O Kongresie raz jeszcze

II część tej kantaty nie jest już parafrazą psalmu 137, ale pieśnią religijną. Ta pieśń dokonuje chrystologicznej interpretacji sytuacji Judejczyków nad rzekami Babilonu: „Baranek idzie i niesie winę świata i jego dzieci. Idzie i cierpliwie pokutuje za grzechy wszystkich grzeszników. Idzie, słabnie i boleje, oddaje się siepaczom, przeprasza tych, co są Mu bliscy. Coraz więcej kpin, szyderstw i drwin. Oto lęk, rany, sińce, krzyż i śmierć. A On mówi: Ja, zaiste, chcę cierpieć.”

Po wysłuchaniu kantaty 267 J.S. Bacha prelegent przedstawił psalm 137 jako źródło inspiracji w pieśni wysiedlonych Izraelitów Va, pensiero z trzeciego aktu opery Verdiego „Nabucco” POSŁUCHAJ:. Opera ta została wystawiona w Mediolanie w 1842r. Ta aria rozlega się wtedy, gdy ważą się losy dekretu, skazującego Żydów na zagładę w Babilonie.
Zasadnicza myśl psalmu zawarta została w słowach: pamięć, pieśń, Pan. Utwór ten posiada niezwykłą siłę ekspresji muzycznej. Zaakcentowana została zarówno doniosłość pieśni, która rozbudzi pamięć o narodowej wielkiej historii, ale równocześnie jest tam odniesienie do Pana. Tylko Pan może tę harfę, która została zawieszona na wierzbach płaczących, natchnąć nowymi dźwiękami, takimi, które będą w stanie wyzwolić i przeobrazić lud cierpiący, zniewolony, poddany szyderstwu bałwochwalców.

Na zakończenie swojego wystąpienia ks. prof. Witczyk zwrócił uwagę na słowa jednego z komentatorów, który po wysłuchaniu właśnie tej arii Verdiego wskazał, że podcięcie korzeni kultury, tak nierozdzielnie związanej z Europą, naszą ojczyzną, doprowadzi do jej utraty – pozostanie ojczyzna, ale utracona.