Święty Tomasz, Apostoł

Tomasz, zwany także Didymos, "Bliźniak", należał do ścisłego grona Dwunastu Apostołów. Ewangelie wspominają go kilkakrotnie: kiedy jest gotów pójść z Jezusem na śmierć (J 11, 16); w Wieczerniku podczas Ostatniej Wieczerzy (J 14, 5); osiem dni po zmartwychwstaniu, kiedy ze sceptycyzmem wkłada rękę w bok Jezusa (J 20, 19nn); nad Jeziorem Genezaret, gdy jest świadkiem cudownego połowu ryb po zmartwychwstaniu Jezusa (J 21, 2).


O świętym Tomaszu Apostole mówi się czasem "niewierny Tomasz". Oczywiście nie oznacza to jakoby miał być niewierny Jezusowi. Miał tylko zwykłe ludzkie wątpliwości, czy rzeczywiście pozostali apostołowie ujrzeli zmartwychwstałego Jezusa: "Jeśli nie ujrzę na rękach jego przebicia gwoździami i nie włożę palca mego w miejsce gwoździ i nie włożę ręki mojej w bok jego, nie uwierzę" (Jn 20, 24). Tę scenę często przedstawiano na obrazach.



O późniejszym życiu i śmierci św. Tomasza znajdujemy informacje tylko w apokryfach – pismach o tematyce biblijnej, nie uznanych za wiarygodne i natchnione. Według tradycji św. Tomasz ewangelizował Fartów (Iran), zginął śmiercią męczeńską 3 lipca 72 roku w Kalamina w Indiach. Miał zostać przebity włócznią i właśnie włócznia jest jego atrybutem. Obok: na obrazie słynnego malarza hiszpańskiego, Velazqueza, święty trzyma również książkę – atrybut wszystkich apostołów. Pochowano go w Mailapur (dzisiaj przedmieście Madrasu). W III wieku relikwie przeniesiono do Edessy, potem na wyspę Chios. W 1258 r. krzyżowcy przewieźli je do Ortony w Italii.



W apokryfach zawarte są opowieści o działalności misyjnej św. Tomasza na terenie dzisiejszego Iraku i Indii. W jednej z nich znajduje się informacja jakoby święty wybudował pałac króla Guduphary w Indiach. Dlatego drugim atrybutem św. Tomasza jest często węgielnica: narzędzie budowlane służące do wyznaczania linii prostopadłych i sprawdzania, czy narożnik budowli ma rzeczywiście kąt prosty.

Św. Tomasz jest patronem Indii, Portugalii, Urbino, Parmy, Rygi, Zamościa; architektów, budowniczych, cieśli, geodetów, kamieniarzy, murarzy, stolarzy, małżeństw i teologów.