Kiedy i gdzie?

„Gdy Jezus został wzięty do nieba, Apostołowie wrócili do Jerozolimy z góry, zwanej Oliwną, która leży blisko Jerozolimy, w odległości drogi szabatowej”. (Dz 1,12)

Wydaje się, iż zdanie to nie budzi szczególnych wątpliwości, czy kontrowersji do czasu, gdy zestawimy je z innymi fragmentami Pisma Św., mówiącymi o Wniebowstąpieniu:

• Ewangelista Marek:

pisze o Zmartwychwstaniu, spotkaniu z uczniami zdążającymi do wsi i ukazaniu się Jezusa „samym Jedenastu, gdy siedzieli za stołem”. Następnie zaś stwierdza, że „po rozmowie z nimi Pan Jezus został wzięty do nieba i zasiadł po prawicy Boga” (Mk 16,19)

• Ewangelista Łukasz:

informuje, że po spotkaniu w Wieczerniku z Apostołami Jezus: „wyprowadził ich ku Betanii i podniósłszy ręce błogosławił ich. A kiedy ich błogosławił, rozstał się z nimi i został uniesiony do nieba”. (Łk 24,50-51)

Zastanawiająca jest owa rozbieżność między dziełami tego samego autora - Łukasza – jego tekstami ewangelicznymi oraz Dziejami Apostolskimi.
Otóż w Ewangelii według tego autora, nie ma żadnego odstępu czasu; Jezus po spotkaniu z uczniami idącymi do Emaus ukazuje się w Wieczerniku, prowadzi Apostołów do Betanii i unosi się do nieba.
W Dziejach Apostolskich natomiast, ukazuje się jeszcze przez czterdzieści dni i dopiero później wstępuje do nieba.
Ewangelia wg św. Marka raczej nie pomaga w wyjaśnieniu tej „sprzeczności”.

Kiedy zatem, w jakich okolicznościach i gdzie dokonało się Wniebowstąpienie?

Tempus – aspekt czasu
Uważnie czytając Ewangelię wg św. Łukasza, można dostrzec, że nie jest wcale takim oczywistym, iż Wniebowstąpienie nastąpiło w dniu Zmartwychwstania. Zwrot „potem” nie musi oznaczać bowiem następstwa bezpośredniego, lecz równie dobrze może odnosić się do dłuższej perspektywy czasowej.

Conditio – aspekt okoliczności
Według tekstu Dziejów Apostolskich - Jezus wstępuje do nieba "podczas wspólnego posiłku". Natomiast w ewangelicznym zapisie Łukasza, ma to miejsce dopiero po posiłku. Tymczasem w Dz 1,4 czytamy tylko o tym, że „podczas wspólnego posiłku” Jezus powiedział uczniom, aby nie odchodzili z Jerozolimy. W następnych wersach czytamy już o słowach Jezusa na inny temat i dopiero po tym fragmencie, następuje opis Wniebowstąpienia Jezusa. Nic zatem nie wskazuje, by przemowa Jezusa, skierowana do uczniów tuż przed Wniebowstąpieniem, była zbieżna czasowo z samym posiłkiem. Taka interpretacja stanowi daleko idące (choć kuszące!) uproszczenie. Zaburza jednak prawidłową percepcję następstwa czasowego i przyczynowo- skutkowego owych wydarzeń.

Loci – aspekt miejsca
Po Wniebowstąpieniu uczniowie "wrócili do Jerozolimy z góry, zwanej Oliwną, która leży w odległości drogi szabatowej" od Jerozolimy (Dz 1, 12). Dzieje Apostolskie podają zatem, że wszystko odbywa się na Górze Oliwnej, tymczasem w Ewangelii wg św. Łukasza ma to miejsce w pobliżu Betanii.

Od Jerozolimy Góra Oliwna jest oddalona o ok. 880 m (tyle bowiem wynosi tzw. droga szabatowa). Natomiast Betania leży ok. 2264 m od Jerozolimy (o czym wiemy z J 11, 18).
Sprzeczność jest tu jednak tylko pozorna. Tekst grecki podaje jedynie, że Jezus „Edzegagen de autos heos pros Bethanian”, czyli: „wyprowadził zaś ich [uczniów] aż ku Betanii” (Łk 24,50). Nie oznacza to jednoznacznie, że do Betanii doszli. Greckie pros - występujące w Łk 24,50 - nie musi bowiem być równoznaczne z określeniem: „do”; może również odpowiadać pojęciu przestrzennemu: „ku”, „na” lub „koło”. Wyprowadzić kogoś „ku” jakiejś miejscowości, bądź wyprowadzić go „na” drogę do określonego miasta - nie pozostaje tożsame z dojściem do niego. Podobnie - słowa: „dzień zmierza ku końcowi”, nie oznaczają, iż dzień już się zakończył.

Czytamy także w Łk 24,51 o tym, że kiedy Jezus pobłogosławił uczniów, to „rozstał się” z nimi i dopiero później został wzięty do nieba. Tak więc, Ewangelia wg św. Łukasza nie wskazuje jednoznacznie, że Wniebowstąpienie Jezusa nastąpiło akurat w Betanii, bądź w jej okolicy. Wskazuje jedynie, że zanim Jezus rozstał się z Apostołami, wyruszył z nimi w kierunku tej miejscowości. Owo wydarzenie mogło nastąpić nawet w Jerozolimie, gdzieś pod Górą Oliwną.
Zaś co do słów z Dziejów Apostolskich, to nie precyzują one wprost, że Jezus wstąpił do nieba „z Góry Oliwnej”. Tekst ten sygnalizuje tylko, że po tym, gdy Jezus wniebowstąpił, uczniowie „wtedy (tote) wrócili do Jerozolimy z góry zwanej Oliwną”.

Dogłębne przeanalizowanie wymienionych tekstów, pozwala wyświetlić ich spójność i wzajemną kompatybilność, mimo wyakcentowania różnych aspektów okoliczności Wniebowstąpienia.
Warto ponadto zauważyć, iż wieloźródłowość (różne księgi, różni autorzy) w obrębie kanonu Pisma Św., daje nam – odbiorcom – dodatkową, wręcz niepowtarzalną możliwość uzupełnienia informacji o tak ważnym, wręcz fundamentalnym wydarzeniu naszej wiary i historii, jakim stale pozostaje akt wstąpienia Jezusa do Domu Ojca.