O Kongresie raz jeszcze

Na zakończenie ks. dr Szymik wskazał, że czasy współczesne to czasy krytycznych badań historycznych, zajmujących się „literą”. Hermeneutyka katolicka zajmuje się Duchem. Katolicy wierzą w natchnienie Pisma Świętego, tzn. że tekst biblijny jest tekstem świętym, natchnionym i powinno się go czytać w tym samym duchu, w którym został on napisany.

Jako ilustrację swoich myśli prelegent przywołał słowa bł. Jana Pawła II: „chcąc uzyskać w pełni przekonywującą interpretację natchnionych przez Ducha Świętego słów, musimy również my dać się poprowadzić Duchowi Świętemu. Dlatego trzeba się modlić, dużo modlić, prosić o wewnętrzne światło Ducha i przyjąć ulegle to światło, prosić o miłość, bo tylko ona uzdalnia nas do zrozumienia sposobu wypowiadania się Boga, który „jest miłością” (1 J 4,8.16). [Jan Paweł II w „Przemówieniu na temat interpretacji Biblii w Kościele” (nr 9)]

Inaczej mówiąc, człowiek wierzący, głęboko wierzący, dzięki podjętemu trudowi lektury duchowej Pisma Świętego dochodzi do poznania utrwalonego w nim orędzia i jego interioryzacji, uczynienia tych słów częścią swojego wewnętrznego "ja". Wskazywał na to także papież Benedykt XVI w adhortacji apostolskiej „Verbum Domini”: „tekst biblijny może właściwie zrozumieć tylko ten, kto sam przeżył to, o czym mówi tekst”.[PAPIESKA KOMISJA BIBLIJNA, Interpretacja Biblii w Kościele (15 kwietnia 1993), II, A, 2: Ench. Vat., 13, n. 2988. ]

Jakie znaczenie mają te właśnie słowa w kontekście analizy dzieł Bruegla? Kim był Pieter Bruegel jako człowiek, humanista, chrześcijanin?
Pierwszą odpowiedź przynosi sam fakt kilkukrotnego malowania wieży Babelu. Jeśli sięgnął on po ten biblijny motyw, wspomagając się jego tradycją interpretacyjną, to na pewno chciał powiedzieć coś o człowieku i społeczeństwie i ich relacjach do Boga.
Wieża sięgająca nieba (interpretacja w tradycji żydowskiej i chrześcijańskiej) to symbol arogancji i pychy człowieka względem Boga. Człowiek chce się uniezależnić, a nawet przejąć uprawnienia Boga, zająć Jego miejsce, zastąpić Go, odrzucić. Brueglowski obraz „Wieża Babelu” to przypomnienie ludzkiej pychy, arogancji, ukaranej przez Boga.

Analizując całą twórczość tego malarza można dostrzec, że obok licznych przedstawień życia codziennego artysta sięgał także po tematy biblijne i religijne (Pejzaż z przypowieścią o siewcy, Wieża Babelu, Pokłon Trzech Króli – malowany kilka razy, Kazanie św. Jana Chrzciciela, Rzeź niewiniątek, Nawrócenie Szawła, Droga krzyżowa). Także wybór tych tematów mówi wiele o Brueglu jako o człowieku wierzącym.
Na koniec ks. dr Szymik stwierdził, że w czasach współczesnych malarzowi: wielkich społecznych niepokojów, krwawych religijnych sporów, nietolerancji i wojen, a także w czasie renesansu, odrodzenia ludzkiego ducha – ostatecznie zaś w czasach, w których było tak wiele ludzkiej buty, pychy, arogancji i zarozumiałości, malarz zdaje się wskazywać drogę pokornej ludzkiej egzystencji, pokornego trwania przed swoim Stwórcą, drogę nawrócenia i pokuty. Może dlatego aż do dzisiaj jego obrazy tak fascynują ludzi?

cdn.