Człowiek zbawiony

Ze względu na dużą liczbę zwrotów „w Chrystusie" i „w Pa­nu" oraz różnorodność odcieni znaczeniowych byłoby wskazane objaśnianie sensu każdego z nich osobno^[30]. Niemniej wszystkie one wyznaczają pewien wspólny określony kierunek. Nie ma wątpliwości, że chodzi o łączność z wywyższonym Chrystusem i Kyriosem. Nie występuje zwrot „w Jezusie", a więc taki, któ­ry by wskazywał na Jezusa ziemskiego^[31]. Można też zgodzić się ze wzmiankowaną wyżej różnicą pomiędzy „w Chrystusie" i „w Panu". Znamienne jest, że ten ostatni zwrot spotkać można przede wszystkim w kontekstach parenetycznych, jak na przykład: „napominamy was w Panu Jezusie" (1 Tes 4,1); „Aby [...] w Panu się chlubił ten, co się chlubi" (1 Kor 1,31; 2 Kor 10,17); „Radujcie się w Panu!" (Flp 3,1), albo kiedy Paweł swoje osobiste decyzje poleca Bogu: „Mam nadzieję w Panu Jezusie, że nieba­wem poślę do was Tymoteusza" (Flp 2,19); „Bramy były dla mnie otwarte w Panu" (2 Kor 2,12, w odniesieniu do Troady). Tym, który rozporządza wszystkim, jest Pan i Jemu należy się poddać. Znamienne jest także częste pojawianie się tej formuły w pozdrowieniach^[32]. Wszystkich swych przyjaciół i współpraco­wników Paweł widzi w perspektywie tego powiązania z Panem -jako żyjących w Panu, jako współpracowników, umiłowanych, trudzących się w Panu^[33]. Przypomina im równocześnie o ich obowiązkach wobec Pana.

Tam, gdzie mają one większe znaczenie, zwroty „w Chry­stusie - w Panu" należy rozumieć w sensie przestrzennym. Egzys­tencja chrześcijańska jest dla Pawła po prostu życiem w Chrystusie: „Jesteście w Chrystusie Jezusie" (1 Kor 1,30: ὑμεῖς ἑστε ἑν Χριστῷ Ιησοῦ ; por. Rz 8,1; 2 Kor 5,17; Ga 3,28). Jest to przestrzeń, którą przenika i określa wywyższony Chrystus i Kyrios, w której On działa, w której jest obecna zapośredniczona przez Niego miłość Boża (Rz 8,39), Jego odkupienie (3,24), życie wieczne (6,23), Jego świętość (1 Kor 1,2) itd. Ponieważ wywyż­szony Chrystus przeszedł przez śmierć i zmartwychwstanie, więk­szość chrześcijan żyje pod znakiem tych zbawczych wydarzeń (zob. zwłaszcza Flp 2,5). Niemniej w znaczeniu zwrotu „w Chrystusie" na pierwsze miejsce wysuwa się przestrzenna idea włączenia w pole Jego działania. W Nim jest zapoczątkowane dopełnienie eschatologiczne. „Jeżeli więc ktoś [pozostaje] w Chry­stusie, jest nowym stworzeniem" (2 Kor 15,18 n; 1 Tes 4,16).

W ostatecznym rozrachunku koncepcję tę można właściwie zrozumieć wtedy tylko, gdy w tym wypełnionym przez działanie wywyższonego Kyriosa obszarze widzi się Kościół. Jest on w świecie tym obszarem, który jest otwarty ku Chrystusowi, jest Jego Ciałem, Ciałem w Chrystusie, samym wreszcie Chrystusem (zob. Rz 12,5; 1 Kor 12,12.27). W tym Ciele Wywyższony nie zatraca bynajmniej swej własnej indywidualności. Właśnie gło­szenie Go jako Pana wyklucza takie nieporozumienie. Ale w tej społeczności nie roztapia się także poszczególny chrześcijanin.

Niemniej, przez swoje życie w Chrystusie, pozostaje on także we wspólnocie z innymi. „Wszyscy bowiem jesteście kimś jednym w Chrystusie" (Ga 3,28); Andronik i Junia „przede mną przystali do Chrystusa" (Rz 16,7) to zwroty wyrażające te powiązania. Paweł pamięta o tej granicy, także w odniesieniu do Chrystusa, i dlatego terminu „mistyczny" można tu używać tylko w dalszym znaczeniu, a mianowicie jako otrzymywane przez łaskę doświad­czanie Ducha przez chrześcijan, rozumiane w sensie opartego na łasce ich zjednoczenia w Chrystusie^[34].

-----------------------------

[30] Kasemann, Rom, 211, słusznie zauważa, że należałoby w każdym przypadku sprawdzić, z jakim znaczeniem mamy do czynienia: lokalnym, nad­rzędnym czy modalnym.
[31] Nie przeczy temu występowanie zwrotów „w Chrystusie Jezusie", w „Chrystusie Jezusie, naszym Panu". Mają one to samo znaczenie co „w Chry­stusie" i „w Panu".
[32] Tak na przykład z 8 miejsc występującego w Rz „w Panu" 7 przypada na rozdział z pozdrowieniami.
[33] Zob. Rz 16,2.8.11-13.22; 1 Kor 4,17; 16,19; Flp 2,29.
[34] W związku z terminem „mistyka" zob. K. Rahner, Proxis des Glaubens, Zürich³1985, 123 n.