzy. W dzisiejszym judaizmie ortodoksyjnym kobiety nie mogą składać ofiar, bo nie ma Świątyni, mogą jednak zanurzyć się w mikwe, co jest przynajmniej częściowym wy­pełnieniem rytuału oczyszczenia.

Czas ich oczyszczenia. Tylko Miriam była rytualnie nieczysta, toteż liczba mnoga jest tutaj za­skoczeniem. Łukasz mógł mieć na myśli koniecz­ność jej oczyszczenia wraz z rytuałem wykupienia Jeszui. Bądź też Josef mógł wraz z Miriam poddać się rytuałowi oczyszczenia - było to dozwolone, choć nie nakazane (por. oczyszczenie Sza'ula w Dz 21,22-27zKK). W naszych czasach - choć nie wymaga tego ani Tora spisana, ani ustna - nie­którzy ortodoksyjni Żydzi zanurzają się w mikwe w piątkowe popołudnie, aby rytualnie oczyścić się przed nadejściem szabbatu.

25. Wyczekiwał żarliwie Boga, aby pocieszył Isra'ela. To „pocieszenie" stanowi główny temat części Księgi Izajasza (rozdz. 40-66), do której Szim'on kilkakrotnie się odwołuje w w. 29-35. Pocieszenie, o którym prorokował Izajasz, mia­ło nadejść przez Mesjasza (zob. Izajasz 40,1; 49,13; 52,9).

29-32. Wersety te są na Zachodzie znane pod nazwą Nunc dimittis. Podobnie jak Magnificat Miriam (1,46-55zK) i Benedictus Z'charii (1,68-79zK), opierają się one na Tanach zarów­no pod względem stylu, jak i pod względem tematyki. Wersety 30-31 blisko wiążą się z Iza-jaszem 40,5 w przekładzie Septuaginty, gdzie czytamy: „wszelkie ciało ujrzy zbawienie Boże", oraz z Izajaszem 52,10.

Jeszu'a. To tłumaczenie greckiego soterion; oba słowa oznaczają „zbawienie". Mamy tu jednak do czynienia z grą słów, bo hebrajskie jeszu'a to zarazem żeńska forma imienia Me­sjasza - Jeszua (zob. Mt 1,21zK).

32.Światłość, która przyniesie objawienie goim. Por. Izajasz 42,6: „Jam jest Adonai [...] i uczynię ciebie przymierzem dla ludu" - czyli dla Żydów - „oraz światłością dla goim" (po­gan, narodów, nie-Żydów; zob. Mt 5.47K). Po­dobnie Izajasz 49,6: „Uczynię cię też światłością goim", i Izajasz 51,4.

34 Por. Izajasz 8,14.

36 Plemię Aszera, jedno z „dziesięciu zaginio­nych plemion Izraela", które zanikły po podboju Północnego Królestwa w 722 roku p.n.e. (zob. J 4,9K), tak że w Ziemi pozostało tylko plemię J'hudy i Binjamina oraz plemię L'wiego, służą­ce w Świątyni. Jednakże w poszczególnych ro­dzinach mogła przetrwać tożsamość plemienna i przekaz genealogiczny.

37. Miała teraz osiemdziesiąt cztery lata. Inna - choć mniej prawdopodobna - możliwość: „Była wdową od osiemdziesięciu czterech lat".

38. Wyczekiwali oswobodzenia Jeruszalaim albo też „odkupienia Jeruszalaim". Por. Izajasz 52,9: „Bo Adonai pocieszył swój lud, odkupił Jeruszalaim". Wszystkie fragmenty z Izajasza cytowane w w. 25-28 w dużym stopniu opie­rają się na tych fragmentach z Izajasza, które utożsamiają Mesjasza z ludem izraelskim; zob. w. 25K;Mt2,15K.
----------------------------------

Adonai - Pan, Jahwe
b'racha -błogosławieństwo
caddik – człowiek sprawiedliwy
goim - poganie, narody,nie-Żydzi
Hanna Bat-Pnuel - Hanna (Anna) córka Fanuela
Jeruszalaim - Jerozolima, Jeruzalem
Jeszua - Jezus, Jozue
jeszua - zbawienie (gra stów z imieniem Jeszua)
Miriam - Maria
Ruach Ha-Kodesz - Duch Święty
Szim'on - Szymon, Symeon
Tora - Nauka, Prawo, Piecioksiąg Mojżesza