Nowy Testament

Pierwszy i Drugi List do Tesaloniczan

Listy do Tesaloniczan są trzynastą i czternastą księgą Nowego Testamentu (należą do tzw. listów eschatologicznych św. Pawła). Zostały skierowane do chrześcijan z Tesaloniki, największego miasta Macedonii.

Pierwszy List do Tesaloniczan jest najstarszym pismem Nowego Testamentu – pochodzi z ok. 50-51 r. Natomiast Drugi – deuteropawłowy (pseudoepigraf) – przypisywany uczniowi apostoła – powstał po 70 r. (jego autor, wykorzystując autorytet Pawła i naukę Pierwszego Listu, dąży do wyprostowania błędnych apokaliptycznych wyobrażeń o paruzji).

Pierwszy List do Tesaloniczan jest reminiscencją apostoła nt. jego pracy w gminie, zawiera napomnienia dotyczące życia w małżeństwie i wspólnocie chrześcijańskiej, nauki dotyczące losu umarłych oraz wskazania, jak się przygotować do rychłej paruzji. Drugi List do Tesaloniczan bezpośrednio podejmuje temat przyjścia Pana, krytykując tych, którzy oczekiwali Go biernie (przestawszy pracować), i zalecając czuwanie.

Pierwszy i Drugi List do Tymoteusza

Listy do Tymoteusza wraz z Listem do Tytusa stanowią grupę tzw. listów pasterskich. Były skierowane do przełożonych wspólnot chrześcijańskich w Efezie.

Oba listy są pseudoepigrafami (nie są cytowane przez najstarszych pisarzy chrześcijańskich, ich język, styl i terminologia odbiegają od listów Pawła, ukazują strukturę Kościoła z przełomu I/II w.) – zredagował je anonimowy autor w latach 90-100.
Listy do Tymoteusza zawierają wiele wskazań duszpasterskich. Do zasadniczych tematów Pierwszego Listu należy troska o właściwy porządek w czasie zgromadzeń liturgicznych, o czystość nauki, modlitwa za wszystkich, przymioty duchownych, przestroga przed błędnymi naukami, sprawa wdów i prezbiterów oraz pouczenia dotyczące służby. Drugi List zachęca do wyznawania nauki Chrystusa, ostrzega przed błędnowiercami i niemoralnym życiem. Podkreśla też prawdę o natchnieniu Pisma świętego. Na koniec, przewidując bliską śmierć, Paweł podsumowuje swoje życie i prosi Tymoteusza, by go odwiedził.

List do Tytusa

List do Tytusa jest trzecim listem pasterskim św. Pawła (jednym z najkrótszych jego pism). Jest adresowany do poganochrześcijanina Tytusa, którego apostoł nawrócił, a po kilku latach współpracy uczynił swoim następcą w gminie na Krecie.
List powstał w tym samym czasie co Pierwszy List do Tymoteusza – w latach 90-100 w Efezie. Choć tradycja aż do XIX w. przypisywała go Pawłowi, podobnie jak pozostałe listy pasterskie, jest pseudoepigrafem. 

List do Tytusa zawiera wskazania dotyczące sprawowania urzędu pasterskiego. Uczy mądrego postępowania z fałszywymi nauczycielami – nie przez dyskusję, ale przez przykład moralnego życia pełnego dobrych uczynków. Podaje też w formie pouczeń dla różnych stanów zasady życia chrześcijańskiego zgodnego z zasadami wiary.

List do Filemona

List do Filemona to najkrótszy list św. Pawła, zaliczany do grupy listów więziennych. Jest adresowany do Filemona, bogatego poganochrześcijanina nawróconego przez Pawła, mieszkającego w Kolosach.

Starsze opracowania wiążą jego powstanie z rzymskim uwięzieniem apostoła (61-63 r.). Nowsze natomiast sugerują okres wcześniejszy – ok. 55 r., gdy Paweł przebywał w więzieniu w Efezie.

List dotyczy niewolnika Onezyma, który po ucieczce od swego pana spotkał Pawła. Apostoł nawrócił go i ochrzcił, a następnie odesłał do właściciela wraz z listem, w którym prosił o przyjęcie go jako chrześcijanina. Paweł nie rozwiązuje problemu niewolnictwa, lecz ogranicza się do naświetlenia go od strony zasad moralności chrześcijańskiej. Wskazuje, że wszyscy (czy to wolni, czy niewolnicy) są braćmi w Chrystusie, który jest ich jedynym Panem.

List do Hebrajczyków

List do Hebrajczyków różni się od wszystkich innych pism Nowego Testamentu pod względem języka i myśli teologicznej. Z tego powodu bardzo późno (w IV w.) wszedł do kanonu w Kościele zachodnim (jest jednym z pism deuterokanonicznych). Mimo formy listu, nie ma żadnego adresu, zaś z treści wynika, że był skierowany do wspólnot judeochrześcijańskich.\

Bardzo długo (do Soboru Watykańskiego II) był przypisywany Pawłowi, lecz współcześnie uznaje się, że zredagował go w Rzymie przed 96 r. anonimowy autor (list jest wspominany przez Klemensa Rzymskiego w jego Liście do Koryntian, napisanym ok. 96 r.).
Celem listu było napomnienie drugiego już pokolenia chrześcijan wobec osłabienia ich wiary oraz zachęta do wytrwałości w wierze mimo cierpień i prześladowań. Autor, używając formy kazania, wykorzystuje Stary Testament do wyjaśnienia wyższości Nowego Przymierza dokonanego przez Jezusa Chrystusa. Ukazuje Jezusa jako najwyższego Arcykapłana, Orędownika i Pośrednika, który doskonałą ofiarą ze swego życia odkupił i uświęcił wiernych.

Zobacz również: Problem autorstwa Listu do Hebrajczyków :.

List Jakuba Apostoła

List Jakuba Apostoła jest pierwszym z siedmiu tzw. listów katolickich, czyli powszechnych. Nie ma konkretnych adresatów. Jest pismem deuterokanonicznym. Nie występuje w kanonie Muratoriego. Od czasów Orygenesa jest uznawany w Kościele wschodnim, natomiast na zachodzie został przyjęty pod wpływem Hieronima i Augustyna (IV w.).

Nowy Testament wymienia pięciu Jakubów, z których trzech teoretycznie mogło napisać list. Najbardziej prawdopodobna wydaje się teza, że autorem listu był anonimowy judeochrześcijanin-hellenista, który na przełomie I/II w. wyłożył swoją naukę, przypisując ją Jakubowi, bratu Pańskiemu (jednemu z apostołów), biskupowi Jerozolimy.

Głównym celem listu było umocnienie chrześcijan w nauce, którą niedawno przyjęli. Ma więc on formę praktycznej katechezy poruszającej temat pokusy, wiary, która bez uczynków jest martwa, grzechów języka, chciwości, przywiązania do świata i bogactwa oraz kłótni. Zawiera też pouczenia dotyczące Opatrzności Bożej i Sądu oraz modlitwy. List Jakuba przekazuje też biblijne podstawy sakramentu namaszczenia chorych.

Pierwszy i Drugi List Piotra

Listy Piotra należą do tzw. listów powszechnych (nie mają konkretnego adresata, zawierają pouczenia duszpasterskie).

Oba listy są pseudoepigrafami. Choć tradycja przypisuje je samemu apostołowi, bardziej prawdopodobna jest teza, że Pierwszy List Piotra spisał jego uczeń – być może Sylwan – w latach 90-100. Drugi jest najpóźniejszym pismem Nowego Testamentu – powstał około 120 r. Jego redaktorem był prawdopodobnie jakiś przełożony gminy chrześcijańskiej.

Do napisania Pierwszego Listu skłoniła autora trudna sytuacja chrześcijan (prześladowania) w północnych prowincjach Azji Mniejszej. Pismo ma formę pouczeń, których celem było umocnić adresatów i przypomnieć im podstawy wyznawanej wiary (nadzieja, odrodzenie w chrzcie, obietnica dziedzictwa). Zawiera też trzy chrystologiczne hymny pasyjne stosowane pierwotnie przy chrzcie oraz wzmiankę o zstąpieniu Chrystusa do Otchłani .

Drugi List koncentruje się na paruzji. Zaleca oczekiwanie w cnocie i wierze, a nawiązując do faktu przemienienia, mówi o chwale powtórnego przyjścia Chrystusa. Podobnie jak List Judy, Drugi List Piotra przestrzega przed fałszywymi prorokami, którzy prowadzą wyznawców ku herezji.