Wyleję Ducha mego na wszelkie ciało

Kiedy nastąpi owo niezwykłe „wylanie Ducha”? Jak należy rozumieć tajemnicze określenia „potem” oraz „w owych dniach”, które pojawiają się w zapowiedzi?

By właściwie uchwycić znaczenie owego „potem”, które występuje na początku wyroczni prorockiej trzeba koniecznie sięgnąć do fragmentów ją poprzedzających. Autor ukazał w nich dotkliwą klęskę, jaka spadła na Izrael w postaci plagi szarańczy i jej następstw. Wydarzenie to rozumiał nie tylko jako karę za przewinienia, ale również jako środek oczyszczenia ludu (Jl 2,12-17). Stąd też po jej ustąpieniu przygnębionemu, ale i odnowionemu narodowi prorok zapowiedział Boże zmiłowanie oraz błogosławieństwo (Jl 2,18). Przekazana obietnica ma podwójny wymiar:

• czysto materialny      – w postaci zesłania deszczu i obfitych plonów (Jl 2,19-27);
• całkowicie duchowy – w postaci zesłania Ducha Bożego (Jl 3,1-5).

O ile pierwsza obietnica jest sformułowana w czasie teraźniejszym, co ma podkreślić, iż jej wypełnienie nastąpi „zaraz”: „Oto Ja wam posyłam zboże i moszcz, i oliwę, i nasycicie się nimi, i nie wydam was więcej na pohańbienie między poganami…” (Jl 2,19), o tyle druga jest sformułowana w czasie przyszłym, co wskazuje, że jej realizacja nastąpi „potem”, a zatem w bliżej nieokreślonej przyszłości. Przyszłość tę utożsamiano z czasami mesjańskimi (por. Iz 2,2; Oz 3,5; Mi 4,1). Mimo że wyrażenie to nie precyzowało momentu spełnienia się słowa prorockiego, to jednak budziło żywą nadzieję na jego realizację.

Występujące na końcu w. 2 uzupełnienie, że nastąpi to „w owych dniach” wskazuje natomiast, że chodzi raczej o dalszą niż bliższą przyszłość. W nauczaniu starotestamentowych proroków wyrażenie to stało się niemal synonimem czasów ostatecznych (por. Iz 24,21; 25,9; 26,1; Am 3,14; Mi 4,1-8; Ab 8; Za 14). Tak więc zapowiadane „wylanie Ducha Bożego” nastąpi w czasach ostatecznych. A jednocześnie właśnie owo „wylanie Ducha Bożego” będzie jednym ze znaków nadejścia oczekiwanego końca czasów, o których autor natchniony będzie mówił w następnych wersetach: „I uczynię znaki na niebie i na ziemi: krew i ogień, i słupy dymne. Słońce zmieni się w ciemność, a księżyc w krew, gdy przyjdzie Dzień Pański, dzień wielki i straszny” (por. Jl 3,3-4).

Podsumowując, odczytywane łącznie wyrażenia: „potem” oraz „w owych dniach” w kontekście znaków zapowiadanych w kolejnych wersetach przenoszą spełnienie zapowiedzi prorockiej do czasów eschatologicznych określonych jako „Dzień Pański”(Jl 3,4).