Każdy ma swój Tabor

Dzisiejsze czytania koncentrują się na odpowiedzi na pytanie jak wierzyć, gdy Boże obietnice zdają się nie spełniać. Skąd czerpać siły do trwania?

• Pełny tekst czytań mszalnych
• Komentarze biblijne do czytań

1. Kontekst pierwszego czytania Rdz 15,5-12.17-18

Pierwsze czytanie tej niedzieli to fragment opisanej w Księdze Rodzaju historii Abrahama. Bez znajomości kontekstu jest trochę niejasne. Warto więc go przypomnieć.

Abram (jeszcze nie Abraham, zmiana imienia nastąpiła później) wyszedł już z Charanu i przyszedł do ziemi, którą mu Bóg przyobiecał. Zdążył już z powodu głodu zawędrować do Egiptu, rozstać się z Lotem i pobić czterech królów. I nic. Obietnice dla których opuścił swoje rodzinne strony nie spełniły się. To znaczy nie tak jak Abram oczekiwał. „Uczynię bowiem z Ciebie wielki naród, będę Ci błogosławił i twoje imię rozsławię: staniesz się błogosławieństwem. Będę błogosławił tym, którzy tobie błogosławić będą, a tym, którzy tobie będą złorzeczyli i Ja będę złorzeczył. Przez ciebie będą otrzymywały błogosławieństwo ludy całej ziemi” (Rdz 12, 2-3). Wszystko dobrze. Ale gdzie ten wielki naród? Przecież w momencie gdy rozgrywa się przypominana tej niedzieli scena Abram nie ma jeszcze ani jednego potomka.

Czytana w tę niedzielę opowieść o Abramie wpisuje się w ten kontekst. Poprzedza ją rozmowa Abrama z Bogiem (Rdz 15, 1b-4) . „«Nie obawiaj się, Abramie,  bo Ja jestem twoim obrońcą; nagroda twoja będzie sowita». Abram rzekł: «O Panie, mój Boże, na cóż mi ona, skoro zbliżam się do kresu mego życia, nie mając potomka; przyszłym zaś spadkobiercą mojej majętności jest Damasceńczyk Eliezer».  I mówił: «Ponieważ nie dałeś mi potomka, ten właśnie zrodzony u mnie sługa mój, zostanie moim spadkobiercą»”.

Zadziwiające, prawda? Abram  mimo całego szacunku, jaki okazuje Bogu, pozostaje realistą. Taka jego postawa przewija się zresztą przez całą opowieść o nim. A Bóg? Bóg nie obraża się. Rozumie, że sceptycyzm Abrama ma podstawy w faktach. Dlatego przejmuje inicjatywę. „«Nie on będzie twoim spadkobiercą, lecz ten po tobie dziedziczyć będzie, który od ciebie będzie pochodził»”. I dalej mamy już tekst czytania dzisiejszej niedzieli „ I poleciwszy Abramowi wyjść z namiotu, rzekł: «Spójrz na niebo i policz gwiazdy, jeśli zdołasz to uczynić»; potem dodał: «Tak liczne będzie twoje potomstwo».  Abram uwierzył i Pan poczytał mu to za zasługę”. A potem jest już scena zawarcia przymierza między Bogiem a Abramem.

Bóg poleciwszy Abramowi wyjść z namiotu, rzekł: "Spójrz na niebo i policz gwiazdy, jeśli zdołasz to uczynić”; a potem dodał: "Tak liczne będzie twoje potomstwo”. Abram uwierzył i Pan poczytał mu to za wielką zasługę.

Potem zaś rzekł do niego: "Ja jestem Pan, którym cię wywiódł z Ur chaldejskiego, aby ci dać ten oto kraj na własność”. A na to Abram: "O Panie, o Panie, jak będę mógł się upewnić, że otrzymam go na własność?”.Wtedy Pan rzekł: "Wybierz dla mnie trzyletnią jałowicę, trzyletnią kozę i trzyletniego barana, a nadto synogarlicę i gołębicę”.

Wybrawszy to wszystko, Abram poprzerąbywał je wzdłuż na połowy i przerąbane części ułożył jedną naprzeciw drugiej; ptaków nie porozcinał. Kiedy zaś do tego mięsa zaczęło zlatywać się ptactwo drapieżne, Abram je odpędzał. A gdy słońce chyliło się ku zachodowi, Abram zapadł w głęboki sen i opanowało go uczucie lęku, jak gdyby ogarnęła go wielka ciemność.

A kiedy słońce zaszło i nastał mrok nieprzenikniony, ukazał się dym jakby wydobywający się z pieca i ogień niby gorejąca pochodnia i przesunęły się między tymi połowami zwierząt. Wtedy to właśnie Pan zawarł przymierze z Abramem, mówiąc: "Potomstwu twemu daję ten kraj od Rzeki Egipskiej aż do wielkiej rzeki Eufrat”.

Scena jest oczywiście trochę bardziej malownicza niż można to usłyszeć podczas liturgii.  W lekcjonarzu – co widać w siglach do czytania – pominięto Bożą zapowiedź, że także potomstwo Abrahama będzie musiało jeszcze poczekać na spełnienie obietnicy danej Abrahamowi. Nie zaburza to jednak wymowy całej sceny. Wobec pewnej rezygnacji i dystansu Abrama Bóg przejmuje inicjatywę: ponawia obietnice i daje Abramowi dowód, że je spełni.

W pełnej podskórnego niepokoju scenie (drapieżne ptaki, zmierzch, lęk który opanował Abrama) najważniejsze jest oczywiście to, że Bóg zawarł z Abramem przymierze. Jednak na uwagę zasługują trzy elementy tej opowieści, które pojawią się także w Ewangelii: lęk, objawienie się Boga, i wskazanie, które Bóg daje.