FARYZEUSZE Jedno z głównych ugrupowań żydowskich powstałych w okresie Hasmoneuszy (dynastii panującej od 140 r. przed Chrystusem). W czasach Jezusa nie sprawowali władzy politycznej, ale byli szanowani przez lud i mieli na niego duży wpływ. W Nowym Testamencie są przedstawiani zazwyczaj jako przeciwnicy Jezusa i pierwszych chrześcijan (Mk 3,6; 7,1; 10,2; Mt 23; J 11,47).

Początki ruchu faryzeuszy sięgają okresu powstania Machabeuszy, które miało miejsce w latach 166-159 przed Chrystusem. Wówczas powstało ugrupowanie Żydów gorliwie zabiegających o przestrzeganie Prawa (asydejczyków), którzy wystąpili przeciwko arcykapłanom propagującym tendencje hellenistyczne w judaizmie. Ten ruch zaowocował m.in. powstaniem ugrupowania faryzeuszy, którzy byli zwolennikami odnowy narodowej i wiernego zachowywania Prawa.

Nauczali oni o istnieniu podwójnego Prawa - pisanego i ustnego. Pielęgnowali zwyczaj dyskusji nad Prawem oraz tradycję medytacji i studiowania Prawa. Prawdopodobnie oni też zapoczątkowali zbieranie zasad i przepisów dotyczących czystości rytualnej. Faryzeusze nie stanowili jednolitego ruchu - z biegiem lat wokół różnych nauczycieli utworzyły się różne szkoły interpretacji Prawa. Wierzyli też w zmartwychwstanie umarłych i nagrodę lub karę po śmierci, za czyny popełnione podczas ziemskiego życia, oraz że w przyszłości, kiedy Bóg zaprowadzi swe rządy, zapanuje sprawiedliwość.
(za: Gość Niedzielny Nr 23/2002)

zobacz WIĘCEJ :.

FILIP (DIAKON)
Jeden z siedmiu diakonów. Nazywany również ewangelistą.

Głosił Ewangelię także w Samarii, gdzie nawrócił Szymona Maga, a w drodze z Jerozolimy do Gazy urzędnika królowej etiopskiej. Nauczał w Azocie, a następnie w Cezarei Palestyńskiej, gdzie przyjął św. Pawła udającego się do Jerozolimy. Filip prawdopodobnie zmarł w Cezarei Palestyńskiej.
(za: Gość Niedzielny Nr 18/2002)

FILIPPI Starożytne miasto w północno-wschodniej Grecji, z wysoko położonym akropolem, z trzech stron otoczone górami, leżące około 16 km w głąb lądu od dzisiejszego miasta portowego Cavalla (starożytny Neapol).

Niewiele wiadomo o historii Filippi przed Chrystusem. Pomimo silnych wpływów rzymskich różnorodność życia religijnego Filippi sugeruje, że jego mieszkańcy, włącznie z tymi, którzy nie mieli statusu obywateli, byli etnicznie bardzo mocno zróżnicowani. Rzymscy bogowie, na przykład Jupiter i Mars, cieszyli się tam kultem, ale o popularności możemy mówić także w przypadku trackiej bogini Bendis; znane były ponadto sanktuaria poświęcone bogom egipskim i bogini frygijskiej Kybele.

Paweł Apostoł przybył do Filippi około roku 50. Założył tu pierwszą europejską wspólnotę chrześcijańską. Kościół ten, zawsze najbliższy Pawłowi, był adresatem jego Listu do Filipian i gościł Pawła raz albo więcej razy po ok. 55 r. Wykopaliska archeologiczne, które wciąż się prowadzi, wydobyły na światło dzienne rozległe ruiny: świątynie i kościoły. Pochodząca z okresu rzymskiego krypta, którą można jeszcze oglądać, stała się znana po V wieku jako „więzienie św. Pawła”. Ta identyfikacja jest jednak bardzo wątpliwa.
(za: Gość Niedzielny Nr 38/2002)

FUNDAMENTALIZM BIBLIJNY we współczesnej terminologii określa szczególny rodzaj interpretacji Pisma Świętego. Na przełomie dziewiętnastego i dwudziestego wieku pojawił się on w konserwatywnych środowiskach protestanckich Stanów Zjednoczonych jako reakcja na interpretację skrajnie liberalną Pisma Świętego. Chociaż sprzeciw wobec egzegezy liberalnej, która podważała najważniejsze prawdy wiary, był zupełnie uzasadniony, to jednak reakcja fundamentalistów pokazuje, że walka z błędnymi interpretacjami biblijnymi może rodzić też inne błędy.
Fundamentalizm polega na wykluczeniu rozumienia Biblii uwzględniającego jej zależność od czasów, w których powstawały poszczególne teksty, były przekazywane, zbierane oraz interpretowane. Wprowadza do życia poczucie fałszywej pewności siebie i swojego obrazu świata, nie oddzielając ograniczeń ludzkich możliwości w przekazywaniu prawd biblijnych od tego, co Bóg chciał przekazać i rzeczywiście przekazał w słowach ludzi.

Interpretacja fundamentalistyczna może być niebezpieczna w życiu publicznym i prywatnym, ponieważ rości sobie prawo do pełnego i skutecznego rozwiązania wszystkich problemów indywidualnych, społecznych i politycznych oraz sugeruje, że w Biblii można szukać szczegółowego wyjaśnienia wszystkich życiowych wyzwań. Przykładem fundamentalistycznej interpretacji jest dosłowne tłumaczenie opowiadania o stworzeniu mężczyzny i kobiety czy polityczne odwoływanie się do opisu granic biblijnego Izraela w Księdze Jozuego. W późniejszych księgach biblijnych znajdujemy przykłady niefundamentalistycznego traktowania zasad zawartych we wcześniejszych księgach. Decyzja apostołów w sprawie przepisów dotyczących obrzezania i czystości rytualnej pokazuje, że Pismo zostało napisane w Duchu Świętym, i dlatego w tym samym Duchu powinno być interpretowane i stosowane: ”Postanowiliśmy, Duch Święty i my, nie nakładać na was żadnego ciężaru oprócz tego, co konieczne” (Dz 15,28).
(za: ks. Artur Malina, Gość Niedzielny Nr 20/2004)

FESTUS (Porcjusz Festus)
Rzymski prokurator Judei, który zastąpił Antoniusza Feliksa (ok. 59 r. po Chr.). Według historyka Józefa Flawiusza, Festus był kompetentnym urzędnikiem państwowym. Zmarł w kilka lat po objęciu urzędu, do końca życia piastując obowiązki namiestnika.

Według Dz 25,1-26,32, Festus poznał Pawła, gdy jako namiestnik przybył cło Cezarei, gdzie więziono wówczas Apostoła. Był zdumiony religijnymi przekonaniami Pawła. Kiedy Apostoł odwołał się do cezara, Festus udzielił mu posłuchania w obecności króla Agryppy II i Berenike. Paweł wygłosił wówczas mowę, w której bronił swojej wiary w Jezusa. Festus, po ponownym wysłuchaniu Pawła, nie odkrył niczego wartościowego w jego orędziu i uznał Apostoła za szalonego. Nie znalazł żadnego powodu, by dalej trzymać go w więzieniu lub skazać na śmierć (26,30-32). Ponieważ jednak Paweł odwołał się do cezara, został wysłany pod strażą do Rzymu (Dz 27-28).
(EB)