Protoplasta mądrych błaznów

Błaźni byli dworzanami, którzy nie liczyli na awanse i intratne stanowiska. Nie musieli więc starać się przypodobać monarchom, a na dworach – jeśli mieli krytyczny zmysł obserwacji – byli nielicznymi, którzy odważali się władcom mówić prawdę.

Zdaje się, że taką rolę na dworze biblijnego króla Dawida w X w. przed Chr. spełniał prorok Natan. Owszem, nie był błaznem, ale był tym, który posiadając misję Boga, mówił władcy prawdę.

Dawid był królem, który w Izraelu zrobił rzeczy niepowtarzalne. Choć jego państwo nie było monarchią porównywalną z Egiptem czy władztwami Mezopotamii, umocnił jego granice. Pokonał i ujarzmił zewnętrznych wrogów. Stał się też – o czym nie mógł mieć pojęcia – twórcą dynastii, która miała po wiekach wydać Mesjasza.

Ale ten król okazał się nikczemnikiem w sprawie jednego ze swych wybitnych żołnierzy. Chodziło o Uriasza Chetytę. Dawid uwiódł jego żonę, a gdy nie udało się ukryć tego postępku, wysłał Uriasza na niechybną śmieć. I chyba ten postępek uszedłby władcy bezkarnie, gdyby nie Natan.

To ten prorok stawił się przed królem i wypomniał mu nieprawość. „Zlekceważyłeś słowo Pana” – zawyrokował. W duchu tamtej mentalności zaryzykował wiele, może nawet życie. Ale w tym momencie, dzięki prorokowi, w królu Dawidzie obudziła się nuta jego prawdziwej wielkości: „Zgrzeszyłem wobec Pana” – powiedział.

Z jedynowładcy, który wydaje nieodwołalne polecenia, Dawid stał się pokutnikiem. Ta wielkość pokutującego króla była dowodem czegoś, czego brakuje naszym czasom.

My nie lubimy proroków i zrezygnowaliśmy z mądrych błaznów, którzy nam przypominają, że to nie my, ludzie, stanowimy ostateczne prawa. Nie lubimy przypominania, że jesteśmy słabi i grzeszni. Drażni nas prawda, że nad nami istnieje „słowo Pana”, któremu powinniśmy się podporządkować po to, by budować społeczny ład. W efekcie jakże daleko nam do pokutującego króla Dawida.

***

Tekst czytania znajdziesz tutaj