Czas wrócić do Edenu

Dobór tych czytań zaskakuje. No bo co wszystkie je łączy? Przymierze? Nie ma go w Ewangelii. Wspomnienie arki? Tego też w Ewangelii nie ma. Można snuć analogie, ale dość odległe. Zresztą w pierwszym czytaniu też w sumie o arce nic nie ma. Jest chyba tylko jeden wspólny mianownik. Zwierzęta. Choć też nie zostały wprost wspomniane w drugim czytaniu. Więc? Tym razem trzeba się chyba bardziej zagłębić w czytania. Zadanie w sam raz na pierwszą niedzielę Wielkiego Postu. Wtedy odkrywa się, że wspólnym mianownikiem tych czytań jest pewna cecha Boga...

• Pełny tekst czytań
• Komentarze biblijne do czytań

1. Kontekst pierwszego czytania Rdz 9,8-15

11 pierwszych rozdziałów Księgi Rodzaju to fascynująca opowieść. Przez biblistów bywa nazywana prehistorią biblijną. Bo faktycznie, dotyczy czasów tak odległych, że   trudno zlokalizować je jakoś w czasie. Występująca po nich historia Abrahama dużo bardziej się do takich zabiegów nadaje. Owych 11 pierwszych rozdziałów – nie.

Także gatunek literacki, w jakim została przedstawiona nasuwa myśl, że nie o przedstawienie faktów chodzi, ale wyrażenie pewnej idei. O odpowiedź na pytanie skąd wziął się świat, skąd wziął się w nim grzech. I przede wszystkim jak to się stało, że ten grzech pierwszych rodziców w jakiś sposób przelazł na wszystkich ludzi. Jasnej odpowiedzi na to pytanie w tej opowieści oczywiście też nie ma. Ale jest obrazowo podany fakt: grzech się rozrastał i plenił się jak chwasty. Nic nie zdołało go powstrzymać.

My ludzie, skłonni jesteśmy myśleć, że zło można wytępić. Jak wziąć bata i porządnie przyłożyć... I tak dalej... A autor tej opowieści mówi: nie, tak się nie da. Nawet potop, w którym ocalało tylko kilku dobrych ludzi, nie przywrócił człowiekowi jego niewinności z czasów Edenu. Nie i koniec .Bóg, pewnie dla pouczenia nas, bo przecież sam jest wszechwiedzący, też tej metody spróbował i nawet Jemu nie wyszło.

Bo po potopie ludzie dalej grzeszą. A szczytem ich pychy będzie budowa wieży Babel. Widząc to wszystko Bóg porzuca próbę naprawienia zła przez ucisk - wie, że to daremne wysiłki ale my niekoniecznie to wiemy - a zwraca się ku drodze miłości. Powołuje Abrahama. I tak zaczyna się nowy etap historii zbawienia...

Pierwsze czytanie tej niedzieli to scena, kiedy Bóg zawiera przymierze z Noem. Bóg obiecuje, że walcząc z grzechem już nigdy nie sprowadzi na świat tak katastrofalnej zagłady. On oczywiście zawsze wiedział, że to droga donikąd. Ale nam, ludziom, mogło się wydawać ( i ciągle się wydaje), że jest inaczej. To dla nas jest ta opowieść.

Bóg wie, że tępieniem zła nie wykorzeni. Zawiera więc przymierze z Noem i uroczyście ogłasza, ze z tej metody, i tak nieskutecznej, już nie skorzysta.

Proponuję przeczytać jednak nie tylko to, co zaproponowali dobierający czytania, ale całą tę scenę wyjścia Noego i jego rodziny z Arki. Znaleźć tam można pewne  istotne dopowiedzenie do tego, co przedstawia samo czytanie (Rdz 8,20-9,29), a co przyda się w rozumieniu Ewangelii.. Tekst czytania – pogrubioną czcionką.

Noe zbudował ołtarz dla Pana i wziąwszy ze wszystkich zwierząt czystych i z ptaków czystych złożył je w ofierze całopalnej na tym ołtarzu. Gdy Pan poczuł miłą woń, rzekł do siebie: «Nie będę już więcej złorzeczył ziemi ze względu na ludzi, bo usposobienie człowieka jest złe już od młodości. Przeto już nigdy nie zgładzę wszystkiego, co żyje, jak to uczyniłem. Będą zatem istniały, jak długo trwać będzie ziemia: siew i żniwo, mróz i upał, lato i zima, dzień i noc».

Po czym Bóg pobłogosławił Noego i jego synów, mówiąc do nich: «Bądźcie płodni i mnóżcie się, abyście zaludnili ziemię. Wszelkie zaś zwierzę na ziemi i wszelkie ptactwo powietrzne niechaj się was boi i lęka. Wszystko, co się porusza na ziemi i wszystkie ryby morskie zostały oddane wam we władanie. Wszystko, co się porusza i żyje, jest przeznaczone dla was na pokarm, tak jak rośliny zielone, daję wam wszystko. Nie wolno wam tylko jeść mięsa z krwią życia. Upomnę się o waszą krew przez wzgląd na wasze życie - upomnę się o nią u każdego zwierzęcia. Upomnę się też u człowieka o życie człowieka i u każdego - o życie brata.

[Jeśli] kto przeleje krew ludzką,
przez ludzi ma być przelana krew jego,
bo człowiek został stworzony na obraz Boga.
Wy zaś bądźcie płodni i mnóżcie się; zaludniajcie ziemię i miejcie nad nią władzę»

Potem Bóg tak rzekł do Noego i do jego synów: «Ja, Ja zawieram przymierze z wami i z waszym potomstwem, które po was będzie; z wszelką istotą żywą, która jest z wami: z ptactwem, ze zwierzętami domowymi i polnymi, jakie są przy was, ze wszystkimi, które wyszły z arki, z wszelkim zwierzęciem na ziemi. Zawieram z wami przymierze, tak iż nigdy już nie zostanie zgładzona wodami potopu żadna istota żywa i już nigdy nie będzie potopu niszczącego ziemię». Po czym Bóg dodał: «A to jest znak przymierza, które ja zawieram z wami i każdą istotą żywą, jaka jest z wami, na wieczne czasy: Łuk mój kładę na obłoki, aby był znakiem przymierza między Mną a ziemią. A gdy rozciągnę obłoki nad ziemią i gdy ukaże się ten łuk na obłokach, wtedy wspomnę na moje przymierze, które zawarłem z wami i z wszelką istotą żywą, z każdym człowiekiem; i nie będzie już nigdy wód potopu na zniszczenie żadnego jestestwa.

Gdy zatem będzie ten łuk na obłokach, patrząc na niego, wspomnę na przymierze wieczne między mną a wszelką istotą żyjącą w każdym ciele, które jest na ziemi». Rzekł Bóg do Noego: «To jest znak przymierza, które zawarłem między Mną a wszystkimi istotami, jakie są na ziemi».