Zrozumieć i przestać

Brat pytał: Co mam robić z bezmyślnością, która opanowuje mój umysł i nie pozwala mi się spostrzec, aż póki mnie nie wciągnie w grzechy?

Odpowiedział starzec: Kiedy Filistyni zabrali arkę z powodu zbrodni synów Helego, wlekli ją ze sobą, aż ją wprowadzili do świątyni swego bożka Dagona: a on wtedy upadł na twarz (1 Sm 5,1–3).

Przechodzimy z kolei do Księgi Samuela; i właściwie trudno nam nie zapytać razem z tym bratem, co to znaczy: Jaki sens podkładasz, abba, pod tę opowieść? Dlaczego z opowieści robisz przypowieść, to jest nadajesz jej sens alegoryczny? Starzec rzekł:

To znaczy, że jeżeli dusza ludzka da się przez zaskoczenie opanować wrogom przy pomocy swoich własnych złych skłonności, wleką ją potem, aż póki jej nie wciągną niedostrzegalnie w namiętność. Czyli już zacznie grzeszyć w sposób trwały. Otóż jeżeli tam już nawróci się dusza i zacznie szukać Boga, i przypomni sobie o wiecznym sądzie, zaraz namiętność pada i znika. Bo napisano: Kiedy nawrócisz się i jękniesz, wtedy będziesz zbawiony i zrozumiesz, gdzie jesteś (Iz 30,15).

Tu z kolei cytat z Izajasza. Abba Kronios, jak widać, sypał cytatami i bardzo przeżywał teksty biblijne, widząc w nich o wiele więcej niż tylko opowieści historyczne, choć i to wiedział.

Ta scena z bożkami filistyńskimi, które znajdowano leżące na podłodze tam, gdzie wprowadzona była Arka Boża, tutaj jest jednak trochę naciągnięta, dlatego że w tym epizodzie biblijnym nie ma nic takiego, co by mogło symbolizować nawrócenie. Niemniej abba Kronios dopatruje się tutaj właśnie jakiejś przemiany, odmiany, i to odmiany takiej, nawrócenia tak mocnego, że ono zmusza bożki pogańskie do padania pokotem i jeszcze rozbijania się.

W Biblii jest wzmianka, że głowę i dłonie tego posągu znaleziono osobno na progu, bo odpadły. Kiedy nawrócisz się i jękniesz, będziesz zbawiony i zrozumiesz, gdzie jesteś. Zrozumiesz swoją dzisiejszą sytuację. Bóg cię oświeci i zrozumiesz, że robisz źle, i że możesz za Łaską Bożą przestać.

I to jest cały mechanizm nawrócenia: zrozumieć i przestać.

*

Powyższy tekst jest fragmentem publikacji: "Nad Księgą Starców. Komentarz do apoftegmatów". Autorka: Małgorzata Borkowska OSB. Wydawnictwo Benedyktynów TYNIEC